Dua të mbetem ndryshe në kujtesë

Erich Maria Remarque (fragment nga vepra “Tre shokë”)

Fragmenti më i dhimbshëm i veprës “3 shokë” nga Remark. Ia vlen ta lexoni e rilexoni…

Pastaj, përnjëherësh, gjithçka ndodhi shumë shpejt. Mishrat e fytyrës filluan t’i treten. Kockat i kishte tani të holla si krahë fëmije, brinjët i dalloheshin nën lëkurë dhe ethet e zhuritnin pa ndërprerje atë trupth të ligur. Infermierja solli bombola me oksigjen dhe mjeku i vinte çdo orë.

Një pasdreke, temperatura i zbriti çuditërisht shpejt. Pati u zgjua dhe më soditi për një kohë të gjatë.

– Ma jep pak pasqyrën? – përshpëriti pastaj.

– Ç’e do pasqyrën? – e pyeta unë. – Qetësohu pakëz! Më duket se e hodhe tani, Pat. S’ke më ethe.

-Jo, – murmuriti ajo me atë zë të thërrmuar e të drobitur – ma jep pasqyrën!

Unë i rashë qark krevatit, mora pasqyrën dhe e lëshova nga dora. Ajo u thye.

– Më fal! -i thashë. – Sa tera, që jam! Edhe një copë pasqyre më vete e më shpëton nga dora e më bëhet copë e cikë!

– Në çantën time kam edhe një tjetër, Robi.

Ishte një pasqyrë e vogël prej nikeli të kromuar. E fshiva me pëllëmbën e dorës, që të ndotej pak dhe ia dhashë. Ajo e pastroi me zor dhe u pa në të me vëmendje.

– Ti duhet të nisesh, i dashur! – pëshpëriti pastaj.

– Po pse? S’më dashke më?

-Ti s’duhet të më shohësh më. Kjo këtu s’jam unë.

Ia hoqa pasqyrën nga dora.

– Këto sende metalike nuk vlejnë asnjë grosh, Pat. Pa shiko, si më nxjerr mua! Të zbehtë e të hequr. Pse, kështu qenkam unë? Unë jam i zeshkët dhe i fuqishëm. Tërë bridhe-bridhe është kjo dreq pasqyre!

– Dua që të të mbetem ndryshe në kujtesë, – murmuriti ajo. – Nisu, i dashur! Më lër të mbaroj punë vetë!

Unë e qetësova. Ajo ma kërkoi përsëri pasqyrën bashkë me çantën e saj. Pastaj zuri t’i vinte pudër fytyrës së mjerë e të drobitur, buzëve të plasura, gropëzave të nxira poshtë syve.

– Vetëm pak, i dashur, – tha ajo dhe u mundua të vinte buzën në gaz. – Ti s’duhet të më shohësh të shëmtuar.

-Ti mund të bësh ç’të duash, – i thashë, – por kurrë s’do të jesh e shëmtuar! Për mua je gruaja më e bukur që kam parë gjatë gjithë jetës sime!

Ia mora pasqyrën dhe kutinë e pudrës dhe ia vura duart me kujdes rreth kokës. Pas pak ajo filloi të shqetësohej.

– Çfarë ke, Pat? – e pyeta. – Troket aq fort, – pëshpëriti ajo.

– Kush? Ora?

Ajo tundi kokën paksa në shenjë pohimi:

– Bubullon…

Unë e hoqa orën nga dora. Ajo vështroi gjithë ankth akrepin e sekondave.

– Hiqma nga sytë!

Unë e mora orën dhe e përplasa fort pas murit.

– Ja, tani nuk troket më! Tani koha është ndalur në vend. E kemi shqyer në mes. Vetëm ne të dy kemi mbetur këtu, vetëm ne të dy,ti dhe unë dhe askush tjetër.

Ajo m’i hoqi sytë që i qenë zmadhuar tejmase.

– I dashur… – pëshpëriti me zë të shuar.

Unë s’munda ta duroja më atë shikim. Vinte që nga larg, kalonte përmes meje dhe tretej diku.

– Trimëresha ime, – murmurita unë. – Trimëresha ime e shtrenjtë, e dashur…

Ajo vdiq në orën e fundit të natës, përpara se të agonte. Hoqi shumë dhe vdiq me mundime të mëdha dhe askush s’mundi ta ndihmonte. E mbante dorën time të shtrënguar, por nuk e dinte më që i ndodhesha pranë. Dikur foli dikush:

– Vdiq…

– Jo! – bërtita unë. – Ajo s’ka vdekur ende! Ende po ma mban dorën të shtrënguar…

Dritë. Dritë verbuese, e padurueshme. Njerëz. Mjeku. Unë hapa ngadalë dorën time. Dora e Patit u lëshua përtokë. Tipare të shfytyruara nga makthi. Sy të ngrirë e të munduar. Flokë gështenjë e të mëndafshtë.

– Pat, – thashë unë. – Pat!

Dhe për herë të parë, ajo nuk më dha përgjigje…