Një pilot i F-35 të Forcave Ajrore Amerikane kaloi 50 minuta në një kontakt me inxhinierët e prodhuesit Lockheed Martin duke u përpjekur të zgjidhte një problem me aeroplanin e tij luftarak përpara se të hidhej në ajër dhe aeroplani të binte në Alaska në fillim të këtij viti, thuhet në një raport aksidenti të publikuar këtë javë.
Rrëzimi i 28 janarit në Bazën Ajrore Eielson në Fairbanks u regjistrua në një video që tregonte aeroplanin duke rënë drejt poshtë dhe duke shpërthyer në një top zjarri.
Piloti u hidh në ajër në mënyrë të sigurt, duke pësuar vetëm lëndime të lehta, por aeroplani luftarak prej 200 milionë dollarësh u shkatërrua.
Dhe një hetim i Forcave Ajrore fajësoi akullin në linjat hidraulike në hundë dhe në ingranazhet kryesore të uljes së F-35, gjë që i pengoi ata të hapeshin siç duhet, shkruajnë mediat e huaja, përcjell Telegrafi.
Sipas raportit, pas ngritjes, piloti u përpoq të tërhiqte ingranazhin e uljes, por nuk e bëri këtë plotësisht.
Përpjekjet për të rregulluar ingranazhin e uljes bënë që aeroplani luftarak të mendonte se ishte në tokë, duke çuar përfundimisht në rrëzim.
Pasi kaloi nëpër listat e kontrollit të sistemit në një përpjekje për të zgjidhur problemin, piloti realizoi “një konferencë telefonike” me inxhinierë nga prodhuesi i aeroplanit, Lockheed Martin, ndërsa aeroplani fluturonte pranë bazës ajrore.
Pesë inxhinierë morën pjesë në atë thirrje, përfshirë një inxhinier të lartë softuerësh, një inxhinier sigurie fluturimi dhe tre specialistë në sistemet e ingranazheve të uljes, tha raporti.
Piloti më pas provoi dy ulje "prek dhe ec", ku aeroplani ulet shkurtimisht, për të provuar të drejtonte ingranazhin e bllokuar.
Por këto përpjekje dështuan në retroaktivizim dhe rezultuan në ngrirjen e ingranazheve kryesore të uljes, për të provuar një ulje të vërtetë.
Në atë pikë, sensorët e F-35 treguan se ishte në tokë dhe sistemet kompjuterike të aeroplanit kaluan në "modalitetin e automatizuar të operimit në tokë", tha raporti.
Kjo bëri që aeroplani luftarak të bëhej "i pakontrollueshëm" sepse "operonte sikur të ishte në tokë kur fluturonte", duke e detyruar pilotin të hidhej.
Një inspektim i rrënojave të aeroplanit zbuloi se rreth një e treta e lëngut në sistemet hidraulike si në hundë ashtu edhe në ingranazhin kryesor të uljes së djathtë ishte ujë, kur nuk duhej të kishte.
Hetimi gjeti një problem të ngjashëm me “akullimin hidraulik” në një tjetër F-35 në të njëjtën bazë gjatë një fluturimi nëntë ditë pas rrëzimit, por ai aeroplan arriti të ulej pa incidente.
Raporti vëren se Lockheed Martin kishte lëshuar udhëzime mbi problemin që kishin sensorët e F-35 në mot ekstrem të ftohtë në një buletin mirëmbajtjeje në prill 2024, rreth nëntë muaj para rrëzimit.
Problemi mund ta bënte "të vështirë për pilotin të mbante kontrollin e aeroplanit", thoshte udhëzimi. /Telegrafi/
