Kryeministri britanik, Keir Starmer, ka konfirmuar se ka nënshkruar një marrëveshje historike që i kalon kontrollin mbi Ishujt Chagos, Mauritiusit, duke vendosur një pikë kthese në një konflikt të gjatë diplomatik dhe juridik mbi këtë arkipelag strategjik në Oqeanin Indian.
Kjo marrëveshje përfshin edhe bazën ushtarake thelbësore të Diego Garcia-s, ishulli më i madh dhe më i rëndësishëm i grupit të ishujve Chagos, e cila do të vazhdojë të përdoret nga forcat ushtarake britanike dhe amerikane, por tani në bazë të një marrëveshjeje qiraje me qeverinë e Mauritiusit.
Diego Garcia është një pikë kyçe strategjike ushtarake, duke shërbyer si bazë e përbashkët e Mbretërisë së Bashkuar dhe Shteteve të Bashkuara, me rëndësi të madhe për operacionet në rajon dhe më gjerë.
Në një fjalim të mbajtur në Hertfordshire, Sir Keir Starmer theksoi se “vlerësimi i plotë” i arsyes pse është marrë ky vendim mbetet “shumë i klasifikuar”, duke nënkuptuar shqetësime të sigurisë dhe interesa të fshehta shtetërore. Ai gjithashtu theksoi nevojën për të ruajtur marrëdhëniet strategjike me SHBA-në dhe për të garantuar që baza ushtarake të funksionojë në mënyrë të pandërprerë.
Presidenti amerikan, Donald Trump, ka mirëpritur marrëveshjen, duke e cilësuar atë si një hap të rëndësishëm për bashkëpunimin transatlantik dhe sigurinë globale.
Ishujt Chagos, të njohur edhe si Arkipelagu i Diego Garcia-s, janë një grup ishujsh vullkanikë në Oqeanin Indian që kanë qenë objekt i një debati të gjatë ligjor dhe politik ndërkombëtar. Për dekada, ishujt kanë qenë subjekt i kontestimeve midis Britanisë dhe Mauritiusit, që kërkon rikthimin e kontrollit mbi këtë territor pas pavarësisë së tij në vitin 1968. Në vitet 1960, banorët vendas të Chagos janë dëbuar me forcë nga ishujt për të lejuar ndërtimin e bazës ushtarake Diego Garcia, një fakt që ka shkaktuar kritika të gjera dhe sfida ligjore për të drejtat e tyre.
Starmer tha se marrëveshja ishte e domosdoshme, pasi nëse nuk do të ishte arritur, Mauritius do ta kishte dërguar Mbretërinë e Bashkuar në gjykatat ndërkombëtare dhe kishte shumë mundësi që të fitonte çështjen, duke sjellë ndëshkime të rënda politike dhe ekonomike për Britaninë.
Kjo marrëveshje është parë si një kompromis që synon të ruajë interesat strategjike ushtarake të Mbretërisë së Bashkuar dhe SHBA-së, ndërsa njeh sovranitetin ligjor të Mauritiusit mbi ishujt. /Telegrafi/
