Ndryshime në Kodin Penal, do të ketë burg për ndotësit në RMV

Në Maqedoninë e Veriut për herë të parë do të hy në fuqi vepra penale “Ekocid”, ku për autorin e veprimit parashihet nga 10 deri në burgim të përjetshëm. “Kushdo që, në kundërshtim me rregulloret, me qëllim të dëmtimit të mjedisit, ndërmerr një veprim ose nuk kryen një veprim që shkakton dëmtim të rëndë, të gjerë ose afatgjatë në mjedis, dënohet me burgim prej të paktën 10 vjet ose me burgim të përjetshëm”, thuhet në Kodin e ri Penal. Kodit Penal i propozuar për krimet kundër mjedisit dhe natyrës është i mbushur me dënime të rënda burgimi për ndotësit e ajrit, ujit, tokës dhe natyrës.

“Deri më tani ka qenë problem për inspektorët e mjedisit dhe më tej për forcat e rendit të vërtetojnë sasinë e saktë të ndotjes. Tashmë gjatë zbulimit dhe dënimit do të mjaftojë të përcaktohet ‘ndotja më shumë se e lejuar’ që e lehtëson procedurën”, thonë nga Ministria e Drejtësisë.

Nga atje thonë se kushdo që lëshon gazra helmues ose të shkarkimit, substanca ose rrezatim jonizues në ajër, ujë ose tokë, në të paktën dyfishin e sasisë së lejuar me ligj ose me marrëveshje ndërkombëtare të ratifikuar në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut, do të dënohet me burgim nga një vit deri në tre vjet.

“Kushdo që lëshon gazra, substanca ose rrezatime jonizuese toksike ose të shkarkimit në ajër, ujë ose tokë, në pesëfish ose më shumë se sasia maksimale e lejuar me ligj ose me marrëveshje ndërkombëtare të ratifikuar në përputhje me Kushtetutën e Republikës së Maqedonisë së Veriut, dënohet me burgim nga një deri në pesë vjet”, thuhet në Kodin Penal.

Gjithashtu sipas Kodit Penal, kushdo që me këto veprime shkakton rrezik të rëndë për jetën ose shëndetin e njerëzve ose shkatërrimin e jetës bimore ose shtazore në përmasa më të mëdha, ose të llojeve të rralla të bimëve ose kafshëve, dënohet me burgim nga tre gjer në dhjetë vjet heqje lirie. Pronarët e fabrikave, individët, të gjithë do të duhet të jenë shumë të kujdesshëm.

“Një person zyrtar ose përgjegjës në një kompani, fabrikë, i cili, duke mos respektuar rregulloret e mbrojtjes së mjedisit, nuk instalon pajisje pastrimi ose lejon ndërtimin, funksionimin ose përdorimin e një impianti që ndot mjedisin, ose përndryshe nuk merr masa për të parandalimi ose pamundësimi i ndotjes së ajrit, tokës, ujit ose për të parandaluar zhurmat, që kalojnë dyfishin e kufirit të lejuar, do të dënohen me burgim nga një deri në pesë vjet”, parashikon Kodi i ri Penal.

Ndërkohë sa i përket një personit zyrtar ose përgjegjës cili me veprimet e tij do të shkaktojë rrezik serioz për jetën ose shëndetin e njerëzve ose shkatërrimin e jetës së kafshëve dhe bimëve në përmasa më të mëdha, ose të llojeve të rralla të bimëve ose kafshëve, do të dënohet me dënim me burg nga katër deri në 10 vjet. Dënimet nuk janë të vogla edhe për ata që ndikojnë në çfarëdo mënyre për të shkatërruar shtresën e ozonit.

“Kushdo që në kundërshtim me rregulloren prodhon, importon, eksporton, nxjerr në treg ose përdor substanca të paligjshme që dëmtojnë shtresën e ozonit, dënohet me gjobë ose me burgim nga tre muaj deri në pesë vjet”, thuhet në propozimin e Ministrisë së Drejtësisë. Nëse vepra kryhet nga pakujdesia, shkelësi dënohet me gjobë ose me burgim gjer në një vit.

Vitin e kaluar, nga qershori deri në dhjetor, Inspektorati Shtetëror i Mjedisit (ISHM), përmes planeve të veta, bazuar në informacionet e qytetarëve – denoncuesve, nga shoqatat, nga shkrimet në media, ka planifikuar gjithsej 859 inspektime, nga të cilat 725 të rregullta, 12 inspektime të jashtëzakonshme dhe 122 kontrolle të inspektimeve. ISHM ka realizuar më shumë se 1.171 inspektime, ku janë konstatuar 233 parregullsi/shkelje të rregulloreve ligjore, për të cilat sipas raportit janë dorëzuar nëntë urdhërpagesa për persona juridikë, dy urdhërpagesa për persona përgjegjës në persona juridikë, një urdhërpagesë për person fizik dhe pesë procedura për shlyerje inicuar.

Gjatë kësaj periudhe, ISHM, ka pranuar gjithsej 165 ankesa nga qytetarët. Më së shpeshti ankesat kanë të bëjnë me menaxhimin e mbetjeve, djegien e mbeturinave/kashtës në hapësira publike, tymin nga lëshuesit e objekteve individuale të banimit-shtëpive dhe zhurmat nga objektet e hotelerisë. Nga janari deri në qershor të këtij viti, megjithatë, nga 865 kontrolle, Inspektorati ka vërtetuar vetëm 167 ndotje të ajrit, tokës, ujit, ushqimit të bagëtive dhe të tjera./Koha/