Pse kërcasin nyjet tona!

Sa më shumë plakeni, aq më shumë kërcitje mund të kenë nyjet tuaja!

Dr. Besim Demolli
Specialist i reumatologjisë
tel. +38344727068

Të gjithë e kemi provuar: Gjunjët që kërcasin kur ne ngrihemi, kërcitja e qafës kur kthejmë kokën dhe kyçet e këmbëve që kur i rrotullojmë.

Shpesh, këto kërcitje të nyjeve mund të jetë me zë të lartë – dhe ndoshta pak shqetësuese. Nuk është çudi që shumë njerëz mendojnë se mund të ketë diçka që nuk shkon me nyjet e tyre kur i dëgjojnë duke u larguar.

Kur themi më kërcasin këmbët!? Me këtë kuptojmë një kërcitje që ndjehet në artikulacione.

Kjo kërcitje mund të jetë në të gjitha nyjet, por më e theksuar në njyjet e gjunjëve. Në përgjithësi kërcitjet që janë pa dhimbje të cilat nuk krijojnë kufizime të lëvizshmërisë në jetën e përditshme ne i quajmë të padëmshme.

Megjithatë, ka dhe raste kur kërcitja mund të jetë shenjë e ndonjë sëmundje. Për shembull, nëse një pacient ndien kërcitje të vazhdueshme në gju, dhe është i moshës së re, arsyeja e kësaj kërcitje mund të jenë dëmtimet brenda gjurit (dëmtim i meniskëve, kërcit). Por ndonjëherë mund të jetë edhe ajo që ne e quajmë luksacion i patelës ose kupës së gjurit.

Kërcitje, kërcitje, pop!

• Cili është ai tingull që vjen nga nyjet tuaja, dhe a duhet të shqetësoheni?
• Gjeni se çfarë është normale dhe çfarë mund të dëshironi të kontrolloni!
• A keni dëgjuar ndonjëherë një kërcitje në gjunjë ndërsa ngriheshit nga një mbledhje?
• A kërcasin shpatullat gjatë ngritjeve anësore të krahëve?
• Mbase keni dëgjuar një “pop” thellë brenda folesë së kërdhokullës kur lëvizni këto nyje?

Këta tinguj plasaritje, kërcitje, dalje nga nyjet tuaja mund të jenë zhgënjyese, madje edhe të turpshme, por ekspertët mjekësorë thonë se shumica e tyre janë të padëmshme.

Lëvizjet normale shkaktojnë kërcitje në nyjet dhe këto kërcitje janë edhe tek personat e shëndetshëm. Sidoqoftë, disa zhurma janë rezultat i dëmtimit të kërcit, humbja e indit muskulor ose shkaktarë të tilla si artrozat.

Të kuptuarit se çfarë shkakton kërcitje/tinguj në nyjet tuaja është hapi i parë për të përcaktuar nëse zhurma në trupin tuaj është vetëm një zhurmë rastësore ose diçka që kërkon kujdes mjekësor.

Në secilin rast, të mësuarit se si të mbështesni më mirë nyjet tuaja, veçanërisht kur plakeni, mund të shuajë disa prej gjëmimeve.

Zhurma krejtësisht normale!?

Një nga burimet më të zakonshme të zhurmës është gazi. Kapsula e kyçit është e mbushur me lëng sinovial, i cili lubrifikon artikulacionin dhe siguron ushqim për qelizat që formojnë kërcin. Lëngu përmban gazra të tretura, përfshirë dyoksidin e karbonit, azotin dhe oksigjenin. Kur ligamentet e kyçeve shtrihen, qoftë qëllimisht ose aksidentalisht , presioni brenda kapsulës ndryshon dhe ajo çliron dyoksidin e karbonit në formën e flluskave. Tingulli i kërcitjes së nyjeve që dëgjoni vjen nga ato flluska gazi që shpërthejnë. Kur këto flluska shpërthejnë, njerëzit përjetojnë një ndjenjë të hapësirës brenda artikulacionit dhe një rritje të përkohshme në gamën e lëvizjes së saj.

Një tjetër tingull i zakonshëm nuk vjen aspak nga nyja. Gjatë lëvizjes, tendinat dhe ligamentet që përshkojnë nyjën mund të zhvendosen përkohësisht në pozicion ose të zvarriten nëpër një kockë. Kur kthehen në pozicionin e tyre normal, ata bëjnë një zhurmë të shpejtë. Ju mund ta keni dëgjuar këtë në gjunjë kur ngriheni nga një pozicion ulur, ose në qafë kur ktheni kokën. Është gjithashtu e zakonshme në shpatulla. Humbja e masës muskulore nga plakja e shpejton këtë efekt, sepse ekspozohet më shumë kockë. Kjo tingëllon më e frikshme se sa është në të vërtetë është një dukuri normale dhe e padëmshme.

Zhurmat jo aq normale

Diçka e quajtur krepitacion, nga ana tjetër, nuk është aq e mirë. Mund të shfaqet si një tingull shtypës kur përkuleni ose zgjatni gjunjët dhe shpesh përshkruhet se tingëllon si “Rajs Krispies”-“ zhurma sikur në një enë derdhim drithëra”. Krepitacioni ndodh kur ka dëmtim të kërcit brenda artikulacionit. Ndonjëherë dëmi është për shkak të përdorimit të tepërt ose plakjes. Nganjëherë është një nënprodukt i dëmtimit, të tilla si një dëmtim në ligament ose kërc. Mund të jetë gjithashtu një shenjë e hershme e artritit.

“Kërci nuk ka sensorë dhimbjeje, kështu që ne mund ta lëndojmë atë dhe të mos ndiejmë dhimbje. Çdo zhurmë ‘bluarje’ ose ‘clunky’ duhet të kontrollohet nga një mjek ”.

Dëgjoni trupin tuaj

A janë të gjitha këto shenja të problemeve serioze?

Kjo varet nga mënyra se si ndihen nyjet tuaja. Dhimbja, ënjtja, mpirja dhe humbja e stabilitetit janë të gjitha shenja se diçka nuk shkon mirë. Zhurma pa këto simptoma është ndoshta e padëmshme.

Disa ekspertë madje besojnë se kur nyjet dëmtohen, veprimi stimulon sistemin nervor, duke çuar në një përgjigje relaksimi në muskujt përreth. “Në mënyrë të ngjashme, ndihet mirë kur lëvizni një nyje dhe rivendosni rrjedhën e informacionit nga nyja në pjesën e trurit që e koordinon atë.”

Dëmtimet e moderuar e nyjeve ndihmon gjithashtu për të mbajtur nyjet tuaja nga ngurtësimi – dhe kjo është një gjë e mirë. “Një rregull i përgjithshëm kur bëhet fjalë për nyjet është se kur lëvizja zvogëlohet, nyjet bëhen më pak funksionale.” Por kjo nuk do të thotë që ju duhet të përpiqeni të detyroni ndodhinë e një dëmtimi. Bërja e kësaj në mënyrë të përsëritur mund të shkaktojë dëmtime afatgjata në indin nyjes/nyjeve dhe mund të rrezikojë destabilizimin e zonave që mbështesin trupin tuaj, siç është pjesa e poshtme e shpinës. Dhe në një zonë delikate si qafa, ku ka arterie të pranishme, përplasja kundër rrafshit natyror dhe diapazoni i lëvizjes mund të çojë edhe në goditje.

Nyjet

Ndërsa nuk mund të ndaloni të gjithë zhurmën që del nga nyjet tuaja, ju mund të merrni masa për të mbrojtur dhe kujdesur për nyjet tuaja. Të hash një dietë të shëndetshme, të bësh ushtrime të rregullta dhe të minimizosh faktorët që ulin shëndetin e kockave, të tilla si pirja e duhanit mund të ndihmojnë në mbajtjen e nyjeve tuaja të shëndetshme dhe potencialisht më të qeta.

Shtesat dietike glukozaminë dhe sulfat kondroitin mund të ndihmojnë në zvogëlimin e dhimbjes dhe ënjtjes në nyje në disa njerëz, dhe gjithashtu mund të ndihmojnë ata me artrozë të hershme ose madje të avancuar.
“Kërci dhe lëngu sinovial kanë këto dy elemente në vete, kështu që ju po e plotësoni atë material në trup.”

Kërkimet e fundit tregojnë se ngrënia e ushqimeve që zvogëlojnë inflamacionin në trup – ato që përmbajnë antioksidantë dhe acide yndyrore thelbësore – është gjithashtu e mirë për nyjet tuaja. Antioksidantë të tillë si vitaminat E, C, A, B5 dhe B6 ndihmojnë në ruajtjen e kërcit dhe mbështesin riparimin e tij. Po ashtu, acidet yndyrore esenciale, veçanërisht omega-3 si ato që gjenden tek arrat dhe peshqit të cilët jetojnë në ujëra të ftohta, mund të ndihmojnë në normalizimin e funksionit të nyjeve.

Ushtrimet e rregullta i mbajnë nyjet lëvizëse në këtë mënyrë duke mbajtur edhe muskujt më të qëndrueshëm. Mund t’ju ndihmojë gjithashtu të mbani një peshë të shëndetshme, duke ulur kështu barrën në nyjet tuaja.

• Ne ju rekomandojmë të paktën 30 minuta aktivitet fizik çdo ditë, madje edhe për njerëzit me artrozë.
• (Për njerëzit me dëmtim të kockave ose kyçeve ne ju rekomandojmë një aktivitet të moderuar pa peshë, të tilla si noti.)
• Të qenit aktiv ndihmon në forcimin e kockave tuaja dhe mbështet nyjet e shëndetshme.

Kërcit i duhet cikli i mbajtjes së peshës dhe relaksimit për të pompuar lëndët ushqyese në qelizat që ruajnë strukturën e tij. Ushtrime tepër të mëdha që mbajnë peshë mund të dëmtojnë artikulacionin duke grisur kërc ose duke detyruar lëngun sinovial, duke grabitur qelizat e lëndëve ushqyese që u duhen për të mbijetuar.

Ashtu si shumica e gjërave në trupat tanë, plakja ndikon në nyje. Masa e zvogëluar e muskujve, ndryshimet në kërc dhe ngurtësia e lidhur me moshën ndikojnë të gjitha në mënyrën se si lëvizin nyjet tuaja dhe llojet e zhurmave që ato prodhojnë. Profesionistët mjekësorë thonë se gjëja më e mirë që mund të bëni për trupin dhe nyjet tuaja, pa marrë parasysh moshën tuaj, është të përmirësoni shëndetin tuaj të përgjithshëm.

• “Rri i lëvizshëm, qëndro aktiv”, thotë Hayden.
• “Nyjet duhet të lëvizen dhe stresohen në mënyrë periodike në mënyrë që të qëndrojnë të shëndetshëm. Edhe nëse kërcasin. ”

Përfundim

Në përgjithësi, është shumë e lehtë të përcaktohet nëse zhurma e nyjes/nyjeve tuaja është normale. Shpërthimet dhe në kërcitjet periodike ka të ngjarë jenë si pasojë e ndryshimit ku flluskat e gazit të shpërthejnë brenda lëngut të nyjes, ose tendinat të zhvendosin pozicionin gjatë lëvizjes dhe pastaj të rupturojnë përsëri në vend. Një tingull shtypës ose bluarës, megjithatë, mund të tregojë dëmtimin e kërcit dhe ju mund të dëshironi ta kontrolloni atë nga një profesionist i kujdesit shëndetësor.

Si rregull, çdo zhurmë e nyjeve e shoqëruar me dhimbje, ënjtje, mpirje ose humbje të stabilitetit janë arsye për shqetësim. Zhurma pa këto simptoma ka të ngjarë të jetë e padëmshme dhe mund të jetë vetëm efekti anësor i rregullimeve të ndjeshme brenda trupit. /Telegrafi/