Nataliteti në Kosovë po shënon rënie nga viti në vit. Planifikimi familjar, kushtet e rënda ekonomike, por edhe ikja e të rinjve jashtë vendit, janë disa nga arsyet që potencohet se kanë ndikuar në rënien e natalitetit.
Gyltene Kolloviçi është nënë e re e cila sapo ka lindur fëmijën e dytë. Duke folur për Radion Evropa e Lirë, ajo thotë se nuk planifikon të lindë më fëmijë, për disa arsye.
“Është lindja ime e dytë, është vajzë derisa të parin e kam djalë. Unë nuk planifikoj të lind më shumë fëmijë, besoj mjaftojnë vajzë dhe djalë. Nuk planifikoj për shkak se kushtet ekonomike nuk i kemi aq të mira sa të lind më shumë fëmijë, por edhe trupi ynë mendoj nuk duron më shumë sepse është sfidë”, tha Kolloviçi.
Nataliteti në rënie në Kosovë është dukuri e viteve të fundit, pasi që gjatë viteve të 80-ta dhe 90-ta, Kosova ishte ndër vendet me shtimin më të madh të popullsisë në ish-Jugosllavi.
Për gjeneratat më të vjetra, rënia e lindshmërisë nuk është një dukuri pozitive. Fevzi Mahmuti, 69-vjeçar nga Prishtina, thotë se i ka pesë fëmijë. Por, fëmijët e tij, thekson ai, i kanë vetëm nga një ose dy fëmijë. Ai thotë se do të dëshironte të shihte më shumë nipa e mbesa rreth tij.
“Besoj se nataliteti në Kosova ka rënë shkaku i kushteve të vështira ekonomike. Më shumë se një fëmijë ose dy, të rinjtë nuk po i bëjnë. Shumë keq, mendoj se duhet të kenë më shumë fëmijë. Unë për vete i kam pesë fëmijë. Djali im i ka dy dhe nuk mendon të ketë më fëmijë tjetër. Vajza e ka vetëm një”, tha Mahmuti.
Ndryshe, sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës, numri i lindjeve të gjalla të ndodhura brenda Kosovës për vitin 2014, ishte 25,929. Në vitin 2015, në gjithë Kosovën kishin lindur 24.594 foshnje. Ndërkaq në vitin 2016 kanë qenë 23.416 foshnje të lindura, derisa në vitin 2017 kanë lindur 24,402 foshnje. Viti 2018 është përmbyllur me 22.761 foshnje të lindura të gjalla.
Drejtori i Klinikës Gjinekologjike në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës, Jakup Ismaili, thotë se nëse krahasohet vetëm nëntëmujori i parë i këtij viti, me atë të vitit të kaluar, rezulton se vetëm në institucionin që ai udhëheq, kanë lindur 400 foshnje më pak.
“Për nëntëmujorin e parë të këtij viti, kanë qenë 7,256 lindje, ku nëse krahasohet me nëntëmujorin e vitit të kaluar janë rreth 400 lindje më pak. Në vitin 2014 kemi 10,307 lindje, 2015 kemi 9,443 lindje, në vitin 2016 kemi 10,139 lindje, në vitin 2017 janë 10,161 lindje, dhe në vitit 2018, janë 9,963 lindje. Ndër vite ka rënie, por nuk është rënie shqetësuese. Por, lindjet tjera sigurisht kryhen në spitale regjionale, pra këto janë lindjet vetëm në QKUK”, thotë ai.
“Dy vitet e fundit, nëse bëhet krahasimi, 400 lindje më pak, arsyet që ne po i shohim këtu janë planifikimi i familjes në bazë të kushteve ekonomike, por edhe një numër i madh i të rinjve po dalin jashtë vendit”, tha Ismaili.
Ndërkaq, sociologët thonë se do të duhej që institucionet gjegjëse të zhvillojnë strategji që të promovojnë rëndësinë e natalitetit.
Besnik Peci, sociolog, thotë për Radion Evropa e Lirë tha se trendi i migrimit dhe trendi i ulët i natalitetit, Kosovën pas 20 vjetësh do ta gjejë me popullatë shumë modeste në Ballkan.
“Rënia e natalitetit në Kosovë i atribuohet mungesës së një strategjie të qartë kombëtare për të promovuar qartë zhvillimin dhe shtimin e natalitetit. Për dallim nga gjitha vendet e rajonit, që i kanë zhvilluar strategjitë e tyre për ta mbështetur natalitetin përmes fuqizimit ekonomik të familjeve, te ne nuk ka asnjë veprim konkret që do ta ndihmonte këtë proces. Pastaj kjo lidhet edhe me varfërinë, pavarësisht se në të kaluarën kur gjendja e tyre ekonomike ishte e vështirë, kanë lindur më shumë fëmijë, pas luftës ekziston një rritje e vetëdijes dhe sigurimi i mbijetesës është më i lartë”, tha Peci.
Sidoqoftë, sipas zyrtarëve të Organizatës Botërore të Shëndetësisë në Kosovë, për rënien e natalitetit nuk janë bërë studime, por siç kanë thënë ata, mund të supozohet se trendi i uljes së natalitetit prek secilin vend në zhvillim, e në këtë rast po e prek edhe Kosovën. /REL/
Lufta Prigozhin - Putin
Më shumëPasuria e guvernatorit të BQK-së, drejtorit ATK-së dhe drejtorit të Doganës
GoBau – Kositëse bari
EBC Cosmetics vjen me zbritjen më të madhe vjetore
KEDS: Elektroseveri ka filluar t’i vendosë njehsorët e rrymës në veri
U hap panairi Horeca, "Zgjidhje për çdo shef" - Një sinjal pozitiv për gastronominë dhe hotelerinë
Evapify - Pasagjeri yt i përhershëm
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
Më të lexuarat
John Terry zbulon historinë e patreguar se si ai udhëhoqi kryengritjen te Chelsea ndaj një trajneri
"Vuçiq e mendonte Slloveninë Eldorado serbe, kurse diplomatët e saj vegla të tij", ish-diplomatë serbë flasin për skandalin e fundit të Vuçiqit
Në sy të mbesës 8-vjeçare, çifti i të moshuarve nga Kosova arrestohen sapo zbresin në Gjermani
Pasuria e guvernatorit të BQK-së, drejtorit ATK-së dhe drejtorit të Doganës
“Veç me ia ba një vendbanim në gjykatë”, ish-zyrtari i Komunës së Prishtinës del para gjykatës me 24 aktakuza për korrupsion
Klopp e donte lojtarin që sot luan për Liverpoolin, por bordi kërkonte një tjetër - si nisi mosmarrëveshja mes tyre