Ukraina është e bllokuar në luftën me korrupsionin dhe me Putinin – nuk mund të përballojë humbjen e asnjërës
Nga: Orysia Lutsevych / The Guardian
Përkthimi: Agron Shala / Telegrafi.com
Që nga viti 2014, maksima ishte se Ukraina në fakt po i lufton dy armiq: Rusinë dhe korrupsionin. Pushtimi tmerrësisht shkatërrues rus është kërcënim ekzistencial për shtetësinë ukrainase, por korrupsioni minon rezistencën efektive në luftë dhe shkatërron ambiciet e Ukrainës për lidhjet më të ngushta me Evropën. Tashti, çrrënjosja e korrupsionit është – fjalë për fjalë – çështje jete a vdekjeje.
Rënia e besimit ndërkombëtar për Qeverinë e Ukrainës është një nga objektivat kryesore të Rusisë, me shpresën se mund të ngadalësojë ose zvogëlojë ndihmën materiale dhe politike perëndimore. Narrativa se Ukraina është e paaftë, e pareformueshme dhe krejtësisht e korruptuar, prej kohësh ka qenë narrativë e propagandës së Kremlinit. Në fjalimin para pushtimit, Putini tha se pavarësisht përpjekjeve të organeve anti-korrupsion të Ukrainës, “korrupsioni ka qenë në lulëzim të plotë dhe ende është në lulëzim të plotë, më shumë se kurrë”.
Skandali i korrupsionit të profilit të lartë që shpërtheu javën e kaluar – i pari që nga pushtimi i plotë i Rusisë – nuk ishte çështje e zakonshme. Dokumentet e zbuluara zyrtare ekspozuan një kontratë të fryrë prej 350 milionë dollarëve për prokurimin e ushqimit, që është nënshkruar nga Ministria e Mbrojtjes. Në një zyrë tjetër, zëvendësministri i Infrastrukturës, Vasyl Lozinskyi, u akuzua për nxjerrjen e parave nga buxheti për ndihmën dimërore.
Tashti, gjithë sytë në Ukrainë dhe jashtë saj janë te reagimi i ekipit të presidentit Volodymyr Zelenskiy dhe agjencive të zbatimit të ligjit. Dorëheqja e zëvendësministrit të Mbrojtjes, Vyacheslav Shapovalov, ishte fillim i mirë dhe i paprecedentë, duke pasur parasysh se nuk kishte gjasa që personalisht të përfshihej në marrëveshjen korruptive. U shkarkua zyrtari i nivelit të mesëm, i ngarkuar me kontratën. Ministri i Mbrojtjes, Oleksii Reznikov, foli në një seancë parlamentare. Byroja kombëtare kundër korrupsionit (NABU) filloi hetimin e rastit përpara se të bëhej publikisht i ditur. Nëse pretendimet vërtetohen, çështja për gjykim do t’i dërgohet Gjykatës së Lartë Antikorrupsion (HACC).
Përgjigja e mëvonshme publike e Reznikovit ishte më pak inkurajuese. Gazetari investigativ Yuri Nikolov, i cili ekspozoi marrëveshjen korruptive, thotë se në fillim të janarit e kontaktoi zyrën e presidentit dhe Ministrinë e Mbrojtjes, por se nuk mori përgjigje. Pasi informacioni u bë publik, Reznikovi shkroi një postim në Facebook duke folur për “gabimet teknike” dhe duke pretenduar se rrjedhja po minonte unitetin në vend dhe besimin e partnerëve ndërkombëtarë. Disa në komunitetin e medias janë të shqetësuar se shërbimi i sigurisë mund kërkojë nëse rrjedhja e informacionit përbën tradhti shtetërore.
Zelenskiy i siguroi ukrainasit se ky rast do të hetohet, për të dhënë një sinjal të qartë për të gjithë. Por, Ukraina dhe partnerët e saj duhet t’i shohin veprimet, jo deklaratat. Vendi duhet të dëshmojë se mund ta parandalojë keqpërdorimin e fondeve, nëse dëshiron të mbështesë përpjekjet e veta të luftës. Çdo perceptim se Ukraina po kthehet në ditët e këqija të vjetra të korrupsionit të përhapur, do të kërcënojë ofrimin e ndihmës ekonomike dhe ushtarake.
Lajmi i mirë është se, edhe në kohë lufte, media e pavarur ukrainase dhe shoqëria civile po punojnë për ta ekspozuar korrupsionin. Mund të jemi të sigurt se ata do ta monitorojnë ecurinë e hetimeve dhe të vendimeve gjyqësore.
Si pjesë e reformave kundër korrupsionit – të nisura pas Revolucionit të Dinjitetit më 2014 – Ukraina krijoi agjenci të reja të pavarura, si NABU dhe HACC, të udhëhequra nga profesionistë të emëruar në mënyrë të pavarur nga Ekzekutivi. Që atëherë, koalicioni pro-reformës i Ukrainës, ka punuar shumë për t’i mbrojtur këto agjenci nga ndikimi i paligjshëm. Boshllëqet në sistemin e Ministrisë së Shëndetësisë u eliminuan dhe sistemi digjital i prokurimit publik ProZorro u krijua për t’i lejuar grupet kundër korrupsionit që t’i shohin të gjitha kontratat. Më e rëndësishmja, Ukraina ndaloi blerjen e gazit rus duke përdorur ndërmjetësues privatë, gjë që prej kohësh ishte burim kryesor i korrupsionit të nivelit të lartë.
Thembra e Akilit në përpjekjet kundër korrupsionit ka qenë gjithmonë dhe mbetet sistemi i pareformuar gjyqësor. Krijimi i një gjykate kundër korrupsionit e përmirësoi situatën: në vitin 2022 nxori 33 vendime fajësie dhe transferoi më shumë se 1.22 miliardë hrivnia ukrainase (27 milionë euro) të fondeve të rikuperuara dhe sekuestroi asete për të mbështetur forcat e armatosura.
Por, lufta paraqet gjithashtu kufizime të reja për kryqtarët kundër korrupsionit. Ligji ushtarak kufizon aksesin në informacionin publik dhe Qeveria ka anuluar përkohësisht tenderët e prokurimit. Sekreti është rritur në të gjitha pjesët e Qeverisë, duke minuar përpjekjet për transparencë. Me rreth 50 për qind të buxhetit të drejtuar për mbrojtjen dhe sigurinë, është shtuar rreziku i shpërdorimit të fondeve.
Deri tash, ukrainasit i besojnë Zelenskiyt për udhëheqjen e luftës kundër Rusisë, por ata gjithashtu mbështesin kushtëzimin dhe mbikëqyrjen e jashtme për ndihmën dhe për fondet e rindërtimit. Një sondazh i kryer në nëntor tregoi se 55 për qind e ukrainasve mendonin se projektet e rindërtimit duhet të monitorohen nga financuesit e jashtëm. Duhet të krijohet gjithashtu një sistem për të mbrojtur sinjalizuesit për të ndihmuar në ekspozimin dhe parandalimin e skemave korruptive. Zyrtarët e mësuar me mënyrat e vjetra duhet të zëvendësohen me nëpunës të rinj civilë, të cilët do të jenë objektivë dhe të rreptë në ndjekjen e rregullave dhe sinqerisht të përkushtuar për të mirën publike.
Nuk ka përfunduar beteja e Ukrainës me korrupsionin. Megjithatë, ashtu si shumë njerëz që nënvlerësuan aftësinë e vendit për t’i rezistuar pushtimit rus, shumëkush sot gabimisht e llogarit forcën e lëvizjes së saj kundër korrupsionit dhe shkallën e ndryshimit në tetë vitet e fundit. Qytetarët e thekur nga lufta që i rezistojnë pushtimit, që dhurojnë për forcat e armatosura dhe që i rindërtojnë komunitetet e veta, kanë zero tolerancë ndaj korrupsionit. Ata thjesht nuk mund të durojnë që burimet publike të shpërdorohen për pasurimin e zyrtarëve të pamoralshëm. Ata do t’i mbështesin zyrtarët e qeverisë që e luftojnë këtë. /Telegrafi/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëÇka tha diplomati slloven Zhbogar në OKB që u irritua Vuçiqi?
Kush është serbi nga Prishtina që Beogradin mund t'ia merr Vuçiqit në zgjedhjet e 2 qershorit
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
Kërkesat e shumta për dokumente personale, MPB zgjat orarin për ofrimin e shërbimeve - do të punohet edhe të shtunave
Luka Modric bleu një apartament luksoz në Zagreb - aty ku pritet të kthehet për të jetuar
Eurodeputeti sllovak nxori pëllumbin dhe e lëshoi në Parlamentin Evropian si gjest i paqes në botë – i reagojnë të pranishmit
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën