Në Afrikë, shtetësia e Palestinës ka qenë një kauzë pothuajse kontinentale për dekada të tëra.
Megjithatë, Eritrea dhe Kameruni mbeten “të jashtëzakonshme”, duke qëndruar pranë Izraelit, një veprim që analistët thonë se pasqyron “llogaritje të mbijetesës dhe strategjisë në vend të parimit”.
Në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara javën e kaluar, disa vende, njëra pas tjetrës, njohën shtetin palestinez.
Britania, Kanadaja, Australia, Franca dhe Malta iu bashkuan numrit në rritje, duke e çuar numrin e përgjithshëm të shteteve anëtare të OKB-së që njohin Palestinën në 157, që përbën më shumë se 80 përqind të shteteve anëtare të botës.
Për Afrikën, zhvillimi ishte më pak dramatik.
Shumica e 54 shteteve të saj e njohën Palestinën shumë kohë më parë, duke e bërë kontinentin një nga mbështetësit më të qëndrueshëm të vetëvendosjes palestineze.
Tridhjetë e tetë shtete afrikane votuan gjithashtu në favor të një armëpushimi në Gaza në OKB vitin e kaluar.
Megjithatë, Kameruni dhe Eritrea mbeten “të jashtëzakonshme”.
Vetëm ato refuzojnë të njohin Palestinën, duke u kapur pas aleancave me Izraelin - edhe pse opinioni global po ndryshon.
Analistët thonë se qëndrimi i tyre tregon se si interesat e sigurisë, mbijetesës dhe lidershipit mund të tejkalojnë si solidaritetin kontinental ashtu edhe konsensusin ndërkombëtar.
Pozicioni i Kamerunit në raport me Izraelin
“Në të vërtetë nuk ka një konsensus kontinental në vetvete, sepse njohja e Palestinës është në nivel kombëtar dhe një çështje dypalëshe. Megjithatë, Afrika e mbështet në mënyrë dërrmuese Palestinën me njohjen formale të shtetësisë palestineze, sepse është një çështje e trashëguar në lidhje me dekolonizimin dhe imperializmin”, ka thënë për Al Arabiya English, Ovigwe Eguegu, Drejtues i Politikave të Paqes dhe Sigurisë në Development Reimagined.
Ai shtoi: “Mungesa e njohjes së Palestinës nga udhëheqja kameruniane mund të kuptohet përmes këndvështrimit të interesave dhe jo të parimeve ose një refuzimi të plotë të shtetësisë palestineze”.
Qëndrimi i Kamerunit daton që nga mesi i viteve 1980. Në vitin 1986, presidenti Paul Biya, i cili ka sunduar që nga viti 1982, rivendosi lidhjet diplomatike me Izraelin, duke sfiduar trendin më të gjerë afrikan, përcjell Telegrafi.
Pothuajse çdo vend tjetër afrikan i ndërpreu marrëdhëniet në vitin 1973 nën presionin e Lidhjes Arabe pas Luftës së Yom Kippur, e njohur edhe si Lufta Arabo-Izraelite e vitit 1973.
Që atëherë, ndikimi izraelit në Kamerun është rritur. Këshilltarët dhe kontraktorët privatë kanë luajtur një rol vendimtar në trajnimin dhe pajisjen e Batalionit të Ndërhyrjes së Shpejtë elitare, i cili zakonisht quhet me akronimin francez BIR.
Kjo njësi është vendosur kundër Boko Haram në veri dhe kundër rebelëve separatistë në rajonet anglofone.
Eguegu argumenton se politika e jashtme e Kamerunit ka më pak të bëjë me ideologjinë dhe më shumë me mbijetesën e regjimit.
"Kërcënimet nga organizatat terroriste si Boko Haram dhe forcat separatiste me të cilat përballet Kameruni nuk janë unike dhe ndahen nga vendet fqinje si Nigeria dhe Republika Qendrore Afrikane, dhe këto vende e njohin Palestinën", tha ai.
Kjo llogaritje mbijetese ka formësuar përgjigjen e Biyas ndaj konfliktit Izrael-Palestinë.
Kur Hamasi sulmoi Izraelin më 7 tetor 2023, ai ishte ndër udhëheqësit e parë afrikanë që i dërgoi ngushëllime presidentit izraelit, Isaac Herzog, duke dënuar Hamasin dhe duke shprehur keqardhje për viktimat izraelite.
Deklarata e tij nuk përmendi civilët palestinezë të vrarë në Gaza nga sulmet izraelite.
Qëndrimi ishte në kontrast të plotë me atë të UA-së, e cila e përshkroi luftën si rezultat i "mohimit të të drejtave themelore të popullit palestinez" nga Izraeli. Biya nuk lëvizi.
"Vetmia diplomatike" e Eritresë
Ndërsa lidhjet e Kamerunit me Izraelin janë të rrënjosura në varësi, marrëdhënia e Eritresë është formuar nga izolimi.
Që nga fitimi i pavarësisë nga Etiopia në vitin 1993, presidenti Isaias Afwerki ka sunduar një nga sistemet politike më të mbyllura në botë, shpesh të quajtur "Koreja e Veriut e Afrikës".
Marrëdhëniet me Perëndimin janë përkeqësuar për shkak të shkeljeve të të drejtave të njeriut dhe, së fundmi, përfshirjes së Eritresë në luftën civile të Etiopisë.
Vendi gjithashtu mban marrëdhënie të tensionuara me disa fqinjë, përfshirë Sudanin dhe Xhibutin.
Në skenën ndërkombëtare, Eritrea shpesh abstenon ose mban anën e Izraelit gjatë votimeve në OKB, duke shpërfillur konsensusin e UA-së.
Ndryshe nga shumica e kombeve afrikane, ajo kurrë nuk e ka njohur Palestinën.
Ndërsa qeveria në Asmara rrallë e shpjegon publikisht politikën e saj të jashtme, zyrtarët thuhet se e shohin Izraelin si një partner që e kupton pozicionin delikat të Eritresë përgjatë Detit të Kuq, përcjell Telegrafi.
Dr. Abel Abate Demissie, një bashkëpunëtor në Programin e Afrikës Chatham House, tha se vendimi i Eritresë për të mos e njohur Palestinën ishte i çuditshëm për shumë njerëz.
Një arsye, tha ai për Al Arabiya English, është se Eritrea shpesh është përpjekur të tregojë solidaritet me Palestinën, veçanërisht që nga fitimi i statusit të vëzhguesit në Ligën Arabe në vitin 2003.
"Eritrea paraqitet si mbështetëse e vendeve me situata të ngjashme me Palestinën. Megjithatë, deri më tani ka zgjedhur të përmbahet nga njohja zyrtare e shtetit palestinez. Është sfiduese të shpjegohen arsyet e vlefshme pas vendimit të Eritresë", tha ai.
Mbështetja në rritje e Afrikës për Palestinën
Ky qëndrim është bërë gjithnjë e më i dukshëm, ndërsa shtetet afrikane bëjnë presion për njohje më të madhe të Palestinës.
UA ka mirëpritur udhëheqësit palestinezë si mysafirë të nderuar, ndërsa qëllimisht ka përjashtuar delegacionet izraelite nga samitet e fundit.
Edhe vendet që mbajnë marrëdhënie të ngushta me Izraelin, si Kenia dhe Gana, kanë mbështetur vazhdimisht rezolutat palestineze në Kombet e Bashkuara.
Megjithatë, as Eritrea dhe as Kameruni nuk kanë peshë të mjaftueshme diplomatike që qëndrimet e tyre të shihen si përfaqësuese të qëndrimit më të gjerë të Afrikës, vuri në dukje analisti gjeopolitik Ovigwe Eguegu.
"Çështja e njohjes së një shteti është një çështje dypalëshe; prandaj, Ua nuk mund të ushtrojë presion mbi Kamerunin", ka thënë ai.
"Gjithashtu, shtetësia palestineze nuk është një çështje prioritare në debatin e brendshëm politik të Kamerunit, kështu që një ndryshim në qëndrim ka të ngjarë të katalizohet nga aktorë ose faktorë të jashtëm", ka shtuar ai. /Telegrafi/
