Çdo vit, si orë e saktë, Delhi mbytet.
Një mjegull e dendur dhe toksike përhapet mbi qytet – sy të djegur, fyt që digjet dhe monitorues të cilësisë së ajrit që hyjnë në panik.
Në disa ditët e fundit, ajri në kryeqytetin indian dhe qytetet satelitë përreth ka qenë mes kategorive "i dobët" dhe "shumë i dobët".
Situata u përkeqësua ndjeshëm pas Diwalit, një prej festave më të mëdha në Indi, kur fishekzjarrët ndriçuan qiellin e natës dhe mbushën ajrin me tym. Titujt raportuan se ishte cilësia më e keqe e ajrit pas Diwalit që qyteti kishte përjetuar në katër vitet e fundit.
Me këtë, qyteti përsëri u përball me krizën e tij vjetore, të parashikueshme – por të shmangshme: ndotjen e ajrit.
Nuk ka një faktor të vetëm që mund të fajësohet për ajrin toksik, raporton bbc.
Është një kombinim ngjarjesh – fishekzjarrët, emetimet nga automjetet dhe djegia e mbetjeve të korrjes në shtetet bujqësore Punjab, Haryana dhe Uttar Pradesh – që sjellin të njëjtin rezultat çdo vit. Dhe pasi kjo përkon me fillimin e dimrit, temperaturat e ftohta dhe era e dobët bllokojnë ndotësit afër tokës.
Edhe këtë vit, besohet se faktorët e njëjtë janë në lojë – megjithatë ekzistojnë raporte të kundërta për atë se cili kontribuoi sa në ajrin toksik këtë vit, transmeton Telegrafi.
- YouTube www.youtube.com
Raportimet e mediave indiane, duke cituar një kompani kërkimore për klimën, thonë se ka pasur një rënie prej 77 për qind të incidenteve të djegies së mbetjeve të korrjeve këtë vit për shkak të përmbytjeve shkatërruese që kanë dëmtuar shumicën e kulturave në rajon më parë. Ato fajësojnë fishekzjarrët si shkakun kryesor të cilësisë së dobët të ajrit në Delhi gjatë periudhës së festave.
Por të dhënat zyrtare nga Punjab tregojnë një histori tjetër, raporton agjencia e lajmeve PTI. Sipas bordit rajonal për kontrollin e ndotjes, incidentet e djegies së mbetjeve të korrjeve në shtet janë trefishuar në 10 ditët e fundit, me më shumë se 350 raste të raportuara – nga vetëm 116 të regjistruara deri më 11 tetor.
Në vitet e fundit, autoritetet kanë nisur fushata të synuara për të nxjerrë në pah ndikimin e dëmshëm të djegies së mbetjeve dhe për të promovuar përdorimin e makinerive si alternativë.
Këto përpjekje kanë treguar disa rezultate në terren. Për shembull, zjarret në fermat e Punjab ranë në 10,909 raste vitin e kaluar krahasuar me 36,663 në vitin 2023. Por pavarësisht rënies, ajo vazhdon për një arsye të thjeshtë: çmimi. Është mënyra më e lirë për të pastruar fushat.
Dhe ndërsa qeveritë e njëpasnjëshme kanë folur për sigurimin e makinerive dhe stimujve financiarë për të ndaluar djegien e mbetjeve, shumë pak ka ndryshuar në terren.
Kontributi tjetër kryesor në ndotjen e Delhit në këtë sezon janë fishekzjarrët.
Vetëm disa ditë para festës së Diwalit, gjykata më e lartë e Indisë lehtësoi ndalimin pesëvjeçar për shitjen dhe ndezjen e fishekzjarrëve në Delhi dhe zonat përreth.
U lejua përdorimi i "fishekzjarrëve të gjelbër", që ndotin më pak, për gjashtë orë në dy ditët e festës. Ekspertët kritikuan këtë urdhër duke thënë se "fishekzjarrët e gjelbër" janë vetëm 20 deri në 30 për qind më pak ndotës dhe ende lëshojnë grimca të dëmshme që përkeqësojnë cilësinë e ajrit.
- YouTube www.youtube.com
Gjithashtu, realiteti në terren ishte shumë larg asaj që urdhëroi gjykata dhe kufizimet u shkelën hapur.
Në shumë pjesë të kryeqytetit, fishekzjarrët filluan herët në mëngjes dhe vazhduan shumë pas mesnatës. Dhe jo të gjithë ishin "fishekzjarrë të gjelbër". Para Diwalit, gazetarët e BBC-së panë që në dyqane shiteshin hapur edhe fishekzjarrë më ndotës.
Ajri i ndotur që njerëzit janë të detyruar të thithin i bën banorët të ankohen për kollë, sy që lotojnë dhe vështirësi në frymëmarrje.
Mjekët thonë se ekspozimi afatgjatë dobëson gradualisht mbrojtjen natyrore të trupit, duke i bërë njerëzit më të ndjeshëm ndaj një sërë sëmundjesh serioze.
Megjithatë, kostoja njerëzore e ndotjes rrallë bëhet prioritet për përfaqësuesit e zgjedhur të rajonit, pasi partitë politike kthehen çdo vit në ciklin e njohur të fajësimit.
Edhe këtë vit, qeveria e Delhit dhe ajo e Punjabut janë përfshirë në një luftë fjalësh.
Ministri i Mjedisit të Delhi-t, Manjinder Singh Sirsa, akuzoi zyrtarët e Punjab-ut se “detyrojnë fermerët të djegin mbetjet e korrës” për të përkeqësuar qëllimisht ajrin e kryeqytetit.
Partia Aam Aadmi (AAP), që qeveris në Punjab, hodhi poshtë këto akuza dhe, nga ana tjetër, akuzoi qeverinë e Delhit për “gënjeshtra rreth ndotjes” dhe “lojë me jetën e njerëzve”.
Ndërkohë, ekspertët dhe disa qytetarë thonë se e vetmja rrugë përpara është përmes zgjidhjeve të përbashkëta, afatgjata, ku qeveritë shtetërore dhe federale punojnë së bashku në vend që të mbështeten në masa të përkohshme dhe reaguese për kontrollin e ndotjes çdo dimër.
Për momentin, ndërsa dimri po afrohet, Delhi dhe një pjesë e madhe e Indisë së Veriut po mbyten sërish – një rutinë tragjike vjetore që nuk tregon shenja të mbarimit. /Telegrafi/
