Protestat që nga aksidenti në Novi Sad, të udhëhequra kryesisht nga studentët, kanë shoqëruar kërkesat për përgjegjësi nga pushteti me brohoritje dhe parulla shoviniste, të cilat fyejnë edhe popullin shqiptar.
Parullat, të drejtuara kryesisht ndaj presidentit Aleksandar Vuçiq, përfshijnë mesazhe si “Aco, hajdut!” dhe përdorimin e termit “Shiptar”, i cili në gjuhën serbe konsiderohet fyes dhe përçon mesazh negativ ndaj shqiptarëve.
Sociologu nga Presheva, Altin Boriqi, tha për Radion Evropa e Lirë se fyerjet nga të dyja palët janë zhgënjyese, veçanërisht kur nuk ka distancim publik ndaj gjuhës diskriminuese.
Shkrimtari Dejan Atanackoviq shtoi se shqiptarët në Serbi, që përbëjnë rreth 60 mijë banorë, nuk përfshihen në asnjë program apo fjalim publik dhe përmenden vetëm në thirrje poshtëruese.
Ndër studentët, që udhëheqin protestat, ka qëndrime të ndryshme mbi parullat fyese. Millani, student i Fakultetit të Biologjisë, tha se ai vetë brohoras vetëm për temat që lidhen me kërkesat e tyre, duke refuzuar thirrjet që fyejnë pakicat. Ndërsa Ivani, student i Fakultetit të Shkencave Politike, i konsideron disa prej këtyre thirrjeve si metafora, për shkak të qëndrimit të presidentit ndaj Kosovës.
Sociologët dhe aktivistët qytetarë paralajmërojnë se normalizimi i gjuhës fyese mund të ngjajë me propagandën e viteve ’90, e cila çoi në konflikte dhe dhunë.
Termi fyes për shqiptarët përdoret jo vetëm nga protestuesit, por edhe nga përfaqësues të pushtetit dhe mediat proqeveritare, përfshirë ish-ministrin dhe ish-shefin e agjencisë së inteligjencës, Aleksandar Vulin.
Në rrjetet sociale dhe nga deputetë opozitarë janë bërë thirrje që të respektohen pakicat dhe komunitetet e margjinalizuara, duke përfshirë edhe shqiptarët dhe komunitetin LGBTI, dhe që gjuhë fyese të mos përdoret në protesta.
Ky fenomen i gjuhës shoviniste thekson tensionet etnike që ende ekzistojnë në Serbi dhe pasqyron sfidën e qytetarëve dhe aktivistëve për të mbrojtur një diskurs demokratik dhe të respektueshëm në hapësirat publike.
