Si e sheh botën zëvendëspresidenti amerikan – dhe pse kjo ka rëndësi

Një përplasje në Shtëpinë e Bardhë prishi aleancën e SHBA-së me Ukrainën, tronditi liderët evropianë dhe nxori në pah rolin kyç të JD Vance në politikën e jashtme të Donald Trumpit. Zëvendëspresidenti ka dalë në skenën globale me një qasje agresive – por çfarë e shtyn atë të formojë këtë botëkuptim?

Fjalimi i parë madhor i Vancet për politikën e jashtme, i mbajtur në Konferencën e Sigurisë në Munih në mes të muajit shkurt, i befasoi shumë njerëz, shkruan bbc.

Në vend që të fokusohej te lufta që po zhvillohet në Ukrainë, zëvendëspresidenti i SHBA-së e përmendi vetëm shkurtimisht konfliktin më të përgjakshëm evropian që nga Lufta e Dytë Botërore.

Lexo po ashtu Trump nuk e sheh Vance si pasardhës në vitin 2028

Në vend të kësaj, ai e shfrytëzoi debutimin në skenën ndërkombëtare për të qortuar aleatët e afërt të SHBA-së lidhur me çështjet e emigracionit dhe lirisë së fjalës, duke sugjeruar se establishmenti evropian është anti-demokratik. Ai i akuzoi ata se injorojnë vullnetin e popujve të tyre dhe vuri në pikëpyetje se cilat vlera të përbashkëta po mbronin realisht së bashku me SHBA-në.

“Nëse jeni duke u larguar nga frika e votuesve tuaj, nuk ka asgjë që Amerika mund të bëjë për ju, dhe për këtë çështje, asgjë që ju mund të bëni për popullin amerikan”, paralajmëroi ai.

Ishte një mënyrë e guximshme dhe ndoshta e papritur për t’u prezantuar në skenën botërore – duke zemëruar aleatët evropianë. Por disa ditë më vonë, ai ishte sërish në qendër të vëmendjes, këtë herë në mes të një përplasjeje të ashpër me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, të cilin e akuzoi për mosmirënjohje.

Për ata që kanë studiuar ngritjen e Vance, këto dy episode nuk ishin aspak befasuese, transmeton Telegrafi.

Zëvendëspresidenti është kthyer në një zë të fuqishëm të një krahut intelektual brenda lëvizjes konservatore, që i jep formë ideologjisë së Trumpizmit dhe, në veçanti, mënyrës se si motoja “Amerika e Para” zbatohet përtej kufijve të saj. Në shkrimet dhe intervistat, Vance ka shprehur një ideologji që duket se lidh pikat midis punëtorëve amerikanë, elitave globale dhe rolit të SHBA-së në botën e gjerë.

Gjatë fushatës me Donald Trumpin vitin e kaluar, Vance e kaloi pjesën më të madhe të kohës duke kritikuar ashpër demokratët – një rol tradicional i zëvendëskandidatit – dhe duke debatuar me gazetarët. Dhe ndërsa roli i madh dhe jo-konvencional i Elon Musk në administratën Trump fillimisht e la atë në hije, ai fjalim në Munih dhe përplasja në Zyrën Ovale kanë rritur ndjeshëm profilin e zëvendëspresidentit të Trumpit.

Kjo ka ngritur gjithashtu pyetje mbi rrugëtimin e ndërlikuar ideologjik që ai ka bërë gjatë viteve në lëvizjen konservatore – dhe çfarë beson ai vërtet tani.

Lexo po ashtu JD Vance kritikon lirinë 'e tepruar' në Evropë - godet Britaninë dhe Gjermaninë

“Është shumë më tepër pragmatist sesa ideolog”, tha James Orr, profesor i asociuar i filozofisë së fesë në Universitetin e Kembrixhit.

“Ai është në gjendje të artikulojë se çfarë është dhe çfarë nuk është në interes të Amerikës”, tha Orr dhe shtoi se “dhe interesi amerikan nuk është interesi i ndonjë utopie abstrakte apo i një rrjeti idesh dhe propozimesh, por interesi i popullit amerikan”.

Vance është rikthyer vazhdimisht te kjo temë “Amerika e Para” – ose ndoshta “Amerikanët të Parët” – në fjalimet e tij, duke vënë një vijë ndarëse midis asaj që ai e kritikon si ortodoksinë ekonomike dhe të politikës së jashtme të Uashingtonit dhe vështirësive të klasës punëtore amerikane të lënë pas dore.

Në Konventën Kombëtare Republikane verën e kaluar, për shembull, ai u ankua se si në qytetet e vogla të SHBA-së “vendet e punës u dërguan jashtë dhe fëmijët u dërguan në luftë”. Ai gjithashtu sulmoi presidentin e atëhershëm Joe Biden, duke thënë se “për gjysmë shekulli, ai ka qenë mbështetës i çdo nisme politike që e ka bërë Amerikën më të dobët dhe më të varfër”.

Por, Vance është gjithashtu dikush që, pas një fëmijërie të vështirë në një familje nga Ohio me rrënjë në Apalashe dhe një famë të papritur falë memoaret të tij, bestselleri “Hillbilly Elegy”, ka eksperimentuar me shumë pikëpamje të ndryshme.

Lexo po ashtu Pasi i kritikoi zëvendëspresidenti amerikan, kundërpërgjigjet ministri gjerman i Mbrojtjes

Jo vetëm që ai është një ish-“Never Trumper” që e përshkroi presidentin e SHBA-së në 2016 si “të neveritshëm” dhe “idiot”, por libri ia atribuon shumicën e fajit për gjendjen e të varfërve zgjedhjeve që ata vetë kanë bërë.

Më së fundmi, fajin e ka zhvendosur te elitat – një grup që e ka përkufizuar në mënyra të ndryshme si demokratë, republikanë konvencionalë, liberalë, drejtues korporatash, globalistë dhe akademikë.

Në fjalimet e tij, Vance argumenton rregullisht se “Amerika nuk është thjesht një ide… Amerika është një komb”.

Ai e shoqëron këtë deklaratë me një histori për varrezën e paraardhësve të familjes në Kentucky, ku thotë se një ditë ai, gruaja dhe fëmijët e tij do të varrosen, duke argumentuar se familja dhe atdheu janë më të rëndësishëm se disa nga idetë tradicionale thelbësore të Amerikës.

Sipas Vance, përparësia e administratës Trump duhet të jetë përmirësimi i jetës së amerikanëve që kanë qenë në vend prej brezash, por që megjithatë kanë pak nga pasuria e madhe e kombit.

Rod Dreher, shkrimtar konservator amerikan dhe mik i zëvendëspresidentit, thotë se mënyra e të menduarit të Vance buron nga bindja se “republikanët e moderuar dhe normalë… nuk ofruan asgjë për të ndaluar të ashtuquajturat luftëra të përjetshme dhe gjithashtu nuk ofruan asgjë për amerikanët e zakonshëm si ata nga vendlindja e tij, të cilët po vuajnë ekonomikisht nga globalizmi dhe efektet e migrimit masiv dhe fentanilit”.

“Ai u ‘red-pilled’, mund të thuhet, nga Donald Trump”, tha Dreher për programin Today në BBC Radio 4 këtë javë.

“Red-pilled” është një shprehje e përdorur në internet që nënkupton “zgjimin” e dikujt ndaj një gjoja të vërtete të fshehur, siç paraqitet në filmat The Matrix. Ajo përdoret zakonisht nga të djathtët në internet që besojnë se kanë një qasje të veçantë ndaj realitetit dhe se njerëzit me pikëpamje liberale, centriste apo establishmenti janë mendimtarë të pavarur kritikë.

Vance është një zëvendëspresident që, më shumë se shefi i tij, duket jashtëzakonisht i lidhur me kulturën e internetit. Ai është një përdorues entuziast i X (ish-Twitter), shpesh duke u përfshirë drejtpërdrejt në debate, në vend që ta përdorë atë si një platformë për njoftime, siç bëjnë shumica e politikanëve.

Shfaqjet në podkaste të krahut të djathtë ekstrem, ndërsa përpiqej të fitonte mbështetje për një kandidaturë në Senat, u shfrytëzuan nga kundërshtarët e tij, ashtu si edhe komentet provokuese dhe tallëse, si pretendimi se SHBA po drejtohej nga “gra beqare me mace”.

Lexo po ashtu JD Vance paralajmëron Zelenskyn: Mjaft fole gjëra të këqija për Trumpin

I martuar me vajzën e imigrantëve indianë, ai është distancuar dhe është refuzuar nga anëtarët e të djathtës alternative (alt-right), edhe pse herë pas here pasqyron disa nga pikëpamjet e tyre. Megjithatë, ai ka miq dhe aleatë si në majat e Silicon Valleyt, ashtu edhe në pozita më pak të njohura.

Pas diplomimit në Fakultetin Juridik të Yale-t, ai u fut në botën e kapitalit sipërmarrës nga konservatori me ndikim i Silicon Valleyt, Peter Thiel, i cili më vonë ia financoi fushatën për Senatin amerikan.

Ai ka cituar njerëz si blogeri, Curtis Yarvin, figurë kyçe në lëvizjen “neo-reaksionare”, e cila fantazon për shoqëri hiper-kapitaliste të ndihmuara nga teknologjia dhe të udhëhequra nga monarkë të fuqishëm.

Se ka pak njohuri për internetin u demonstrua më tej kur ai shpërndau thashetheme të rreme për emigrantët që hanin kafshë shtëpiake dhe një akuzë për korrupsion në Ukrainë – të cilën BBC e gjurmoi deri në Moskë.

“Ai lundron në këtë botë online”, tha Cathy Young, shkrimtare për media konservatore dhe anti-Trump, The Bulwark.

Në të njëjtën kohë, Young tha se historia për varrezat e familjes dhe atdheun sugjeron një tendencë tjetër politike – një “ton shqetësues nativ”.

“Kjo shqetëson disa njerëz dhe është e drejtë që të shqetësohen. Pjesë e trashëgimisë amerikane është që ne jemi një komb i imigrantëve. [Ish-presidenti republikan] Ronald Reagan ka folur për këtë, për një nga gjërat karakteristike të këtij vendi, që çdo njeri mund të vijë këtu nga çdo pjesë e botës dhe të bëhet amerikan”, tha ajo.

Lexo po ashtu Edhe Franca i reagon zëvendëspresidentit amerikan: Nuk mund të na impononi modelin tuaj të shprehjes

Mendimi i Vance për “Amerikanët të Parët” është shtrirë gjithashtu në çështjen e luftës në Ukrainë. Kur ai ishte senator, ai shpesh kritikonin përfshirjen e Amerikës në luftë dhe shumat e mëdha të shpenzuara për të, kujtoi ish-kolegu i tij në Senat, Josh Hawley, një republikan nga Missouri.

“Pozita e tij atëherë ishte shumë si ajo që është tani… që konflikti duhet të mbarojë”, tha Hawley për BBC dhe shtoi se “duhet të mbarojë në një mënyrë që është maksimalisht e dobishme për sigurinë e Shteteve të Bashkuara dhe duhet të mbarojë në një mënyrë që i bën aleatët tanë evropianë të marrin më shumë përgjegjësi”.

Vance ka akuzuar rregullisht administratën Biden se është më e interesuar për Ukrainën sesa për ndalimin e emigracionit të paligjshëm. Duke shkruar në vitin 2022, gjatë fushatës për Senat dhe pas pushtimit rus, ai tha se “do të mallkohem nëse do t’i jap prioritet kufirit lindor të Ukrainës tani, kur kufiri ynë jugor është i mbërthyer nga një tsunami njerëzor i emigrantëve të paligjshëm”.

Pikëpamjet dolën në dritë gjatë asaj përplasjeje dramatike me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky në Zyrën Ovale. Vance e akuzoi Zelensky për mungesë respekti, për dërgimin e politikanëve në një “turne propagande” në Ukrainë dhe për mosmirënjohje të mjaftueshme për ndihmën amerikane.

“Thuaj disa fjalë mirënjohjeje për Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe për presidentin që po përpiqet të shpëtojë vendin tuaj”, i tha ai presidentit ukrainas.

Përplasja la liderët evropianë në panik, duke u munduar njëkohësisht të mbajnë negociatat për një marrëveshje paqeje të mundshme.

Më pas, Vance ngjalli zemërim të gjerë nga aleatët kur hodhi poshtë idenë e garancive të sigurisë në formën e trupave “nga ndonjë vend të rastësishëm që nuk ka luftuar në një luftë për 30 ose 40 vjet”.

Ai më vonë e mohoi se po fliste për Mbretërinë e Bashkuar ose Francën, dy shtetet evropiane të vetme që kanë deklaruar publikisht gatishmërinë për të dërguar paqeruajtës në Ukrainë.

Por, gatishmëria e zëvendëspresidentit për të shkelur mbi aleatët pasqyron një botëkuptim që, sipas tij, nuk ka kohë për “moralizime rreth ‘ky vend është i mirë’, ‘ky vend është i keq'”.

“Kjo nuk do të thotë se duhet të keni një verbëri të plotë morale, por do të thotë se duhet të jeni të sinqertë për vendet me të cilat po punoni, dhe ka një dështim të plotë për ta bërë këtë me shumicën e establishmentit të politikës së jashtme në këtë vend”, i tha vitin e kaluar një kolumnisti të New York Times.

Tonin e ka ndryshuar që nga dy vitet që kaloi në Senatin e SHBA-së para se të zgjidhej nga Trump. Demokratët Cory Booker e kujtojnë Vance si “shumë pragmatik dhe me mendime të thella”.

Të tjerë vërejnë të njëjtin ndasi.

David Frum, tani shkrimtar për revistën The Atlantic, tha se pikëpamjet e Vance janë ndryshuar ndjeshëm nga kur ai e angazhoi ish-marinin, që atëherë po ndiqte studimet në Universitetin e Shtetit të Ohios, për të shkruar për faqen e internetit për politikat konservatore më shumë se 15 vjet më parë.

Lexo po ashtu JD Vance: Britania e Madhe është një vend i rëndomtë që nuk ka bërë luftë për 30 ose 40 vjet

“Ai nuk ishte aspak luftëtar i kulturës që është sot”, tha Frum.

Frum, ish-tekstshkrues fjalimesh për presidentin amerikan, George W. Bush dhe kritik i fortë i Trumpit, tha se pikëpamja e Vance për Rusinë përfaqësonte “admirim ideologjik”.

Në Munih, ndërsa fliste për lirinë e fjalës, zëvendëspresidenti citoi raste që përfshinin konservatorë dhe të krishterë në vendet perëndimore, por shmangu çdo përmendje të shtypjes së ashpër të shprehjes në Rusi.

Vance dhe aleatët e mohojnë se ai është simpatizues i presidentit rus, Vladimir Putin.

“Nuk kam thënë asnjëherë që Putin është një person i sjellshëm dhe miqësor”, tha Vance, atëherë senator i Ohios, në një fjalim në Konferencën e Sigurisë në Munih të vitit 2024.

“Ne nuk duhet të pajtohemi me të. Mund ta kundërshtojmë dhe shpesh do ta kundërshtojmë. Por, fakti që ai është një njeri i keq nuk do të thotë që nuk mund të angazhohemi në diplomaci bazike dhe të prioritizojmë interesat e Amerikës”, pohoi ai.

Një fund i shpejtë i konfliktit në Ukrainë është, sipas Vance, jo vetëm për të ndaluar shpenzimin e miliarda dollarëve mijëra kilometra larg.

Ai vetë ka thënë se ka çështje më të mëdha për SHBA-në dhe miqtë e saj për t’u fokusuar sesa Ukraina, konkretisht kërcënimi nga Kina, që ai e ka quajtur “konkurrenti ynë më i rëndësishëm… për 20 ose 30 vitet e ardhshme”.

Pikëpamjet e Vance mbi Ukrainën dhe gatishmëria për t’i shprehur ato publikisht ofruan një moment dramatik në ditët e para të mandatit të dytë presidencial të Trump.

Por, gjithashtu ofruan një ilustrim të gjallë të ideologjisë së zëvendëspresidentit, rëndësisë së tij në administratën Trump dhe se si ai e sheh vendin e Amerikës në botë. /Telegrafi/