Ngasja e biçikletës mund të jetë të paktën katër herë më efikase në aspektin e energjisë sesa ecja dhe tetë herë më efikase sesa vrapimi
Biçikleta përfaqëson një nga format më efikase të transportit të shpikura ndonjëherë, duke i mundësuar njeriut të udhëtojë më shpejt dhe më larg duke përdorur më pak energji sesa gjatë ecjes apo vrapimit. Por pse, saktësisht, pedalimi duket aq më i lehtë se ecja apo vrapimi? Përgjigjja qëndron në biomekanikën elegante të mënyrës se si trupi ynë bashkëvepron me këtë makineri me dy rrota.
Kur ecim ose vrapojmë, në thelb jemi duke “rënë” përpara në mënyrë të kontrolluar, duke u kapur në çdo hap. Këmbët duhet të lëvizin në harkime të mëdha, duke ngritur gjymtyrët kundër gravitetit në çdo hap, proces që harxhon shumë energji. Mendoni: sa e lodhshme do të ishte vetëm tundja e vazhdueshme e duarve për një orë të tërë?
Në biçikletë, këmbët tuaja lëvizin në një trajektore shumë më të vogël dhe rrethore. Në vend që të lëvizni gjithë peshën e këmbës në çdo hap, ju vetëm rrotulloni kofshët dhe pulpat në një cikël kompakt pedalimi. Kursimi i energjisë është menjëherë i dukshëm. Efikasiteti i vërtetë vjen nga mënyra se si biçikleta e shndërron fuqinë njerëzore në lëvizje përpara, transmeton Telegrafi.
Ecja dhe vrapimi përfshijnë “përplasje të vogla” me tokën
Sa herë që ecni ose vraponi, çdo hap përfshin një përplasje të vogël me tokën. Këtë mund ta dëgjoni si zhurmë të këpucëve që godasin asfaltin dhe ta ndieni si dridhje që përshkon trupin. Kjo është energji e humbur, që shpërndahet si zë dhe nxehtësi përmes muskujve dhe nyjeve, shkruan Independent.
Ecja dhe vrapimi kanë edhe një tjetër burim joefikasiteti: në çdo hap, ju në fakt frenoni lehtë para se të shtyni përpara. Kur shputa prek tokën përpara trupit, krijohet një forcë që ju ngadalëson. Muskujt duhet pastaj të punojnë më shumë për ta kapërcyer këtë “vetëfrenim” dhe për t’ju shtyrë sërish përpara.
Biçikleta përdor një nga shpikjet më të mëdha të njerëzimit për ta zgjidhur këtë problem – rrotën. Në vend të përplasjes, kemi kontakt rrotullues: çdo pjesë e gomës “përkëdhel” butësisht sipërfaqen e rrugës përpara se të ngrihet. Nuk ka humbje energjie për shkak të goditjes. Rrota rrotullohet butë dhe forca vepron pingul me tokën, kështu që nuk ka frenim gjatë lëvizjes. Forca e pedalimit shndërrohet drejtpërdrejt në lëvizje përpara.
Si ndihmon biçikleta muskujt tanë
Biçikleta ndihmon muskujt të punojnë në mënyrën më efikase të mundshme. Muskujt njerëzorë kanë një kufi themelor: sa më shpejt të kontraktohen, aq më pak fuqi prodhojnë dhe më shumë energji shpenzojnë. Kjo njihet si marrëdhënia forcë-shpejtësi e muskujve. Prandaj sprinti ndihet shumë më i vështirë se ecja apo vrapimi normal, muskujt punojnë pranë kufirit të tyre të shpejtësisë dhe bëhen më pak efikas në çdo hap.
Mënyra se si biçikleta është ndërtuar e zgjidh këtë problem për ne. Kur shtoni shpejtësinë, thjesht ndërroni marshin në një nivel më të lartë në mënyrë që muskujt të mos detyrohen të punojnë më shpejt. Ata qëndrojnë në pozicionin ideal për forcë dhe kursim energjie. Është sikur të kishit një asistent personal që rregullon vazhdimisht ngarkesën për t’ju mbajtur në zonën e performancës më të mirë.
Kur ecja bëhet më efikase se biçikleta
Megjithatë, biçikleta nuk është gjithmonë më e favorshme. Në ngjitje shumë të pjerrëta, më shumë se 15% (pra, ngritje prej 1.5 metrash për çdo 10 metra distancë), këmbët e kanë të vështirë të gjenerojnë forcën e nevojshme me lëvizje rrethore për ta shtyrë biçikletën përpjetë. Në këto raste, ecja ose ngjitja bëhet më efikase. Edhe sikur të kishim rrugë në majë të Everestit, nuk do të ngisnim biçikletë deri atje.
Por kjo nuk vlen për zbritjet. Sa më e pjerrët të jetë zbritja, aq më e lehtë bëhet ngasja e biçikletës, madje në fund nuk kërkon asnjë energji. Në të kundërt, ecja në një tatëpjetë të fortë bëhet më e vështirë: çdo hap përfshin një përplasje që harxhon energji dhe ngarkon nyjet. Pra, ecja dhe vrapimi në zbritje nuk janë aq të lehta sa duken.
Efikasiteti në shifra
Të dhënat flasin vetë: ngasja e biçikletës mund të jetë të paktën katër herë më efikase se ecja dhe tetë herë më efikase se vrapimi. Kjo efikasitet vjen nga minimizimi i tre humbjeve kryesore të energjisë: lëvizja e gjymtyrëve, përplasjet me tokën dhe kufizimi i shpejtësisë së muskujve.
Prandaj, herën tjetër kur kaloni pranë një këmbësori pa shumë mund, ndaloni për një moment dhe vlerësoni veprën biomekanike të artit që keni nën vete. Biçikleta juaj nuk është thjesht një mjet transporti, por një makineri e përsosur, e krijuar për të bashkëpunuar me fiziologjinë tuaj, duke shndërruar forcën e pastër të muskujve në lëvizje efikase. /Telegrafi/
