Masonët në kufirin midis faktit dhe sajesës

Çfarë kanë të përbashkët Jesse Jackson, George Washington, Wolfgang Amadeus Mozart, Duke Ellington dhe Buzz Aldrin? Të gjithë janë anëtarë të shoqërisë më të madhe sekrete në botë, Frimasonët – një grup anëtarët e të cilit përfshijnë disa nga njerëzit më me ndikim në botë dhe ritualet e fshehta të të cilit kanë vazhduar me shekuj. Kush merret me teori konspirative spekulon se grupi tërheq fijet e pushtetit dhe financave ndërkombëtare dhe është përgjegjës për vrasjet e profilit të lartë – disa madje pretendojnë se anëtarët e tij adhurojnë Satanën. Ku është kufiri midis faktit dhe sajesës, brenda kësaj shoqërie të fshehtë?

Megjithëse lëvizja e Masonerisë i ka rrënjët në repartet mesjetare të gurgdhendësve, shumica dërrmuese e anëtarëve të lëvizjes nuk janë mjeshtër të punimit të gurit. Besohet se ndërsa anëtarësimi i gurgdhendësve u zvogëlua, grupi filloi të pranonte anëtarë nderi për të forcuar numrin e tyre. Mishërimi modern i masonerisë daton në Epokën e Iluminizmit të shekullit XVIII, kur anglezët e arsimuar synonin të komunikonin me të tjerët dhe të diskutonin çështje të filozofisë, fesë dhe jetës në një mjedis të organizuar.

Organizatat vëllazërore kishin ekzistuar me shekuj, por në shekullin XVIII, një sërë grupesh burrash të emërtuar sipas pabeve angleze në të cilat takoheshin, u bashkuan në atë që ata e quajtën “Grand Lodge”, një shoqatë që mblidhej për të mbajtur rituale dhe ceremoni dhe futur anëtarë të rinj. E njohur sot si Lozha e Madhe Premier e Anglisë, grupi ishte i pari i llojit të tij, dhe ndërsa anëtarësia u zgjerua, lista e ritualeve dhe ceremonive sekrete dhe kërkesat e anëtarësimit u shtuan.

Sipas Shoqatës së Shërbimit Masonik të Amerikës së Veriut, kishte rreth 898 mijë frimasonë në ShBA që nga viti 2020 dhe ka rreth gjashtë milionë masonë në mbarë botën.

Sot, kërkesat për anëtarësim janë relativisht të thjeshta: Megjithëse çdo grup, ose lozhë e frimasonëve ka rregullat e veta, në përgjithësi një frimason duhet të jetë mashkull që rekomandohet nga anëtarët e tjerë të lozhës, të besojë në një “Qenie supreme”, të ketë karakter të mirë moral dhe të zotohet të mësojë mënyrat e vëllazërisë bashkë me zakonet e lashta.

Këto zakone përfshijnë një hierarki të rreptë dhe një shumëllojshmëri ceremonish dhe ritualesh. Pasi iniciohen në lozhën e tyre, anëtarët kalojnë nëpër një sërë “gradash” anëtarësie, duke u ngritur nga Entered Apprentice në Fellowcraft në Master Mason. Gjatë rrugës, ata mësojnë gjuhën, ritet dhe besimet e “zanatit”, duke u përfshirë ritualet që i përkasin besimeve biblike. Ata gjithashtu miratojnë emblema që variojnë nga katrori dhe busulla, që përfaqëson moralin, kosherja e bletëve, e cila thuhet se përfaqëson bashkëpunimin dhe punën ndërmjet anëtarëve, dhe “Syri i Providencës” ose “Syri që sheh gjithçka”, që përfaqëson vigjilencën e përjetshme të Zotit. Disa nga këto simbole janë aq të njohura – për shembull, Syri i Providencës mund të gjendet në kartëmonedhat e një dollarëshit amerikan.

Kur ata nuk mbajnë ritualet e hollësishme të anëtarësimit, masonët shpesh angazhohen në shërbime komunitare dhe filantropi, ofrojnë mbështetje të ndërsjellë për anëtarët ose punojnë me organizata të lidhura. Por, përkundër këtij fokusi bamirës dhe faktit që nuk është një fe formale, masoneria nuk është e pranuar botërisht. Në fakt, masoneria është e ndaluar nga katolicizmi i cili i ndalon katolikët të bashkohen dhe i inkurajon të shoqërohen me organizata katolike si Kalorësit e Kolombit.

“Parimet e tyre janë konsideruar gjithmonë të padëshirueshme nga doktrina e Kishës dhe prandaj anëtarësimi në to mbetet i ndaluar”, deklaroi Kisha në vitin 1983. “Besimtarët që regjistrohen në shoqatat masonike janë në një gjendje mëkati të rëndë dhe mund të mos marrin Kungimin e Shenjtë”. Siç shpjegon Ed Condon i Catholic Herald, Kisha e kundërshton masonerinë për shkak të fokusit të saj laik dhe rolit të saj si një vend i shenjtë për “ata me ide dhe axhenda heterodokse”.

Ato axhenda kanë nxitur prej kohësh polemika për shkak të fuqisë politike të zotëruar nga disa masonë. Megjithëse rregullat e shumicës së lozhave i dekurajojnë anëtarët që të diskutojnë politikë, shumë nga anëtarët e saj janë aktivë në parti politike dhe qeveri. Fshehtësia e organizatës dhe betimet e vëllazërisë kanë shkaktuar teori konspirative rreth agjendave politike të anëtarëve të saj.

Shumica e teorive konspirative spekulojnë se të gjithë masonët kanë të njëjtat besime dhe veprojnë si një trup, duke u lidhur me teoritë konspirative moderne antisemite që e lidhin grupin me një “Rend të Ri Botëror” të dyshimtë, që kontrollon financat dhe marrëdhëniet ndërkombëtare.

Si rezultat, masoneria është bërë ikonë në kulturën popullore dhe në mesin e joanëtarëve që janë të intriguar nga ritualet e saj të dyshimta. Megjithatë, anëtarësimi është zvogëluar për vite me radhë. Pse kjo rënie? Disa e lidhin me një prirje më të madhe midis organizatave vëllazërore dhe klubeve të shërbimit si Urdhri Mirëdashës dhe Mbrojtës i Elksit, të cilët kanë parë rënie të mëdha gjatë dekadave. Të tjerë ia atribuojnë rënien e anëtarësimit refuzimit të lëvizjes për të pranuar gratë, pavarësisht ekzistencës së disa lozhave tërësisht femra. Ose, ndoshta rënia është për shkak të rritjes së ndërgjegjësimit publik për ritualet dikur sekrete të lëvizjes, thotë historiani John Dickie. “Unë mendoj se ndoshta çështja është se fshehtësia ka humbur diçka nga magjia e saj”, tha Dickie. Jetojmë në epokën kur mund të duhen dy minuta ose më pak në Google për të zbuluar se cilat janë në të vërtetë sekretet e masonëve.

Pavarësisht polemikave dhe dënimeve, lëvizja vazhdon – por, vetëm koha mund të tregojë nëse masoneria do të mbetet e rëndësishme në shekullin XXI. Ndërkohë, anëtarët e saj thonë se e shohin masonerinë si gjithçka, nga një vëllazëri e fuqishme deri te një shans për t’i kthyer komunitetit, në atë që një anëtar anglez e quan “një rrugë për rritje dhe zhvillim personal”. Tani për tani, ritualet dhe simbolet e fshehta të masonerisë jetojnë – së bashku me ndikimin e anëtarëve të saj më të njohur. /Përgatiti: Bota.al/