​Kur konsiderohet i konstituar Kuvendi?

Pas certifikimit të zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit do t’i hapet rruga presidentes, Vjosa Osmani që brenda tridhjetë ditëve të thirr seancën konstituive të Kuvendit të Kosovës.

Megjithatë, legjislatura e nëntë nuk konsiderohet e konstituar pa u zgjedhur edhe trupat e Kuvendit, përfshirë kryetarin, nënkryetarët dhe kryesinë.

E një gjë e tillë, sipas njohësve ligjor, mund të vonohen pavarësisht thirrjes së seancës ku mund të betohen deputetët e zgjedhur. Arsye, sipas tyre është kompozicioni politik dhe numrat të cilët janë në Kuvend.

Të njëjtit deklarojnë se nuk presin që Lëvizja Vetëvendosje si partia fituese e zgjedhjeve, të shkojë me nominim të kryetarit të Kuvendit pa e pasur të sigurt koalicionin qeverisës.

Hulumtuesi në Institutin Demokratik të Kosovës(KDI), Eugen Cakolli, thotë për KosovaPress, se pret që javën e ardhshme të certifikohen rezultatet e zgjedhjeve të 9 shkurtit, pas përfundimit të ankesave në Gjykatën Supreme.

Lëvizja Vetëvendosje të premten ka dorëzuar ankesë në Gjykatë Supreme, në lidhje me votat me postë të LDK-së, duke kërkuar anulimin e tyre dhe rivovotimin e këtij procesi. Kjo ankesë ditë më parë është rrëzuar nga Paneli Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtreesa(PZAP). Në gjykatë është pranuar edhe një ankesë nga Koalicioni PDAK-LPB, kundër vendimit të PZAP A.nr.639/2025 dhe një tjetër nga kandidati për deputet i PDK-së, Petrit Hajdari.

Certifikimi i zgjedhjeve sipas Cakollit, është hapi formal pas së cilit fillojnë të rrjedhin afatet për konstituimin e Kuvendit dhe formimin e qeverisë.

“Diku mesi apo fundi i javës së ardhshme është afati optimal për t’u përmbyllur të gjitha procedurat e drejtësisë zgjedhore të vendimeve të PZAP-së dhe Gjykatës Supreme. Kësisoj i hapet rrugë KQZ-së që t’i certifikojë rezultatet. Si veprim është hapi formal pas së cilit fillojnë të rrjedhin disa afate. Specifikisht që nga dita e certifikimit të rezultateve, presidentja duhet të thërras seancën konstituive e cila duhet të mbahet brenda tridhjetë dite nga certifikimi i rezultateve. Unë pres që presidentja e vendit ta bëjë këtë sa më parë, pasi s’ka ndonjë arsye për vonesa në thirrjen e seancës së konsitutive. Në bazë të praktikës së deritanishme presidentët e vendit kanë marrë vendim në procese të ndryshme zgjedhore se seanca konstituive të mbahet maksimalisht dy javë pas certifikimit të rezultateve”, thotë ai.

Megjithatë, sipas profesorit universitar, ish anëtarit të Gjykatës Kushtetuese, Kadri Kryeziu, pa u zgjedhur kryetari i Kuvendit dhe kryesia nuk mund të konsiderohet i konstituar legjislatura e nëntë, përkundër betimit të deputetëve.

Sipas tij, pa ndodhur një gjë e tillë nuk mund të rrjedh afati 15 ditorë për formimin e qeverisë.

“Kuvendi konsiderohet i konstituar kur krijohen trupat e Kuvendit, kryetari dhe kryesinë dhe nënkryetarët e Kuvendit. Kryetari i takon partisë fituese, nënkryetari, pastaj nënkryetari partisë së dytë, nënkryetari partisë së tretë dhe kështu me radhë e dy minoritetet. Momentin kur krijohen trupat dhe kryesia, atëherë konsiderohet se parlamenti konsiderohet i konstituar”, thotë ai.

Sipas aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese të vitit 2014, e drejta për të propozuar kandidatin për kryetar të Kuvendit i takon vetëm partisë fituese të zgjedhjeve.

Për këtë shkak, hulumtuesi në KDI, Eugen Cakolli, thotë se nëse s’arrihet një koalicion qeverisës ekziston rreziku i një krize të zgjatur politike, rrjedhimisht Kuvendi mund të mos arrijë të konstituohet dhe qeveria mos të formohet brenda afateve kushtetuese.

“Pa konstituimin e Kuvendit nuk fillon të rrjedh ligjërisht as një afat për mandatimin e kandidatit për kryeministër, për shkak se presidentja mund të mandatojë vetëm pas përmbylljes së konstitumit të Kuvendit. Nëse kjo nuk ndodh atëherë prolongohet automatikisht çështja e mandatrit për formimin e qeverisë. Në rastin tonë ka afatin prej 15 ditësh që të sjell në Kuvend përbërjen e kabinetit qeveritar….Për shkak të kompozicionit politik dhe numrave të cilët janë në Kuvend sa i përket mandateve unë pres që të ketë vonesa sa i përket konstituimit të Kuvendit. Gjithmonë nëse nuk arrihet një marrëveshje për koalicion qeverisës mes partisë së parë dhe partive të tjera, apo nëse s’ka ndonjë dakordim me deputetë individual për të votuar qeverinë. S’pres që LVV-ja të shkojë me nominimin për kryetar të Kuvendit pa e pasur të sigurt koalicionin qeverisës. Zgjedhja e kryetarit të kuvendit nënkupton rrjedhje e afateve ligjore dhe kjo nuk do të ishte në favor të partisë së parë, në rast së s’janë të siguruar numrat”, deklaron ai.

Në bazë të rezultateve përfundimtare të zgjedhjeve të 9 shkurtit, Lëvizja Vetëvendosje ka dalë e para me 42.30 për qind të votave, Partia Demokratike e Kosovës 20.95 për qind, Lidhja Demokratike e Kosovës 18.27 për qind, koalicioni AAK-Nisma 7.06 për qind. Në bazë të këtyre shifrave, Lëvizja Vetëvendosje do t’i ketë 48 deputetë, PDK 24, LDK 20, AAK-Nisma 8 si dhe komunitetet jo shumicë 20 deputetë./kp/