Nga: Walter Benjamin
Përktheu: Bajram Karabolli
Çdo mëngjes informohemi për të rejat e planetit. E, megjithatë, jemi të varfër për histori të veçanta. Pse ndodh kjo? Ndodh se çdo ngjarje nga ato që na thonë, është e mbushur me të dhëna shpjeguese. Me fjalë të tjera: asgjë nga çfarë tregohet nuk ka ngjyrën e rrëfimit, por atë të informacionit. Nëse do të mund të riprodhonim një histori duke iu shmangur shpjegimeve, do të arrinim gjysmën e artit të rrëfimit. Të vjetrit, me në krye Herodotin, qenë mjeshtër në këtë art.
Në kapitullin e katërmbëdhjetë të librit të tretë të Historive të tij, ndodhet historia e faraonit të Egjiptit, Psamtiku III. Kur Psamtiku III, në vitin 525 para Krishtit, u mund prej persëve, mbreti i persëve, Kambisi II, jo vetëm që e burgosi atë por bëri ç’ishte e mundur edhe për ta gjunjëzuar. Për këtë urdhëroi që Psamtikun ta vendosnin në anë të rrugës, ku persët do të kalonin me një paradë triumfale, në mënyrë që faraoni i Egjiptit të shikonte të tijtë duke kaluar si robër të persëve, por, mbi të gjitha, të shikonte edhe vajzën e vet si skllave, me një shtambë në dorë duke vrapuar për të mbushur ujë në çezmë.
Ndërsa, shikonte atë pamje poshtëruese ku egjiptianët e tij qanin e rënkonin, Psamtiku qëndronte i patundur, pa lëvizur fare dhe pa thënë asnjë fjalë, me sytë e fiksuar në tokë. Edhe kur pa që të birin me disa të tjerë që i vendosën përpara tij për t’i ekzekutuar, ai përsëri qëndroi i patundur. Po kur, pak më pas, pa një nga shërbëtorët e tij, një burrë të moshuar dhe të mjerë, në reshtin e robërve, atëherë goditi kokën me grushte, duke dhënë shenjat e një dhimbjeje të thellë.
Në këtë histori kemi një rrëfim të vërtetë. Këtu informacioni mungon duke ia lënë vendin një vlere të re, e cila në atë çast vetëm ajo shkëlqen. Ne përqendrohemi tek ajo vlerë dhe nuk duam të humbasim kohë me asgjë tjetër. Pra, në tregimin e ngjarjes ndodh diçka tjetër: rrëfimi nuk mbaron aty, ai depozitohet e ruhet fort brenda vetes dhe mund të rrëfehet më vonë, pas një kohe të gjatë.
Montenji duke iu kthyer kësaj historie të faraonit egjiptian shtron pyetjen: “Pse faraoni preket me të parë mjerimin e shërbëtorit të tij plak dhe jo më përpara?” Dhe, Montenji përgjigjet: “Duke qenë se deri në ato çaste shpirti i tij qe mbushur plot me dhimbje, mjaftoi të shtohej edhe një pikë e vogël dhimbjeje që ai të mos duronte dot më e të shpërthente.”
Kjo është një formë të kuptuari të kësaj historie. Por, ka edhe të tjera shpjegime. Natyrisht, kushdo që e shtron këtë pyetje në rrethin e miqve të vet, mund të marrë përgjigje të ndryshme për këtë çështje. Për shembull, një nga miqtë e mi tha: “Faraonin nuk e prek fati i pjesëtarit të monarkisë, sepse ai është i tij.” Një tjetër tha: “Në këtë ngjarje na prekën shumë gjëra, të cilat në jetë nuk na bëjnë shumë përshtypje; shërbëtori është vetëm një aktor për faraonin.” Ndërsa një i tretë tha: “Dhimbja e madhe grumbullohet brenda, ama duket vetëm kur del jashtë. Me të parë shërbëtorin dhimbja e grumbulluar shpërtheu.”
“Nëse kjo histori do të ndodhte sot”, tha një tjetër, “atëherë, në gjithë mediat do të thuhej se Psamtiku donte më shumë shërbëtorin se fëmijët e vet.”
Ajo që nuk vihet në dyshim është se të gjithë gazetarët do të rrekeshin të shpjegonin ngjarjen. Herodoti nuk e shpjegon atë me asnjë fjalë. Rrëfimi i tij është tejet i thatë. Por, kjo histori e Egjiptit të vjetër mund të shkaktojë ende habi dhe vramendje edhe sot, pas mijëra vjetësh. I ngjan farave, të cilat, të mbyllura hermetikisht për mijëra vjet në dhomat e piramidave, e ruajtën fuqinë mbirëse deri në ditët tona. /Palimpsest/
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumë“Liria e së nesërmes”: A e njeh ky njeri rrugën e paqes mes Izraelit dhe Palestinës?
Fadil Hoxha e Veli Deva, Enver Hoxhës më 1968: Kujdes me Titon, se po na e vështirësoni punën në Kosovë
Aktori Abdurrahman Shala - eprori i dikurshëm i një burgu në Prishtinë, që ndali vrasjet e shqiptarëve!
Dhjetë vjet vetmi: Bota letrare, një dekadë pa Marquezin
Karnavalet, origjina dhe domethënia
Harta e shteteve të Evropës, gjatë 2400 vjetëve
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
Krijo hapësirën tënde të biznesit – zyre me qira te 4 Llulat – 300€/muaj ID-252
E jotja është mu koncentru, e karriges Gaming me t’rahatu
Karrige që ta relakson mendjen dhe trupin
Knaqja zemrën vetit: Bli fustanin me zbritje në Melodia Px
Autobusi bon me t’ik, a kjo bluzë me zbritje hiç kërqysh!
Sako nga MelodiaPx që t’shton vetëbesim!
Më të lexuarat
Skandali i ri diplomatik i Vuçiqit në New York – ofendoi sllovenët, vjen reagimi i ashpër i Lubjanës zyrtare
KSHZ publikon rezultatet e para përfundimtare, këto janë rezultatet
Bujar Osmani shpall fitore: Dallimi është mbi 40 mijë vota ndaj Taravarit
Del rezultati përfundimtar në Gostivar, këto janë rezultatet
Arrestohen 17 persona në Serbi, falsifikonin dokumente të pronave të serbëve për shqiptarët nga Kosova
Zbulohen dy kërkesat që Laporta ia bëri Xavit në një takim urgjent – njëra ka të bëjë me Guardiolën