Çka thuhet në Raportin e Progresit për mediat në Kosovë?

Mjedisi mediatik në Kosovë mbetet pluralist dhe korniza ligjore është kryesisht në përputhje me standardet evropiane, por është bërë përparim i kufizuar në adresimin e rekomandimeve të raportit të mëparshëm.

Kështu thuhet në Raportin e Progresit për Kosovën për vitin 2023 sa i përket lirisë së mediave.

Në Raport thuhet se shqetësimet mbeten në lidhje me sulmet dhe kërcënimet fizike, fushatat e shpifjeve publike dhe urrejtja kundër gazetarëve.

“Jo të gjitha kërcënimet ndaj gazetarëve dhe mediave raportohen, ndonëse viti 2022 shënoi një rritje të lehtë të numrit të rasteve të raportuara. Veçanërisht shqetësuese është liria e shprehjes në veri të Kosovës, duke përfshirë edhe auto-censurën dhe sigurinë e gazetarëve dhe profesionistëve të medias”.

Po ashtu në Raport bëhet e ditur se nuk pati asnjë përparim në ndryshimin e Ligjit për Radion dhe Televizionin e Kosovës ose për ndryshimin e Ligjit për Komisionin e Pavarur të Mediave për ta harmonizuar atë me Shërbimet Mediatike Audiovizive të BE-së.

“Ky proces duhet të jetë transparent dhe gjithëpërfshirës, ​​me përfshirjen e aktorëve mediatikë dhe shoqërinë civile. Mungesa e vetë qëndrueshmërisë financiare e lë median të pambrojtur ndaj interesave politike dhe të biznesit.

Kjo përforcohet më tej nga mungesa e informacionit dhe e të dhënave për përfituesi përfundimtar i pronësisë së medias – dispozitat për këtë ende nuk janë të parashikuara në ligj”, bëhet e ditur në Raport.

Frikësimi i gazetarëve

Në raport po ashtu thuhet se në vitin 2022, Asociacioni i Gazetarëve në Kosovë (AGK) ka raportuar 33 raste të frikësimit, kërcënime dhe sulme ndaj gazetarëve dhe profesionistëve të tjerë të medias, një rritje me 29 raste raportuar në vitin 2021.

“Nga këto, 19 raste janë klasifikuar si kërcënim dhe ngacmim ndaj personave fizikë (gazetarë), tetë ishin sulme fizike dhe gjashtë sulme kundër mediave, organizatat mediatike dhe/ose shoqatat e gazetarëve. Më shumë se gjysma e rasteve të sulmeve kundër gazetarëve në shënjestër gratë gazetare. Gjatë periudhës raportuese, Drejtoria për Hetimi i Krimeve të Rënda regjistroi 32 raste të sulmeve fizike ndaj gazetarëve”.

Në Raporton e Progresit bëhet e ditur se statistikat e Këshillit Prokurorial të Kosovës tregojnë se janë 14 raste të nxitjes së sulmeve dhe kërcënimet ndaj gazetarëve, me nëntë raste të zgjidhura.

Siç thuhet në Raport, gjatë majit dhe qershorit 2023, një numër i paprecedentë u regjistrua i sulmeve kundër gazetarëve dhe profesionistëve të medias. AGK regjistroi mbi 30 sulme, duke përfshirë sulmin fizik, dëmtimin e pajisjeve dhe automjeteve.

Po ashtu, trajtimi i rasteve mbetet i ngadaltë dhe janë dhënë dënime të buta në rastet e gjykuara.

Tutje në raport thuhet se Ligji për mbrojtjen e burimeve të gazetarëve ende nuk është harmonizuar me standarde evropiane.

Pavarësisht përmirësimeve në zbatimin e ligjeve që kanë të bëjnë me aksesin në dokumente publike, sipas Raportit, gazetarët ende hasin disa pengesa, veçanërisht për shkak të vonesave ose mohimit të qasjes nga institucionet publike, duke përfshirë edhe qeverinë.

“Sektori i mediave në Kosovë vuan nga mungesa e transparencës në pronësi dhe financim dhe mungesa e vetë qëndrueshmërisë financiare, duke e bërë atë të pambrojtur ndaj ndikimit politik dhe presion financiar. Transmetuesi publik financohet nga buxheti publik, ndërsa mediat private mbështeten në reklama si mjete kryesore të të ardhurave. Reklamimi i qeverisë në mediat private nuk lejohen më. Mediat e regjistruara si OJQ vazhduan të marrin mbështetje nga donatorët. Mediat joshumicë në Kosovë mbështeten në projekte afatshkurtra dhe në mbështetjen e donatorëve”, thuhet në raport.

Sipas Raportit të Progresit mungesa e të dhënave për tregun e reklamave dhe strukturat e pronësisë së medias, veçanërisht për ato online media, mbetet një shqetësim.

Po ashtu në raport thuhet se Agjencia Kosovare për Regjistrimin e Bizneseve e pezulloi licencën e biznesit të Klan Kosova, një nga mediat kryesore private.

“Një veprim i tillë mund të ketë ndikim negativ në gjendjen e lirisë së mediave në Kosovë”, thuhet ndër të tjera në raport. /Telegrafi/