“Dikush është në kokën tuaj”

Nëse një person refuzon një lidhje, personi bie edhe më shumë në dashuri me atë person që nuk e ka pranuar. (Helen Fisher)

Abdirahim Idrizi
Poliklinika “Galaxy”
abdirahimidrizi@gmail.com

Helen Fisher e lindur më 1947, antropologe amerikane, studiuese e sjelljeve njerëzore seksuale, bashkëpunëtore shkencore në Muzeun Amerikan të Historisë Natyrore në New York City, është dijetarja më e veçantë në hulumtimet e dy gjinive të dashurisë. Studimet e saj merren me kërkimet më të reja për trurin dhe dashurinë romantike.

Në librin e saj, “Dashuria e Parë: natyra dhe kimia e dashurisë romantike”, Fisher thekson se njerëzimi ka evoluar tri sisteme të trurit themelor:

Epshi – makinë seksi apo epsh, përshkruhet edhe si borogodó.
Tërheqja – në fillim fazë intensive dhe dashuria romantike.
Attachment – ndjenja të thella të bashkimit me një partner afatgjatë.

Dashuria mund të fillojë me ndonjërën prej këtyre tri ndjenjave. Fisher thotë: disa kanë marrëdhënie seksuale me dikë të ri, dhe pastaj bien në dashuri. Disa bien në dashuri të parë: pastaj bëjnë marrëdhënie seksuale. Disa kanë një ndjenjë të thellë të ngjitjes në një tjetër, e cila më pas kthehet në romancë dhe ‘sex drive’. Por ‘sex drive’ e evoluar për të inicuar ‘mating’ me një sërë partnerësh: dashuria romantike e evoluar përqendrohet në energjinë e dikujt, në një partner për një kohë, dhe lidhja e evoluar për të mundëson të formojë një lidhje.

Fisher thekson se shumë nga ndjenjat e dashurisë romantike intensive, fillojnë si dashuri me “kuptim të veçantë”. Pastaj të dashururit përqendrohen intensivisht ndaj njëri-tjetrit. Energji intensive, ngazëllim, humor, varësia emocionale, ankth ndarje, reagimet fizike duke përfshirë një zemër dhe gulçim, dhe mall, këto janë raportet e Fisherit: të gjitha janë qendrore për këtë ndjenjë. Por më i rëndësishmi është të menduarit obsesiv.

Fisher thotë: “Dikush është në kokën tuaj”. Fisher dhe kolegët e saj kanë vënë 49 burra dhe gra në një skaner të trurit për të studiuar qarkoren e trurit të dashurisë romantike: 17 vjeç sapo kishte rënë verbërisht në dashuri, 15 i cili kishte qenë vetëm hedhur, dhe 17 të cilët raportuan se ata ishin ende në dashuri pas një mesatareje prej 21 vjetësh të martesës.

Një nga idetë e saj qendrore është se dashuria romantike është një makinë më e fortë sesa makina seksi. Pastaj ajo thotë: “Pas të gjithave, në qoftë se ti rastësisht fton dikë të hyjë në shtrat me ty dhe ftesa refuzohet, ti nuk do të pësosh, nuk do të bësh vetëvrasje apo vrasje – por secili do të vuajë nga refuzimi romantik”.

Fisher gjithashtu pohon se duke marrë ilaçet kundër depresionit të caktuar, largohen nga ndjenjat e dashurisë romantike.

Nga të dhënat mbi MRI, skanimin e trurit të meshkujve dhe të femrave që kishin rënë në dashuri, të botuar në vitin 2004, Rutgers University biologjike Helen Fisher, antropologe, nxjerr në dritë disa dallime në mes trurit të meshkujve dhe të femrave.

Meshkujt, mesatarisht, prireshin të tregojnë më shumë aktivitet në një rajon të trurit që lidhet me integrimin e stimujve vizivë, ndërsa gratë treguan aktivitet më të madh në disa rajone të trurit të lidhura me risjelljen e kujtesës. Fisher theksoi se këto dallime rrjedhin nga forcat e ndryshme evolutive që rregullojnë zgjedhjen bashkëshortore. /Telegrafi/