Pse mediat amerikane e shpallin fituesin e zgjedhjeve presidenciale?

Një ditë pas zgjedhjeve presidenciale të SHBA-së, veçanërisht pasi u parashikua se presidenti i zgjedhur do të jetë, Joe Biden, publiku filloi të pyesë se pse mediat po e shpallin se kush do të jetë lideri i ri i amerikanëve.

Pretendimin se mediat nuk mund të deklarojnë fitues, presidenti ende në detyrë, Donald Trump, ende po kundërshton rezultatet e zgjedhjeve dhe pretendon se ka fituar, duke shtuar se zgjedhjet nuk kanë mbaruar dhe se ishte grabitur në zgjedhje, raporton bbc.

Këto ishin një nga zgjedhjet më të shikuara amerikane në Shtetet e Bashkuara dhe në botë, kështu që e njëjta pyetje filloi të bëhej edhe në vendin tonë.

Ndërkohë, agjencia e mirënjohur e lajmeve Associated Press (AP), e cila ka botuar rezultatet e zgjedhjeve amerikane që nga viti 1848, ka botuar një artikull të gjerë se si erdhi situata që rezultatet e para të zgjedhjeve t’i zbulonin mediat, transmeton Telegrafi.

AP shpall fituesin e zgjedhjeve që nga viti 1848

Amerikanët mbajtën zgjedhjet e 51-ta gjatë të martës së kaluar. Secili shtet është një zonë elektorale dhe një zonë e veçantë ishte kryeqyteti, Washington D.C. Çdo zgjedhje ka rregullat e veta, të ndryshme dhe nuk ka asnjë komision kombëtar zgjedhor që do t’i tregonte botës se kush është fituesi në Shtetet e Bashkuara.

Kështu, vetëm mediave iu mbetet ky rol që të informojnë shpejt dhe saktë se kush është presidenti i ri.

Mediat amerikane kanë njoftuar që nga viti 1848 se kush është presidenti i ri. Në 1848, Associated Press njoftoi se fituesi i zgjedhjeve ishte Zachary Taylor.

Si zgjidhet në të vërtetë presidenti i SHBA-së?
Bazuar në Kushtetutën Amerikane, presidenti amerikan zgjidhet nga votat elektorale. Sidoqoftë, është një proces që zgjat me javë të tëra dhe ndërkohë, ndërsa vazhdon numërimi, mediat janë bërë lojtarët kryesorë në mbledhjen dhe përpunimin e informacionit bazuar në rezultatet nga secili vend, dhe bazuar në këto rezultate ata shpallin përfundimisht presidentin e ri të SHBA-së.

Si lindi një sistem si ky në radhë të parë?

Në tekstin e saj, AP shpjegoi se si erdhi në radhë të parë një sistem i tillë i zbulimit të rezultateve. Ata vërejnë se nocioni i pritjes së rezultateve në të njëjtën ditë kur u mbajtën zgjedhjet është relativisht i ri dhe sqaron sistemin zgjedhor të SHBA-së.

Kjo e fundit ka vota elektorale kryesisht sepse besohej se kjo do të garantonte që disa shtete do të miratonin një kushtetutë kombëtare, tha eksperti i ligjit për votimin me bazë në Harvard, Alex Keysarr.

Lexo po ashtu Zgjedhjet në SHBA: Çfarë është kolegji zgjedhor dhe si funksionon ai?

Ai thotë që nga Lufta Civile, fshatarët dhe veçanërisht politikanët nga jugu, kanë kundërshtuar që t’i japin pushtetit – qeverisë federale. Në fillim të historisë së SHBA-së, zgjedhjet u zhvilluan për disa ditë, dhe madje jo të gjitha shtetet votuan në të njëjtën ditë, e cila me kalimin e kohës u shndërrua në të gjitha shtetet që votuan në të njëjtën ditë, tha David Greenberg, një historian dhe profesor i gazetarisë në Universitetin Rutgers.

Sapo të mbaronin zgjedhjet, secili shtet zgjodhi elektorët e vetë dhe ata do të votonin për kandidatin që do të merrte më shumë vota në atë shtet.

Cili është roli i medias?

Roli i medias në projeksionin e zgjedhjeve evoluoi nga mbulimi i lajmeve, por kryesisht sepse amerikanët nuk donin të prisnin për rezultatet deri në mes të dhjetorit.

Askush përveç mediave nuk ishte i gatshëm të pranonte rrezikun e paraqitjes në tabelë, thotë analisti i medias, Rick Edmonds. Ai shton se Komisioni Federal i Zgjedhjeve rregullon disa aspekte të zgjedhjeve, por nuk i shfaq votat në tabelë. Kështu, ekzistonte një vakum midis rezultateve të shteteve individuale dhe rezultateve për vendimin kolektiv në nivelin e SBA-së.

AP thotë se roli i tyre në mbledhjen e numrit të votave dhe analizimin e të dhënave është më e vjetër se Lufta Civile. Ata shtojnë se rrjetet televizive amerikane filluan të bënin analizën e tyre në vitin 1960 kur vendoset fituesin midis Richard Nixonin dhe John Kennedyn, dhe si ata pastaj projektonin fitues pas fituesi.

Lexo po ashtu Kërcënimet dhe dezinformatat: Lufta e vazhdueshme e 'kuzhinierit të Putinit' ndaj medies së lirë

Këtë vit, gjithçka ishte e komplikuar nga coronavirusi, i cili bëri që njerëzit të votonin më herët ose me postë, kështu që procesi i numërimit të votave në disa vende zgjati më shumë. Gara ishte e ngushtë në disa shtete duke e bërë më të vështirë parashikimin e fituesit të disa shteteve.

Votimi po zhvillohet në Senat dhe votat elektorale duhej të mbërrinin të mërkurën e katërt në dhjetor, i cili këtë vit bie më 23 dhjetor. Rezultatet e votimit elektoral i dërgohen më pas Kongresit të sapozgjedhur, i cili mblidhet më 6 dhjetor dhe shpall rezultatet zyrtare të votimit elektoral.

Rrjete të ndryshme kabllore televizive dhe AP njoftuan të shtunën e kaluar se fituesi i ri është Joe Biden, katër ditë pas zgjedhjeve.

Si vendoset?

AP shpjegon se në 50 shtete të SHBA-së kanë profesionistë të pavarur, “stringers”, të cilët mbledhin vota nga zyrtarët në secilin qark, do të thotë të dhëna për votat. Gazetarë të tjerë të AP-së marrin të dhëna nga faqet e internetit të shteteve ose qarqeve individuale, si dhe nga bazat e të dhënave të shtetit federal.

Media nëpër botë po transmeton të dhëna nga AP ndërsa analistët dhe vendimmarrësit shikojnë numrin e votave dhe i kombinojnë atë me të dhënat demografike, historinë e votave dhe statistikat e votimit. Bazuar në të gjitha këto, ata shpallin fitues.

Lexo po ashtu Si u bë Pensilvania shtet kyç i zgjedhjeve presidenciale amerikane? 

Të shtunën, AP shpalli Bidenin fitues të zgjedhjeve pasi fitoi Pensilvania, e cila i dha atij më shumë se 270 votat e kërkuara.

Rrjetet e mëdha, ndërkohë, përafërsisht ndoqën të njëjtin projeksion dhe përdorën ose të dhënat AP-së ose zëra të tjerë për të vendosur. Keyssar thotë se bonusi i shtetit që kanë mediat e lira duke e bërë këtë është gjithashtu se mediat janë të pavarura dhe të lira, të paktën në teori.

Sidoqoftë, ai shton se kjo nuk i jep status zyrtar dikujt, pra presidentit të zgjedhur.

Po sikur të gabojnë?

AP shton se ndonjëherë ka pasur gabime. Në 1948, Chicago Daily Tribune raportoi në kopertinë se Harry Truman kishte humbur zgjedhjet bazuar në të dhënat e hershme. Shfaqja ishte e parakohshme dhe që atëherë Truman ka sfiduar sondazhet.

Në vitin 2000, stacionet kryesore televizive dhe AP raportuan se Florida po fitohej nga demokrati, Al Gore, duke u mbështetur në sondazhet nga dita e zgjedhjeve.

Lexo po ashtu Dy arsyet kryesore se pse dështuan sondazhet në Amerikë

Ndërsa zërat vinin, gjithçka ndryshoi. Stacionet televizive që shpallën republikanin, George W. Bushin fitues më vonë tërhoqën parashikimet e tyre. Doli që gara ishte shumë e ngushtë për një vendim.

Më shumë se një muaj më vonë, gjithçka përfundoi në Gjykatën e Lartë duke urdhëruar numërimin, dhe Bush fitoi një fitore të ngushtë.

Po në lidhje me çështjet ligjore?

Fushata e Trumpit ka thënë se do të ngrejë procese gjyqësore në të gjitha shtetet që Biden ka fituar. Prokurori i Përgjithshëm, William Barr, i cili u emërua nga Trumpi, ka lejuar prokurorët federalë në të gjithë SHBA-të për të hetuar akuzat për mashtrim, madje edhe para se të votojnë zgjedhësit.

AP shton se ata gjithashtu marrin parasysh procese gjyqësore, të tilla, kur projektojnë fituesin e një shteti. Avokati i Trumpit, Rudy Giuliani, mbajti një konferencë shtypi të shtunën për të folur në lidhje me mashtrimet.

Ai më pas tha se mediat nuk kanë asnjë rol zyrtar në shpalljen e rezultateve të zgjedhjeve.

“Kjo është e vërtetë”, thotë AP, duke shtuar se pret që praktika e një shpallje të tillë të vazhdojë sepse është bërë një praktikë. Ai shtoi se beson se media do të prezantojë vetëm metoda të reja që do të dërgojnë në rezultate edhe më të sakta. /Telegrafi/