FES propozon një Draft-statut për Asociacionin, duhet të krijohet në bazë të Kushtetutës së Kosovës (dokument)

Në kohën kur presioni për themelimin e Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe po shtohet ditë e më shumë, tashmë një draft i këtij mekanizmi është hartuar si propozim.

Një gjë të tillë e ka bërë Fondacioni Friedrich Ebert që vepron edhe në Kosovë. Këtë draft Radio Televizioni Dukagjini e ka siguruar nga një përfaqësi diplomatike në Prishtinë. Dokumenti përmban 18 nene ndërsa që në nenin e parë theksohet se Asociacioni është një entitet legal i themeluar në bazë të Kushtetutës dhe sistemit ligjor të Republikës së Kosovës.

Në 18 nene është vendosur baza e statutit të Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe, draft ky i propozuar nga Fondacioni për social – demokraci FES. Ky dokument që ende nuk ka dalë në publik është siguruar nga Radio Televizioni Dukagjini nga një përfaqësi diplomatike në Prishtinë. Në fillim të këtij dokumentit të propozuar nga FES thuhet se ky mekanizëm themelohet në bazë të Ligjit për Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë të Parimeve për Normalizimi i Marrëdhënieve në mes Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë.

Ndërkohë, në nenin e parë të këtij draft statuti është vënë një gjë jashtëzakonisht e rëndësishme.

“Asociacioni/Bashkësia është si subjekt juridik i themeluar në përputhje me Kushtetutën dhe sistemin juridik të Republikës së Kosovës” thuhet në nenin e parë të këtij dokumenti.

Pos kësaj në pikën e dytë të nenit të parë theksohet se statuti i asociacionit është akti më i lartë juridik i këtij mekanizmi ndërsa miratohet nga Kuvendi Themelues i këtij asociacioni.

Po në pikën tre të nenit të parë theksohet edhe një gjë shumë e rëndësishme. Aty është paraparë që statuti të miratohet edhe nga Qeveria e Republikës së Kosovës dhe do të marr verifikim edhe nga Gjykata Kushtetuese.

“Statuti do të miratohet me akt juridik të Qeverisë së Kosovës dhe do të marrë fuqinë e një rregulloreje të Qeverisë sipas sistemit juridik të Kosovës pas shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese” thuhet në këtë pikë.

Një nga dilemat më të mëdha që është ngritur gjithmonë në Kosovë është fakti se Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe, do të jetë nivel i tretë i pushtetit në Kosovë.

Kjo çështje në draftin e statutit të hartuar nga FES  është trajtuar në nenin katër.

Aty thuhet se asociacioni në asnjë mënyrë nuk do zëvendësoj apo cenoj kushtetutshmërinë dhe marrëdhëniet ndërmjet autoriteteve qendrore dhe atyre lokale në Republikën e Kosovës.

Në përmbushjen e këtyre objektivave, Asociacioni/Bashkësia nuk do të dëmtojë ose anashkalojë autoritetin dhe kompetencat e parashikuara me kushtetutë dhe ligj të bashkësive pjesëmarrëse dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo cenojë kushtetutshmërinë dhe marrëdhëniet ndërmjet autoriteteve qendrore dhe atyre lokale në Republikën e Kosovës” është precizuar në këtë nen.

Në këtë draft është paraparë edhe struktura organizative e Asociacioni të Komunave me Shumicë Serbe, që për organ më të lartë ka Kuvendin e Asociacionit.

Në këtë draft janë paraparë edhe kompetencat që do të ketë Asociacioni në fushën në të gjitha fushat.

Ky draft i hartuar nga Fondacioni për social-demokraci pritet të prezantohet nga vet ky institut me 30 janar.

Më poshtë gjeni të përkthyer Draft-Statutin

Në bazë të Ligjit për Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë të Parimeve për Normalizimi i Marrëdhënieve në mes Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë, komunat në vazhdim (LISTA E KOMUNAVE) formojnë Asociacionin/Bashkësinë e Komunave në të cilat komuniteti serb i Kosovës është në shumicë.

Neni 1

Asociacioni/Bashkësia është si subjekt juridik i themeluar në përputhje me Kushtetutën dhe sistemin juridik të Republikës së Kosovës.

Statuti i Asociacionit/Bashkësisë është akti më i lartë juridik i Asociacionit/Bashkësisë.

Statuti do të miratohet nga kuvendi themelues i Asociacionit/Bashkësisë i formuar nga anëtarët me votim të kuvendeve komunale të komunave pjesëmarrëse në përputhje me Ligjin për Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Statuti do të miratohet me akt juridik të Qeverisë së Kosovës dhe do të marrë fuqinë e një rregulloreje të Qeverisë sipas sistemit juridik të Kosovës pas shqyrtimit nga Gjykata Kushtetuese.

Kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë është organi përgjegjës për ndryshimet e amendamenteve të Statutit. Ndryshimet e Statutit duhet të ndjekin të njëjtën procedurë të miratimit dhe implementimit.

Asociacioni/Bashkësia përbëhet nga këto dhjetë (10) komuna (LISTA E KOMUNAVE) dhe përfaqëson interesat e tyre dhe të banorëve të tyre. Anëtarësimi në Asociacion/Komunitet është vullnetar. Procedurat për anëtarësim shtesë, largim nga anëtarësimi dhe shpërbërja e Asociacionit/Bashkësisë janë të përcaktuara nga ky Statut.

Asociacioni/Bashkësia nuk do të zëvendësojë apo zvogëlojë të drejtat dhe interesat e komuniteteve në Republikën e Kosovës, siç janë të përcaktuara në Kushtetutën e saj dhe të parapara (të siguruara) me sistemin juridik.

Neni 2

Emërimet zyrtare të këtij personi juridik janë:

“Asociacioni/Bashkësia e Komunave në Republikën e Kosovës në të cilën komuniteti serb i Kosovës është në shumicë”, “Bashkësia e komunave në Republikën e Kosovës në të cilën komuniteti serb i Kosovës është në shumicë” dhe “Asociacioni i Komunave në Republikë të Kosovës në të cilën komuniteti serb i Kosovës është në shumicë”.

Që të tri këto emërtime zyrtare i referohen personit juridik të krijuar me këtë Statut.

Në këtë Statut, emërtimi Asociacion/Bashkësi do të thotë të gjithë ose cilindo nga emrat zyrtarë.

Organet zyrtare të Kosovës ose përfaqësuesit e Asociacionit/Bashkësisë kanë të drejtë t’i referohen me cilindo nga tre emrat zyrtarë.

Veprimtaritë e Asociacionit/Bashkësisë bazohen në parimet e pjesëmarrjes vullnetare nga anëtarët e saj, në avancimin e demokracisë dhe qeverisjes lokale, si dhe në respektimin e dispozitave për mbrojtjen dhe përfaqësimin e të drejtave dhe interesave të komuniteteve të përfshira në Kushtetutën dhe ligjet e Kosova.

Autoritetet komunale i bashkohen Asociacionit/Bashkësisë në bazë të vendimit të kuvendeve të tyre komunale në përputhje me {(rishikimet që rregullojnë vendimmarrjen e këtij organi komunal. Në procesin e anëtarësimit në Asociacion/Bashkësi, çdo anëtar duhet të miratojë Statutin e saj. Anëtarët e Asociacionit/Bashkësisë janë të lirë të anëtarësohen në shoqata të tjera kombëtare, rajonale dhe ndërkombëtare në një linjë me sistemin juridik dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës.

Anëtarët e Asociacionit/Bashkësisë kanë të drejtë të ndërpresin anëtarësimin. Vendimin për largimin nga Asociacioni/Bashkësia e merr Kuvendi i Komunës përkatëse në pajtim me dispozitat ligjore që rregullojnë vendimmarrjen e këtij organi komunal. Komuna që është larguar nga Asociacioni/Bashkësia mund të rivendosë anëtarësimin e saj përmes procedurave të përshkruara në pikën 4 të lartcekur.

Asociacioni/Bashkësia do të jetë e hapur për çdo komunë tjetër me kusht që anëtarët të jenë dakord.

Vendimi për pranimin e një anëtari të ri të Asociacionit/Bashkësisë do të merret me shumicë të thjeshtë të delegatëve të Kuvendit të saj.

Asociacioni/Bashkësia mund të shpërbëhet vetëm me vendim të Kuvendit, të miratuar me 2/3 e shumicës së anëtarëve të saj.

Në rast se vendimi për shpërbërjen merret nga Kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë, shpërbërja e Asociacionit/Bashkësisë bartet nga Qeveria.

Pasuria e Asociacionit/Bashkësisë shpërndahet sipas vendimeve të Kuvendit të Asociacionit/Bashkësisë.

Anëtarët e Asociacionit/Bashkësisë kanë përgjegjësi të, respektojë Statutin dhe aktet e organeve të Shoqatës, paguajë rregullisht tarifën e anëtarësimit, të përmbahuni nga veprimi brenda ose përmes Asociacionit/Bashkësisë në një mënyrë të kundërt.

Ndërsa te Statuti, mbështet integritetin, besueshmërinë dhe reputacionin e Asociacionit/Bashkësisë.

Anëtarët e Asociacionit/Bashkësisë kanë të drejtë të përjashtojnë një ose më shumë komuna nga anëtarësimi me vendim të Kuvendit të saj të miratuar me 2/3 e shumicës së anëtarëve të saj.

Asociacioni/Bashkësia do të ketë simbolet e veta zyrtare, duke përfshirë stemën dhe flamurin, të cilat do të dizajnohen nga Bordi i Asociacionit/Bashkësisë në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Kosovës dhe Ligji për Vetëqeverisjen Lokale.

Shkalla e Asociacionit/Bashkësisë do të përcaktohet me Statutin [gjatë përfundimit të tij dhe përmes konsultimit ndërmjet palëve të interesuara të Asociacionit/Komunitetit).

Asociacioni/Bashkësia ka të drejtë në buxhetin e vet integral, llogaritë bankare dhe ka të drejtë të zotërojë pronë dhe të angazhohet në transaksione financiare.

Neni 3

Në përputhje me Marrëveshjen e Parë të Ratifikuar dhe Kushtetutën, Asociacioni/Bashkësia do të ketë funksionet si më poshtë.

Forcimi i demokracisë lokale, të promovojë të drejtat etnike, gjuhësore, fetare dhe format e tjera të identiteteve kulturore të përfaqësuara në mesin e popullatës së komunave pjesëmarrëse,

Ushtron një mbikëqyrje të plotë për zhvillimin e ekonomisë lokale,

Ushtron mbikëqyrje të plotë në fushën e arsimit

Ushtron një mbikëqyrje të plotë për të përmirësuar kujdesin lokal shëndetësor parësor dhe sekondar dhe kujdesin social.

Asociacioni/Bashkësia do të pranojë dokumente të prodhuara nga autoritetet shëndetësore dhe të mirëqenies sociale të komunave pjesëmarrëse dhe kanë të drejtë të kërkojnë informacion shtesë nga komunat pjesëmarrëse për kryerjen e këtij funksioni.

Do të ketë gjithashtu të drejtën të kërkojë informacion zyrtar nga autoritetet qendrore lidhur me kryerjen e këtyre funksioneve.

Gjatë kryerjes së mbikëqyrjes së plotë në fushën e kujdesit parësor dhe sekondar shëndetësor dhe social, Asociacioni/Bashkësia do t’i përmbahet plotësisht Kushtetutës dhe sistemit juridik të Republikës së Kosovës.

Ushtron mbikëqyrje të plotë për të koordinuar planifikimin urban dhe rural.

Asociacioni/Bashkësia e përmbush këtë objektiv përmes kryerjes së funksioneve të mëposhtme:

Lehtësimi i bashkëpunimit ndërmjet anëtarëve të saj për qëllime të planifikimit urban dhe rural ndërkomunal.

Përfaqësimi i interesave të komunave pjesëmarrëse me autoritetet qendrore për sa i përket planifikimit urban dhe rural ndërkomunal.

Ofrimi i këshillave ligjore, tematike dhe të bazuara në kërkime për autoritetet qendrore dhe komunave pjesëmarrëse në lidhje me proceset e shpronësimit në territoret e këtyre komunave.

Të merren masa për përmirësimin e kushteve lokale të jetesës për të kthyerit në Kosovë.

Asociacioni/Bashkësia e përmbush këtë objektiv përmes kryerjes së funksioneve të mëposhtme:

Lehtësimi i bashkëpunimit ndërmjet bashkive pjesëmarrëse në dobi të komunitetit të të kthyerve.

Financimi i zgjidhjeve të strehimit për të kthyerit në Kosovë në komunat pjesëmarrëse.

Për kryerjen e funksioneve të përcaktuara më sipër, Asociacioni/Bashkësia do të marrë rregullisht dokumente të prodhuara nga autoritetet e lidhura me kthimin e komunave pjesëmarrëse dhe do të ketë të drejtë të kërkojë informacion shtesë nga komunat pjesëmarrëse në lidhje me kryerjen e këtë funksion. Ai do të ketë gjithashtu të drejtën të kërkojë informacion zyrtar nga autoritetet qendrore lidhur me kryerjen e këtyre funksioneve.

Në përmbushjen e këtij objektivi dhe përveç aktiviteteve kërkimore-zhvilluese të përshkruara më sipër, Asociacioni/Bashkësia do të kryejë çdo aktivitet tjetër kërkimor dhe zhvillimi që konsiderohet i nevojshëm nga bashkitë pjesëmarrëse, siç mund të jetë e rëndësishme për nevojat e tyre individuale ose ato që lidhen me bashkëpunimin ndërkomunal.

Ofron shërbime për anëtarët e saj në përputhje me ligjin e Kosovës.

Në përmbushjen e këtij objektivi dhe përveç shërbimeve të përshkruara më lart, Asociacioni/Bashkësia do të ofrojë shërbime të tjera që mund të kërkohen nga anëtarët e tij ose shoqatat e komuniteteve lokale të komunave pjesëmarrëse, në përputhje me ligjet e sistemit juridik të Kosovës.

Të vlerësojë ofrimin e shërbimeve publike për anëtarët dhe banorët e tyre për të mbështetur Asociacionin/Bashkësinë në formimin e pozicioneve me interes të përbashkët për pjesëmarrjen në punën e autoriteteve qendrore.

Asociacioni/Bashkësia, në përputhje me qeverisjen e saj të brendshme demokratike, mund të formojë komisione të posaçme, më vete ose së bashku me autoritetet qendrore, për lehtësimin e zgjidhjeve administrative të nevojshme për ky zbatim, si verifikimi i diplomave dhe certifikatave. Ky artikull gjithashtu mund të zbatohet për çështjet e hapura ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Serbisë, të tilla si pranimi i ndërsjellë i certifikatave dhe çështje të ngjashme me rëndësi për lëvizjen e lirë të njerëzve dhe tregtinë.

Neni 4

Në përmbushjen e këtyre objektivave, Asociacioni/Bashkësia nuk do të dëmtojë ose anashkalojë autoritetin dhe kompetencat e parashikuara me kushtetutë dhe ligj të bashkësive pjesëmarrëse dhe në asnjë mënyrë nuk do të zëvendësojë apo cenojë kushtetutshmërinë dhe marrëdhëniet ndërmjet autoriteteve qendrore dhe atyre lokale në Republikën e Kosovës.

Neni 5

Asociacioni/Bashkësia do të ushtrojë kompetenca të tjera shtesë të cilat mund të delegohen nga autoritetet qendrore në koordinim me Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës.

Neni 6

Asociacioni/Bashkësia do të ketë këto organe, kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë, kryetarin e Asociacionit/Bashkësisë, nënkryetarin e Asociacionit/Bashkësisë, këshilli i Asociacionit/Bashkësisë, bordi i Asociacionit/Bashkësisë.

Zyra për Kërkesa dhe Ankesa e Asociacionit/Bashkësisë.

Organet e Asociacionit/Bashkësisë do të promovojnë bashkëjetesën dhe paqen ndërmjet qytetarëve të komunave të tyre anëtare dhe inkurajojnë ndërtimin e kushteve të përshtatshme për t’u mundësuar të gjitha komuniteteve të shprehin, ruajnë dhe zhvillojnë identitetet e tyre kombëtare, etnike, kulturore, fetare dhe identitetet gjuhësore.

Neni 7

Kuvendi i Asociacionit/Bashkësisë është organi i tij suprem i përbërë nga përfaqësuesit e zgjedhur nga secili kuvend i komunave pjesëmarrëse në mesin e anëtarëve të tyre të zgjedhur, dhe i njëjti do të pasqyrojë përbërjen e kuvendeve komunale.

Numri i përfaqësuesve të Kuvendit përcaktohet nga numri i përfaqësuesve në kuvendet e komunave pjesëmarrëse në raport 10 me 1. Çdo komunë pjesëmarrëse delegon një përfaqësues në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë për secilën komunë për dhjetë vendet e kuvendit.

Delegatët në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë zgjidhen nga kuvendi përkatës komunal me propozimin e kryetarit të komunës.

Në propozimin dhe përzgjedhjen, kryetari dhe kuvendet komunale do të respektojnë parimin e sigurimit të diversitetit etnik të komunës së tyre. Në këtë mënyrë, përmasat etnike të përfaqësuara në kuvendin komunal do të pasqyrohen në përbërjen e delegatëve të saj në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë. Në këtë proces, kryetarët e komunave dhe kuvendet komunale do të respektojnë normat e të drejtave të komuniteteve të përfshira në Kushtetutën dhe sistemin juridik të Republikës së Kosovës.

Termet e Kuvendit do të lidhen me termet e kuvendeve komunale të komunave pjesëmarrëse. Në çdo zgjedhje lokale, brenda një muaji pas themelimit të kuvendeve komunale, kuvendet komunale të themeluara do t’i nënshtrohen procedurës së zgjedhjes së përfaqësuesve të tyre në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë sipas procedurave të përshkruara më lart dhe në përputhje me ligjin.

Mandati i delegatëve të Kuvendit përfundon me përfundimin e mandatit të tyre në kuvendin komunal përkatës. Të gjitha format e siguruara ligjërisht për përfundimin e mandatit si këshilltar i kuvendit komunal do të aplikohen deri në fund të mandatit në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë. Në rast të zgjedhjeve të përsëritura ose të pjesshme në një komunë të caktuar pjesëmarrëse, mandati i përfaqësuesve të asaj komune në Asociacion/Bashkësi përfundon dhe zëvendësohet nga delegatët e kuvendit komunal të themeluar përmes zgjedhjeve të përsëritura ose të pjesshme sipas procedurave të përcaktuara nga lart dhe në përputhje/koordinim me ligjin.

Kuvendi komunal i secilës komunë pjesëmarrëse ka të drejtë të shfuqizojë mandatin e një ose më shumë delegatëve të tij në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë. Shfuqizimi i mandatit duhet të arsyetohet në aspektin e respektimit të këtij Statuti dhe sistemit juridik të Kosovës. Në zëvendësimin e delegatëve të saj në Kuvend, kuvendet komunale do të respektojnë parimin e diversitetit etnik të përshkruar më sipër. Iniciativa për zëvendësimin e delegatit në Kuvend mund të merret nga kryetari i komunës, nënkryetari për komunitete, nënkryetari i kuvendit komunal për komunitete, ose ndonjë këshilltar i kuvendit komunal. Vendimet për revokimin e mandatit dhe zëvendësimin e tij merren nga kuvendi komunal i komunës përkatëse.

Delegatët në Kuvendin e Asociacionit/Bashkësisë do të kenë të drejtë në kompensim financiar për punën e tyre në Kuvend. Kompensimi financiar do të përcaktohet me Rregulloren e Kuvendit dhe do të jetë në përputhje me standardet financiare të shërbimit publik të rregulluara me ligjin e Kosovës.

 Neni 8

1.Mbledhjet e Kuvendit të Asociacionit/Bashkësisë thirren dhe drejtohen nga Kryetari i Asociacionit/Bashkësisë.

Në mungesë të tij/saj, mbledhjet do të thirren dhe do të drejtohen nga Nënkryetari i Asociacionit/Bashkësisë.

Në rast se të dy mungojnë ose pengohen ndryshe, delegati më i vjetër në dispozicion mund të thërrasë dhe të drejtojë mbledhjen përkatëse të Kuvendit.

1.Mbledhjet e Kuvendit thirren me iniciativë të Kryetarit të Asociacionit/Bashkësisë, Bordit të Asociacionit/Bashkësisë, ose me 1/3 e delegatëve të Kuvendit të Asociacionit/Bashkësisë.

2.Pas inaugurimit dhe brenda tre muajve, Kuvendi do të hartojë Rregulloren e tij të Punës për të rregulluar sistemin e votimit dhe çështjet e tjera procedurale.

3.Rregullorja e Punës do të jetë në përputhje me Statutin dhe sistemin ligjor të Kosovës. Rregullorja e punës, sa më afër që të jetë e mundur, do të pasqyrojë rregulloren e punës së kuvendeve komunale në Kosovë. Rregullorja e punës kërkon miratimin e 2/3 të delegatëve të Kuvendit.

4.Kuvendi mblidhet së paku dy herë në vit dhe mund të mbajë mbledhje të tjera të rregullta dhe ad hoc. Orari dhe procedurat e tjera të mbledhjeve të Kuvendit do të rregullohen me Rregulloren e Punës.