Databaza më të dhënat e Institutit Shqiptar të Statistikave (INSTAT), nuk është aktive që nga data 31 janar, kur grupi i hakerave ‘Homeland Justice’ njoftoi se kishte sulmuar serverat dhe web-in.
Pas pesë ditësh nga sulmi, të dhënat të detajuara të statistikave zyrtare të vendit, për popullsinë, ekonominë, tregtinë, arsimin, shëndetësinë, etj nuk janë të aksesueshme. Në rastin më të mirë mungesa e tyre bllokon punën për një seri fushash dhe sektorësh që e kanë të bazuar aktivitetin në përpunimin dhe analizimin e të dhënave.
Një ditë më parë INSTAT njoftoi mediat me anë të një emali se pas sulmit kibernetik të ndodhur më datë 31 janar 2024 është arritur të rihapet faqja zyrtare www.instat.gov.al. Në ditët në vijim faqja zyrtare do të përditësohet me informacionet e fundit, vijoi në njoftimin e tij INSTAT. Në seksionin e tregtisë së jashtme mungojnë dy muajt e fundit të vitit 2024, nëntor dhe dhjetor, por ndërkohë databaza që jep të dhëna të detajuara është jashtë funksionit.
Gjatë fundjavës “Homeland Justice’ njoftuan se kanë asks të plotë në 10 terrabite, duke përfshirë edhe të dhënat e Censit. Ekspertë të IT që kanë punuar me sistemet publike sqaruan se përmasat e dëmit varen nga koha që grupi i hakerave ka qëndruar në sistem. Sa më e gjatë te ketë qenë koha e qëndrimit aq më i madh është dëmi, që përfshin aksesin edhe në sistemet Back-up. Këto sisteme shërbejnë për të ruajtur të dhënat në serverë të veçante në rast të një sulmi në sistemet me të cilat punohet. Eksperti shpjegoi se metodat e hakerimit kanë evoluar shumë vitet e fundit, ndërkohë që ka shumë pak IT profesionte dhe përdoruesit e sistemeve nuk kanë kulturën bazike për të ruajtur nga sulmet.
“PSH vitet e fundit hakerimi nga emaili është bërë agresiv. Punonjësve ju shkon një email nga shefi, hapja e të cilit u jep akses në sistem hackerave”-tha eksperti. Kjo lloj mënyrë po aplikohet masivisht edhe ndaj bizneseve vitin e fundit, të cilët hakërrohen për gjobëvënie.
Eksperti tha se që kur sistemet u përnderuan në Agjencinë e Kombëtare të Informacionit, në shume institucione nuk ka punonjës IT në organikë. Pranie e IT ne entet publike është e domosdoshme për të kontrolluar dhe trajnuar përdoruesit, por edhe për të kontrolluar rrjetet pasi sulmet tani po ndodhin në këtë mënyrë, shpjegoi ai. Para se të ndodhnin sulmet, INSTAT dështoi të realizojë dhe të publikojë në kohë të dhënat paraprake e censit të popullsisë të vitit 2023.
Censi i fundit ishte më i shtrenjti në histori, me rreth 13 milionë euro dhe 7500 persona te aktivizuar, që sipas qeverise dhe INSTAT u aplikuan me qëllim publikimin sa më të shpejtë të rezultateve. Mirëpo në historinë e tranziconit ky ishte censi i parë në të cilin nuk u respektuan afatet për publikimin e të dhënave paraprake për popullsinë dhe banesat në dhjetor 2023. E dhëna mbi shifrën e popullsisë në vend është emergjentë për të saktësuar të gjithë të dhënat e tjera që prodhohen dhe që kanë kuptim vetëm kur krahasohen me popullsinë e vendit. /Monitor/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëNga Rubrika
![Koci jep detajet e fundit për rastin e Faton Hajrizit: Çdo informacion po e marr me rezervë të madhe](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/w3tw-380x233.png)
Koci jep detajet e fundit për rastin e Faton Hajrizit: Çdo informacion po e marr me rezervë të madhe
![Dokumentet serbe për qytetarët e Kosovës, ilegale në deklarime e të njohura në praktikë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Screenshot_5-50-380x233.jpg)
Dokumentet serbe për qytetarët e Kosovës, ilegale në deklarime e të njohura në praktikë
![Gazetari i BBC-së që realizoi intervistën me Fehmi Lladrovcin: Ai tregoi guxim të madh me daljen publike](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Fehmi-Lladrovci-foto-KALLXOcom-720x432-1-e1722025600183-380x233.png)
Gazetari i BBC-së që realizoi intervistën me Fehmi Lladrovcin: Ai tregoi guxim të madh me daljen publike
![Koci jep detajet e fundit për rastin e Faton Hajrizit: Çdo informacion po e marr me rezervë të madhe](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/w3tw-380x233.png)
Koci jep detajet e fundit për rastin e Faton Hajrizit: Çdo informacion po e marr me rezervë të madhe
![“Nuk mu lejua ta shoh kufomën”, avokati Koci tregon çfarë po kërkon policia serbe që ta dorëzojë trupin e Faton Hajrizit](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Untitled-design-2024-07-26T081830.605-696x392-1-380x233.png)
“Nuk mu lejua ta shoh kufomën”, avokati Koci tregon çfarë po kërkon policia serbe që ta dorëzojë trupin e Faton Hajrizit
![Gazetari i BBC-së flet për përgjigjen e Ibrahim Rugovës kur u pyet për UÇK-në](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Screenshot_4-69-380x233.jpg)
Gazetari i BBC-së flet për përgjigjen e Ibrahim Rugovës kur u pyet për UÇK-në
![Gazetari i BBC-së që realizoi intervistën me Fehmi Lladrovcin: Ai tregoi guxim të madh me daljen publike](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Fehmi-Lladrovci-foto-KALLXOcom-720x432-1-380x233.png)
Gazetari i BBC-së që realizoi intervistën me Fehmi Lladrovcin: Ai tregoi guxim të madh me daljen publike
![Presidentja fton liderët e partive për konsultime rreth datës së zgjedhjeve, LDK konfirmon pjesëmarrjen](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/231003131530-aman-osmani-380x233.jpg)
Presidentja fton liderët e partive për konsultime rreth datës së zgjedhjeve, LDK konfirmon pjesëmarrjen
![Lindita Nikolla tërhiqet nga detyra e kryetares së Kuvendit](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/gfk-380x233.jpg)
Lindita Nikolla tërhiqet nga detyra e kryetares së Kuvendit
![Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/1a-1-380x233.jpg)
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
![Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/DSC00994-380x233.jpg)
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
![Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/Template-per-Instagram-380x233.jpg)
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
![Ofertë e veçantë – vila në Brezovicë ofrohet me zbritje ID-246](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/11/Foto-Kryesore-4-380x233.jpg)
Ofertë e veçantë – vila në Brezovicë ofrohet me zbritje ID-246
![Një jetë e re fillon këtu – banesa e gatshme 2+1 në rrugën ‘Gazmend Zajmi’ ID-251](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/Foto-Kryesore-380x233.jpg)
Një jetë e re fillon këtu – banesa e gatshme 2+1 në rrugën ‘Gazmend Zajmi’ ID-251
Më të lexuarat
![Zana Spahiu dorëhiqet nga ushtruesja detyrës së drejtoreshës në RTK](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Zana-Spahiu-380x233.jpg)
Zana Spahiu dorëhiqet nga ushtruesja detyrës së drejtoreshës në RTK
![Liverpooli po i transferon dy yjet e rivalit nga Liga Premier për 100 milionë euro](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/arne-slot-380x233.png)
Liverpooli po i transferon dy yjet e rivalit nga Liga Premier për 100 milionë euro
![Ripërserit Daçiq: Është i pamundur ekstradimi i Radoiçiqit, Serbia nuk e njeh Kosovën](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/dacic-radoicic-768x517-1-380x233.jpg)
Ripërserit Daçiq: Është i pamundur ekstradimi i Radoiçiqit, Serbia nuk e njeh Kosovën
![I kërkuar nga Real Madridi: Trent Alexander-Arnold ka vendosur për të ardhmen e tij](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/trent-alexander-arnold-380x233.png)
I kërkuar nga Real Madridi: Trent Alexander-Arnold ka vendosur për të ardhmen e tij
![Trump: Nëse iranianët më vrasin, Amerika dua që ta zhduk Iranin](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/Screenshot_2-99-380x233.jpg)
Trump: Nëse iranianët më vrasin, Amerika dua që ta zhduk Iranin
![Kur do të kthehet trupi i Faton Hajrizit, flet Ivica Daçiq](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/07/image-2024-07-25T175333.484-380x233.jpg)
Kur do të kthehet trupi i Faton Hajrizit, flet Ivica Daçiq