Me 152 kalori dhe rreth 8 gramë yndyrë për një gotë, qumështi i plotë yndyror është parë dikur si një luks, por ekspertët theksojnë se historia është shumë më komplekse
Kohët e fundit ai është rikthyer në qendër të vëmendjes, pasi ligjvënësit dhe zyrtarët shëndetësorë në SHBA po shqyrtojnë mundësinë e rikthimit të tij në menytë shkollore, gjë që ka nxitur një debat të gjallë mbi vlerën e tij ushqyese (Food & Wine).
Çfarë është qumështi i plotë yndyror dhe si ndryshon nga të tjerët?
“Qumështi i plotë mund të duket kalori i lartë, por ushqyeshmëria e tij nuk ndryshon shumë nga opsionet me më pak yndyrë që shohim në raftet e dyqaneve,” shpjegon Kathy Brown, dietologe e regjistruar dhe presidente e Këshillit Kombëtar për Produktet e Qumështit.
Dallimi kryesor është tek yndyra dhe kaloritë:
▪ Një gotë qumësht i plotë: 152 kalori, 8 g yndyrë
▪ 2% yndyrë: 122 kalori, 4 g yndyrë
▪ 1% yndyrë: 106 kalori, 2 g yndyrë
▪ Qumështi i skremuar: 84 kalori, pa yndyrë
Dijetologia Lauren Twig shton se gjithë yndyra hiqet gjatë procesimit dhe rikthehet në sasi të ndryshme sipas llojit të qumështit. Qumështi i plotë ka rreth 3.25% yndyrë, që është pothuajse e barabartë me përbërjen natyrale të qumështit të freskët, duke i dhënë atij shijen karakteristike dhe teksturën kremoze, transmeton Telegrafi.
Pse qumështi i plotë kishte reputacion të keq?
Në vitet 1980–1990, produktet e qumështit me yndyrë të plotë fituan reputacion negativ për shkak të përmbajtjes së lartë të yndyrnave të ngopura, që konsideroheshin faktor rreziku për sëmundjet e zemrës. Megjithatë, studime të reja po e ndryshojnë këtë perspektivë.
Një studim i publikuar në vitin 2025 në The American Journal of Clinical Nutrition nuk gjeti dallime të rëndësishme në rrezikun kardiovaskular mes atyre që pinin qumësht të plotë dhe atyre që konsumonin qumësht me pak yndyrë. Studiuesit theksuan se për shëndetin e zemrës është më e rëndësishme të kufizohet ushqimi i ultraprocesuar i varfër në lëndë ushqyese, sesa të zgjidhet midis varianteve të qumështit.
Edhe sipas Harvard Health, yndyrnat e ngopura të marra nga ushqime të plota si produktet e qumështit nuk kanë të njëjtin efekt negativ si yndyrnat e përpunuara nga ushqimet e shpejta ose industriale.
Përfitimet ushqyese të qumështit
Qumështi i plotë ofron proteina të plota dhe cilësore, që ndihmojnë në:
▪ mbajtjen e ngopjes,
▪ mbështetjen e energjisë,
▪ rigjenerimin e muskujve.
Sipas Dr. Angela Holliday-Bell, këto përfitime janë veçanërisht të rëndësishme tek fëmijët. Në 1000 ditët e para të jetës – nga shtatzënia deri në moshën 2 vjeç – zhvillimi i trurit varet nga disa lëndë ushqyese thelbësore, dhe qumështi i lopës ofron 7 nga 14 nutrientët kyç të identifikuar nga American Academy of Pediatrics.
Përveç kësaj, qumështi përmban natyrshëm elektrolite, duke e bërë një pije shumë efektive për hidratim, madje ndonjëherë më e mirë se uji apo pijet sportive (Mayo Clinic). Ai është gjithashtu burimi më i lirë dhe i disponueshëm i kalciumit dhe vitaminës D.
A është qumështi i plotë një zgjedhje më e mirë?
Krahas përfitimeve të përgjithshme, qumështi i plotë:
▪ rrit ndjesinë e ngopjes,
▪ mund të ndihmojë në kontrollin e peshës,
▪ përmirëson metabolizmin.
Studime në fëmijë kanë treguar se ata që pijnë qumësht të plotë kanë më pak gjasa të zhvillojnë obezitet krahasuar me ata që pijnë qumësht me pak yndyrë. Ndërsa studime të mëdha në të rriturit e kanë lidhur konsumimin e rregullt të yndyrës së qumështit me më pak rrezik për diabet tip 2.
Dietologia Twig thekson se konsumimi i moderuar i qumështit të plotë, brenda një diete të ekuilibruar, mund të ndihmojë në kontrollin e peshës si tek fëmijët, ashtu edhe tek të rriturit.
Sa qumësht mund të pimë?
Ekspertët pajtohen se çelësi është moderimi. Rekomandohet qumështi i pasterizuar, pa sheqer të shtuar ose aroma artificiale.
Sipas Dietary Guidelines for Americans:
▪ fëmijët deri në 2 vjeç: deri 2 gota në ditë,▪ fëmijët 2–3 vjeç: 2–2.5 gota,
▪ fëmijët 4–8 vjeç: 2.5 gota,
▪ fëmijët më të mëdhenj dhe të rriturit: 3 gota në ditë (përfshirë qumësht, kos dhe djathë).
Pra, qumështi i plotë nuk është më “armik” i shëndetit siç besohej dikur. Përkundrazi, me konsum të moderuar, ai mund të jetë pjesë e një diete të shëndetshme dhe të balancuar. /Telegrafi/
