Fotografitë para dhe pas zbulojnë tkurrje dramatike të lumenjve kryesorë të Amazonës

Degët e mëdha që ushqejnë lumin e fuqishëm Amazon – më i madhi në planet – janë zhytur në nivele rekord të ulëta, duke përmbysur jetë, duke bllokuar varka dhe duke kërcënuar delfinët e rrezikuar ndërsa thatësira ka përfshirë Brazilin.

Vendi aktualisht po përballon thatësirën më të keqe që nga fillimi i regjistrimeve në vitin 1950, sipas Cemaden, qendra e monitorimit të fatkeqësive natyrore të vendit.

Është viti i dytë radhazi i thatësirës ekstreme në Brazil.

Gati 60% e vendit është prekur, me disa qytete, duke përfshirë kryeqytetin Brasília, i cili duron më shumë se 140 ditë rresht pa shi.

Në zemër të pyllit tropikal të Amazonës, ndikimi në lumenj është tronditës dhe ekspertët po japin alarmin se çfarë do të thotë kjo për rajonin, një pikë e nxehtë biodiversiteti dhe tampon vendimtar i ndryshimeve klimatike.

Bëhet e ditur se Rio Negro, një nga degët më të mëdha të lumit Amazon, është në nivelet më të ulëta rekord për këtë periudhë të vitit pranë qytetit të Manaus.

Nivelet e tij të ujit po bien çdo ditë, sipas shërbimit gjeologjik të Brazilit, me imazhet satelitore që e tregojnë atë të tkurrur në mënyrë drastike dhe pjesët e tij më të mëdha të ekspozuara.

“Rio Negro po sheh ulje ekstreme ndërsa temperaturat rriten dhe rajoni lufton me mungesën e reshjeve”, tha Lincoln Alves, shkencëtar hulumtues i Institutit Kombëtar të Brazilit për Kërkimet Hapësinore.

Po kështu është edhe lumi Solimoes, ujërat e të cilit bashkohen me Rio Negro në Manaus për të formuar lumin Amazon, shkruan CNN, përcjell Telegrafi.

Këtë muaj, Solimmes ra në nivelin më të ulët të regjistruar për këtë periudhë të vitit në Tabatinga, një qytet brazilian në kufi me Kolumbinë dhe Perunë.

Anijet kanë mbetur të bllokuara dhe hapësira të mëdha rëre janë të dukshme aty ku dikur rridhte uji.

Liqeni Tefe, në bregun verior të lumit Solimoes, është gjithashtu shumë i varfëruar.

Fotot e liqenit muajin e kaluar tregojnë se ai është tkurrur në mënyrë dramatike në krahasim me të njëjtën kohë të vitit të kaluar dhe niveli i tij ka vazhduar të bjerë.

Vitin e kaluar, më shumë se 200 delfinë u gjetën të ngordhur në liqen gjatë një thatësire historike dhe temperaturave të larta rekord të ujit, dhe ekspertët kanë frikë se do të përsëritet këtë vit.

Vdekjet e delfinëve tashmë po ndodhin.

“Javën e kaluar, ne gjetëm një në ditë mesatarisht,” tha Miriam Marmontel, kreu i projektit të delfinëve në Institutin Mamiraua për Zhvillim të Qëndrueshëm.

Studiuesit besojnë se ndërsa liqeni tkurret, ka më pak vend për delfinët, duke i vënë ata në rrezik më të madh të përplasjes me varkat dhe tragetet.

“Në shumë rajone të Amazonës thatësira është tashmë më intensive sot se sa ishte në pikën më të keqe vitin e kaluar”, tha Romulo Batista, biolog dhe zëdhënës i Greenpeace Brazil.

“Pasojat janë të rënda për njerëzit vendas që mbështeten te lumenjtë për ushqim, ilaçe, mjete jetese dhe transport”, tha André Guimaraes, drejtor ekzekutiv i Institutit të Kërkimeve Mjedisore në Amazon, një organizatë jofitimprurëse.

“Ne po vuajmë një situatë që nuk ka ndodhur kurrë më parë”, tha ai duke shtuar, “ulja e prurjeve të lumenjve është absolutisht e madhe”.

Siç raportohet, thatësira e rëndë dhe e zgjatur e Brazilit është nxitur nga një nyje faktorësh.

Një El Nino intensive, një model klimatik natyror, solli mot më të ngrohtë dhe më të thatë në rajon vitin e kaluar dhe në vitin 2024.

El Nino tani ka përfunduar, por nxehtësia dhe thatësira po ndikohen nga një Oqean Atlantik jashtëzakonisht i nxehtë, sipas Cemaden’s Cuartas.

“Shpyllëzimi është gjithashtu një faktor”, tha Alves.

“Degradimi i vazhdueshëm i ekosistemit po e shtyn rajonin drejt një pike të mundshme kthese”, shtoi ai.

Pastaj është ndryshimi i klimës, i nxitur nga djegia e karburanteve që ngrohin planetin, që sjellin temperatura më të ngrohta dhe periudha më të gjata pa shi.

Thatësira shkatërruese e vitit të kaluar në pellgun e Amazonës ishte 30 herë më e mundshme nga ndryshimet klimatike, sipas një raporti nga World Weather Attribution, një rrjet shkencëtarësh që analizojnë ngjarjet ekstreme të motit.

“Ajo që po ndodh në Brazil është një shembull tragjik i një ndikimi lokal të ndryshimeve klimatike globale”, tha Guimaraes, duke iu referuar faktit se shpesh janë vendet më të varfra dhe më pak të zhvilluara që ndiejnë barrën e ndikimeve të ndryshimeve klimatike.

Thatësira ka krijuar gjithashtu terrenin për zjarret shkatërruese në Brazil që kanë shkatërruar zona të mëdha të Amazonës, si dhe Pantanal, ligatinat më të mëdha tropikale në botë, dhe kanë mbytur qytetet në tym të dendur. /Telegrafi/