Kur fjala humbet, por shpresa nuk ndalohet: Lufta për rikthimin e komunikimit

Të folurit është shumë më tepër se një aftësi, është mënyra si ne shprehim mendimet, ndjenjat dhe dëshirat tona. Të humbësh mundësinë për të folur është si të humbësh pjesë të vetes. Por ndonjëherë, truri ndalon të funksionojë siç duhet dhe fjala që dikur ishte aq e natyrshme bëhet një barrierë e rëndë për t’u thënë. Ky është realiteti i personave që preken nga afazia

Sevdije Marmullaku
Logopede e Licencuar
Pedagoge Speciale
Terapiste e trajnuar për personat me Afazi
Tel. 044 596 955

Afazia është një sëmundje që dëmton komunikimin, por nuk i merr mundësitë e tjera të jetës. Është një luftë e përditshme për të rikthyer fjalën dhe kuptimin. Megjithëse është një sfidë e madhe, ajo mund të fitohet me mbështetje, trajtim dhe vullnet.

Në këtë artikull, do të mësojmë më shumë rreth afazisë dhe mundësive që kemi për të ndihmuar ata që luftojnë me këtë sëmundje të kthejnë atë që është humbur, sepse, asnjëherë nuk është vonë për të rigjetur fjalën dhe asnjëherë nuk duhet heshtur për të ndihmuar ata që kanë nevojë për të.

Çfarë është Afazia?

Afazia është një çrregullim serioz i komunikimit që prek individët pas dëmtimeve të trurit, duke i privuar nga aftësitë e fituara të të folurit, të kuptuarit, leximit dhe shkrimit. Edhe pse më shpesh shfaqet tek të rriturit pas goditjeve në tru (infarkt cerebral), gjithnjë e më shumë vihet re edhe tek fëmijët, si pasojë e traumave, infeksioneve apo epilepsisë.

Afazia është një çrregullim neurologjik që lind nga dëmtimi i strukturave të trurit përgjegjëse për gjuhën. Nuk bëhet fjalë për humbje të inteligjencës, por për pamundësi të përpunimit gjuhësor, çka e bën komunikimin të vështirë dhe ndonjëherë të pamundur.

A e dini se Afazia mund të prekë çdokënd?

Afazia është një gjendje që mund të prekë çdo person, pavarësisht moshës ose historisë shëndetësore. Shkaqet e saj janë të ndryshme dhe shpesh të jashtme ndaj individit. Disa nga shkaqet më të zakonshme që çojnë në zhvillimin e afazisë përfshijnë:

• Goditjet në tru (insulte) – Një goditje në tru mund të dëmtojë pjesë të trurit që janë përgjegjëse për komunikimin, duke shkaktuar humbjen e aftësisë për të folur ose kuptuar fjalët.
• Dëmtimet traumatike të kokës – Traumat e kokës, si lëndimet gjatë aksidenteve, mund të ndikojnë drejtpërdrejt në funksionet e trurit që lidhen me të folurin.
• Tumoret ose sëmundjet degjenerative, si Alzheimeri – Tumoret cerebrale dhe sëmundjet si Alzheimeri mund të shkaktojnë dëmtim të trurit që ndikon në aftësinë për të komunikuar.
• Intoksikimet e rënda – Substancat toksike mund të dëmtojnë funksionin e trurit dhe të shkaktojnë probleme me fjalën dhe të kuptuarit.
• Çrregullimet metabolike – Disa çrregullime metabolike mund të ndikojnë në trurin dhe aftësitë e tij për të përpunuar dhe përdorur informacionin, duke çuar në zhvillimin e afazisë.

Për të parandaluar dhe trajtuar afazinë, është e rëndësishme të keni kujdes për shëndetin tuaj të përgjithshëm dhe të kërkoni ndihmë mjekësore sa herë që ndjeni shqetësime neurologjike. Trajtimi i hershëm mund të ndihmojë në menaxhimin e simptomave dhe në përmirësimin e mundësive për rikuperim.

Si ta njohim dhe si të reagojmë?

Afazia mund të shfaqet në mënyra të ndryshme dhe është e rëndësishme të jeni të vetëdijshëm për simptomat që mund të sinjalizojnë këtë gjendje. Disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Vështirësi në gjetjen e fjalëve të duhura (anomija) – Njerëzit me afazi shpesh kanë probleme të gjejnë fjalët që duan të përdorin, duke e bërë komunikimin më të ngadaltë dhe të vështirë.
• Vështirësi në të kuptuarin e gjuhës së folur – Disa individë mund të kenë vështirësi në kuptimin e bisedave të zakonshme, duke krijuar konfuzion dhe frustrim.
• Probleme me të folurën spontane, artikulimin ose strukturën e fjalive – Të folurit mund të bëhet i ngatërruar, i pasaktë ose i paplotë, duke ndikuar në aftësinë për të shprehur mendimet në mënyrë të qartë.
• Përsëritje të pavullnetshme të fjalëve ose fjalive (perseverime) – Njerëzit mund të përsërisin pa qëllim fjalët ose frazat, duke krijuar vështirësi për të vazhduar një bisedë normale.
• Shkrim dhe lexim të dëmtuar (agrafi dhe aleksi) – Afazia mund të ndikojë në aftësinë për të shkruar dhe lexuar, duke i bërë ato aktivitete shumë më të vështira.
• Dëmtime në aftësitë për të kryer veprime të thjeshta matematikore (akalkuli) – Ndikimi i afazisë mund të përfshijë gjithashtu humbjen e aftësisë për të kryer llogaritje të thjeshta.

Një nga aspektet më të trishtueshme të afazisë është se shumë persona që preken nga kjo sëmundje mund të mos jenë të vetëdijshëm për vështirësitë e tyre, një fenomen i njohur si anozognozi. Kjo do të thotë që ata mund të mos e kuptojnë se kanë probleme me komunikimin dhe mund të mos kërkojnë ndihmë ose mbështetje.

Këshillë: Nëse vëreni simptoma të tilla tek ju ose tek dikush tjetër, është e rëndësishme të kërkoni ndihmën e një profesionisti shëndetësor. Trajtimi i hershëm mund të ndihmojë në menaxhimin e simptomave dhe përmirësimin e aftësive të komunikimit. Mos hezitoni të ofroni mbështetje dhe të krijoni një mjedis të ngrohtë dhe të kuptueshëm për ata që po kalojnë këtë sfidë.

Afazia tek fëmijët

Afazia nuk është një sëmundje që prek vetëm të rriturit; ajo mund të ndodhë gjithashtu tek fëmijët, shpesh si pasojë e traumave, infeksioneve cerebrale apo sëmundjeve të tjera. Kur afazia prek fëmijët, ajo mund të shfaqet në forma të ndryshme:

• Afazia kongjenitale – Kjo ndodh para ose menjëherë pas lindjes dhe shpesh shfaqet si vështirësi në të folur, ndërsa kuptimi i gjuhës mund të ruhet.
• Afazia e fituar – Kjo ndodh pas zhvillimit normal të gjuhës dhe mund të shfaqet papritmas, duke shkaktuar humbjen e aftësisë për të folur.
• Sindroma Landau-Kleffner – Një formë e rrallë që lidhet me epilepsinë dhe shpesh shfaqet midis moshës 3 dhe 7 vjeç, duke shkaktuar humbje të aftësive të komunikimit.

Afazia mund të rikuperohet! Sa më herët të diagnostikohet afazia, aq më efektiv është trajtimi. Prandaj, është shumë e rëndësishme të kërkoni ndihmën e profesionistëve dhe të filloni terapi sa më shpejt që të jetë e mundur.

Terapia logopedike është thelbësore për fëmijët dhe përfshin:

• Ushtrime për të përmirësuar të kuptuarit dhe prodhimin e të folurës – Këto ushtrime ndihmojnë fëmijët të zhvillojnë aftësitë e tyre komunikative.
• Përsëritje fjalësh, fjalisë, leximi dhe shkrimi – Kjo ndihmon në forcimin e aftësive gjuhësore dhe ndihmon fëmijët të komunikojnë më lehtë.
• Ushtrime të kujtesës, vëmendjes dhe perceptimit vizual – Këto ushtrime janë të rëndësishme për zhvillimin e aftësive të përpunimit të informacionit dhe të mësuarit.
• Përdorimi i figurave, tekstit dhe lojërave gjuhësore – Kjo është veçanërisht e dobishme për fëmijët, pasi përdorimi i mjeteve vizuale dhe argëtuese mund të ndihmojë në përmirësimin e aftësive të komunikimit.

Përveç terapive, mbështetja e familjes dhe e mjedisit shoqëror është thelbësore për rikuperimin nga afazia. Të jesh i durueshëm dhe të krijosh një mjedis të sigurt dhe mbështetës është shumë i rëndësishëm për personin që po kalon këtë sfidë. Aktivitetet sociale, përdorimi i mjeteve të tjera për komunikim dhe përfshirja në procesin terapeutik janë gjithashtu të domosdoshme për përmirësimin gradual. Mbështetja emocionale dhe psikologjike, së bashku me udhëzimet e profesionistëve, janë çelësi për të siguruar një rikuperim të suksesshëm dhe një rikthim të mundësisë për të komunikuar. /Telegrafi/