Në rrjedhën e kohës, aty ku arti dhe jeta bashkohen për të krijuar një trashëgimi të përjetshme, shfaqen individë që shndërrohen në simbole të pasionit, guximit dhe fuqisë krijuese. Një prej këtyre figurave të pashlyeshme është Bekim Fehmiu – aktori shqiptar që nuk ishte thjesht yll i teatrit dhe kinemasë, por një zë që sfidoi kufijtë kulturorë, politikë dhe emocionalë të kohës së tij.
Me një prani magjepsëse që depërtonte çdo skenë dhe një shpirt artistik që rezonon ende, Fehmiu u bë sinonim i guximit për të sfiduar normat dhe përkushtimit ndaj perfeksionit. Ai nuk ishte vetëm një aktor i talentuar; ai ishte një rrëfimtar, një rebel i heshtur dhe një figurë që përfaqësonte shumë më tepër se vetja – një urë mes kulturave, një frymëzim për breza të tërë dhe një testament i asaj që arti mund të arrijë kur praktikohet me shpirt dhe integritet.
Kjo ese është një udhëtim përmes jetës dhe veprës së Bekim Fehmiut – një rikujtim i ndritshëm i ndikimit të tij të pashuar. Përmes kujtimeve të atyre që e njohën nga afër, intervistave dhe pasazheve nga veprat e tij më të shquara, ne zbulojmë jo vetëm një aktor, por një figurë që jetoi dhe krijoi me një intensitet që rrallëherë shihet në botën e artit.
Hyrje në jetën dhe karrierën e Bekim Fehmiut
I lindur më 1 qershor 1936, në Sarajevë, Bekim Fehmiu ishte aktori i parë shqiptar nga ish-Jugosllavia që arriti famë ndërkombëtare. Suksesi i tij sfidoi konvencionet dhe hapi dyer për shumë aktorë shqiptarë dhe jugosllavë.
Karriera e Fehmiut filloi në skenën teatrale të Beogradit, ku ai fitoi respektin e kolegëve dhe të publikut. Së shpejti ai kaloi në kinema, duke luajtur në produksione ndërkombëtare si "The Adventurers" (1969), një rol që e katapultoi drejt famës botërore. Pavarësisht suksesit të tij ndërkombëtar, Fehmiu mbeti i përkushtuar ndaj kinemasë jugosllave dhe kontekstit kulturor që e formoi atë.
Për të kuptuar rëndësinë e Fehmiut sot, duhet ta pozicionojmë atë brenda kompleksiteteve të marrëdhënieve serbo-shqiptare gjatë jetës së tij dhe të konsiderojmë si ai kujtohet në kontekstin e sotëm.
Karriera e tij u zhvillua në një kohë tensionesh politike midis serbëve dhe shqiptarëve, dhe suksesi i tij si një aktor etnik shqiptar në Jugosllavi mbante një rëndësi simbolike. Përmes këtij prizmi, jeta e tij bëhet një reflektim jo vetëm i arritjeve artistike, por edhe i navigimit të identiteteve kombëtare komplekse.
Fakulteti i Arteve Dramatike në Beograd: Një tempull arti dhe frymëzimi
Bekim Fehmiu studioi në Fakultetin e Arteve Dramatike në Beograd, një institucion kryesor për aktorët dhe regjisorët. Ai u diplomua në fillim të viteve 1960, dhe koha e tij atje hodhi themelet për karrierën e tij të shkëlqyer. Fakulteti ishte një vend ku Fehmiu përsosi talentin e tij dhe krijoi marrëdhënie që do të formonin rrugëtimin e tij në teatër dhe film.
Dekani Milos Pavlovic, një ish-student dhe bashkëpunëtor i Fehmiut, ndau kujtimet e tij me ne. "Ishte një nder i madh të punoja me Bekimin", kujton Pavlovic. "Kur e takova, sapo kisha filluar, dhe ai ishte tashmë një yll ndërkombëtar. Por pavarësisht famës së tij, ai ishte gjithmonë bujar me kohën dhe dijet e tij, veçanërisht me të rinjtë".
Pavlovic vazhdoi të thoshte se puna e Fehmiut vazhdon të studiohet në Fakultet edhe sot. "Ne shpesh analizojmë performancat e tij, veçanërisht në filma si 'Skopje' dhe 'Archipelago'. Përvoja e tij është një mësim i vlefshëm për çdo student të arteve dramatike".
Përmes rrëfimeve: Një trashëgimi e kujtuar nga shumë
Intervistat tona zbulojnë një temë të përbashkët: Bekim Fehmiu jo vetëm që admirohej për arritjet e tij profesionale, por gjithashtu respektohej thellësisht si person. Novica Antić, drejtor i teatrit të njohur "Atelje 212", ndau ndjenja të ngjashme.
"Bekimi kishte një ndjeshmëri të thellë për teatrin dhe një ndjeshmëri të jashtëzakonshme ndaj artit modern. Ai ishte një figurë e dashur që la një gjurmë të qëndrueshme te të gjithë ata që punuan me të", tha Antić.
Si Pavlovic ashtu edhe Antić theksuan se mbështetja e Fehmiut për aktorët dhe regjisorët e rinj ishte një aspekt përcaktues i trashëgimisë së tij. Qoftë përmes punës së tij në Fakultetin e Arteve Dramatike apo pranisë së tij në performancat e gruas së tij Branka Petrić, Fehmiu mbeti i përkushtuar ndaj brezit të ardhshëm të artistëve.
Arkivi i Filmit Jugosllav (Kinoteka): Ruajtja e trashëgimisë kinematografike të Fehmiut
Për të kuptuar më mirë rolin e Bekim Fehmiut në kinemanë jugosllave, një vizitë në Arkivin e Filmit Jugosllav në Beograd ishte thelbësore. Arkivi shërben si një institucion jetik për ruajtjen e trashëgimisë filmike të rajonit, dhe kontributet e Fehmiut janë shfaqur dukshëm në koleksionin e tij.
Milica Tomić, drejtore e Arkivit, ndau rëndësinë e punës së Fehmiut në kontekstin e kinemasë jugosllave. "Bekim Fehmiu përfaqësonte një epokë të artë të filmit tonë," tha ajo. "Performancat e tij jo vetëm që përforcuan reputacionin ndërkombëtar të kinemasë jugosllave, por gjithashtu pasqyruan pasuritë kulturore të rajonit".
Arkivi strehon disa nga filmat më të njohur të Fehmiut, si dhe materiale të rralla, duke përfshirë fotografi të pas-skenës dhe korrespondencë me regjisorë dhe aktorë të tjerë të njohur. "Ne jemi të përkushtuar për të siguruar që puna e tij të jetë e qasshme për brezat e ardhshëm," shtoi Tomić.
Një trashëgimi që tejkalon kohën
Bekim Fehmiu është më shumë se një aktor legjendar; ai është një simbol i rezistencës, i përkushtimit dhe i artit të vërtetë. Përmes talentit dhe pasionit të tij, ai sfidoi kufijtë kulturorë dhe politikë, duke na lënë një trashëgimi që frymëzon dhe bashkon.
Puna e tij në teatër dhe film vazhdon të ndikojë artistët në mbarë botën, dhe historia e tij na kujton fuqinë transformuese të artit. Ndërsa ne nderojmë jetën dhe trashëgiminë e tij, le të kujtojmë gjithashtu përgjegjësinë tonë për të mbështetur dhe për të ruajtur trashëgiminë kulturore për brezat e ardhshëm.
Për ata që ishin me fat të mjaftueshëm për ta njohur ose për të punuar me të, Bekim Fehmiu mbetet një burim frymëzimi dhe një shembull i gjallë i asaj që mund të arrihet përmes punës së palodhur dhe përkushtimit ndaj artit. Për ne të tjerët, ai është një kujtesë për fuqinë e një individi për të bërë një ndryshim të qëndrueshëm në botë. /Telegrafi/
