Fotografi që ishte edhe në Kosovë tregon se si e gjeti Afganistanin në vitin 1996 – kur talebanët morën pushtetin për herë të parë

Në vjeshtën e vitit 1996, fotografi Alan Chin dokumentoi ditët e para të sundimit të talebanëve në Afganistan.

Tani që talebanët janë kthyer në pushtet, Chin rishikon udhëtimin – 25 vjet më vonë – dhe sjell imazhet që ai kapi, përcjell Telegrafi.

Sipas Wikipedia, Alan Chin është një fotograf, profesor dhe shkrimtar amerikan.

Që nga viti 1996, ai ka punuar në Kinë, ish-Jugosllavi, Afganistan, Irak, Azinë Qendrore dhe së fundmi në Egjipt dhe Tunizi si një fotoreporter i pavarur.

Chin është një fotograf kontribues në Newsweek dhe The New York Times. Ai është gjithashtu një profesor ndihmës për fotoreporter në Shkollën Pasuniversitare të Gazetarisë në Universitetin Columbia.

Po sipas Wikipedia, puna e Chin në Kosovë i dha atij një nominim për Çmimin Pulitzer në vitin 1999 dhe 2000, përcjell Telegrafi.

Kabul, Afganistan: 3 tetor 1996. Një aeroplan i shkatërruar në aeroport. Alan ChinAi ka treguar se në vjeshtën e vitit 1996, mori një detyrë nga The New York Times të shkonte në Afganistan për të mbuluar sesi një grup fundamentalist pak i njohur (në Perëndim, sidoqoftë) i quajtur talebanët kishte marrë Kabulin, kryeqytetin afgan.

“Këtë javë – 25 vjet më vonë – pashë nga larg sesi talebanët përsëri shpallën fitoren. Unë jam duke reflektuar mbi faktin se kjo nuk është hera e parë që talebanët marrin Kabulin… Atëherë, si tani, talebanët pushtuan pjesën më të madhe të vendit me pothuajse fare rezistencë, pasi shumica e ushtrive të renditura kundër tyre dezertuan ngadalë, u tërhoqën, u dorëzuan ose thjesht u zhdukën”, ka shkruar Chin.

Siç ka vënë në pah ai, në atë kohë, Afganistani ishte konsumuar nga një luftë e egër civile që nga viti 1989, kur Bashkimi Sovjetik tërhoqi forcat e tij dhe Shtetet e Bashkuara ndërprenë ndihmën për muxhahedinët anti-sovjetikë.

Jashtë atij vakumi, shtoni ai, talebanët u formuan dhe premtuan t’i japin fund korrupsionit që ishte endemik për shpërthimin e komandantëve të luftës në vend.

“Unë dija pak për ata në atë kohë… Mbi 48 orë, unë fluturova nga Zagrebi, Kroacia, për në Londër në Peshawar, Pakistan, ku më thanë të prisja një telefonatë nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq, i cili ishte ende duke bërë fluturime brenda dhe jashtë Kabulit. Nuk doja të humbisja shansin tim në një vend në një nga ata aeroplanë. Kështu që në atë epokë ‘para-celularit’, unë qëndrova në dhomën time të hotelit duke shikuar me qejf videot Bollywood në TV satelitor derisa të binte telefoni”.

Fotografi tregon se aeroporti i Kabulit ishte një dëshmi e zymtë e luftës me dekada, përcjell Telegrafi.

“Helikopterët e shkatërruar, aeroplanët, njësitë e radarit ushtarak dhe armët kundërajrore ishin të gjitha të mbushura me vrima plumbash. Një avion i Ariana Airlines ishte i parkuar në asfalt, por kur shikova nga afër, pashë që pjesët e tij ishin shpërthyer nga një sulm me raketë. Ndërtesa e terminalit ishte pa energji elektrike dhe ishte pothuajse befasuese të më vulosnin pasaportën në errësirën e afërt”.

“Një tank me një flamur të bardhë nga antena e radios ishte parkuar në hyrje të aeroportit. Aty filloi humnera e keqkuptimit për mua. Supozova se flamuri simbolizonte dorëzimin e ekuipazhit të tankeve ndaj talebanëve. Por flamuri i bardhë ishte, dhe ende është, një flamur taleban. Ai simbolizon pretendimin e grupit për pastërtinë e qëllimit”.

Alan Chin kujton se Kabuli në vitin 1996 ishte një qytet me blloqe të tëra të ndërtesave të shkatërruara, që të kujtonte fotografi të qyteteve të bombarduara nga Lufta e Dytë Botërore, të Groznit në Çeçeni – shumë më keq se Sarajeva, Bosnje-Hercegovinë, prej nga vinte ai.

“Shkatërrimi nuk kishte ndodhur nga beteja që përfshinte talebanët ose sovjetikët, por midis fraksioneve muxhahidine rivale që kishin bombarduar qytetin në mënyrë të pamëshirshme kur binin ndesh me njëri–tjetrin”, ka shkruar Chin, duke shtuar se disa dyqane dhe tregje ishin të hapura, por nuk kishte shumë për të blerë.

“Kishte pak gra në rrugë, dhe ato pak ishin të mbuluara kokë e këmbë me burka”, ka shkruar ndër tjerash fotografi. /Telegrafi/