Mpirja e duarve, shkaqet, kur duhet të shqetësoheni dhe trajtimi

Mpirja në duart tuaja mund të nënkuptoj shumë gjëra. Duhet të mendoni se sa shpesh dhe kur ndodh, sa zgjatë dhe çfarë simptomash të tjera mund të keni

Dr. Besim Demolli
Specialist i reumatologjisë
tel. +38344727068

Ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor mund t’ju ndihmoj të zbuloni se çfarë mund të shkaktoj mpirjen e duarve tuaja dhe më pas t’ju ndihmojë të gjeni mënyrën më të mirë për ta trajtuar atë.

Çfarë e shkakton mpirjen në duar?

Mpirja e duarve nuk është gjithmonë shkak për shqetësim. Por, mund të jetë një efekt anësor i medikamenteve ose të rrjedhë nga një problem tjetër si tuneli i kyçit të dorës. Kur ka një shkak mjekësor, zakonisht do të keni simptoma të tjera.

1. Goditja në tru

Mpirja në duart tuaja zakonisht nuk është shenjë e një emergjence.
Edhe pse nuk ka gjasa, është e mundur që mpirja e duarve mund të jetë një shenjë e një goditjeje. Goditja në tru është dëmtimi i trurit i shkaktuar nga ulja e furnizimit me gjak në një zonë të trurit tuaj.
Mpirja e duarve mund të jetë e vetmja shenjë e një goditjeje, ose mund të ndodhë me simptoma të tjera. Trajtimi i menjëhershëm mund të zvogëlojë rrezikun për dëmtim afatgjatë të trurit. Mund të të shpëtojë edhe jetën.

2. Sindroma e tunelit karpal

Tuneli i kyçit të dorës është një vendkalim i ngushtë që kalon në qendër të kyçit të dorës tuaj. Në qendër të këtij tuneli është nervi median. Ky nerv ushqen ndjesinë e gishtave tuaj, duke përfshirë gishtin e madh, treguesin, mesin dhe një pjesë të gishtit të unazës. Aktivitetet e përsëritura si shtypja ose puna në një linjë montimi mund të shkaktojnë që indet rreth nervit median të fryhen dhe të ushtrojnë presion mbi këtë nerv. Presioni mund të shkaktojë mpirje së bashku me ndjesi shpimi gjilpërash, dhimbje dhe dobësi në dorën e prekur. Nëse gjendja vazhdon, mund të shkaktojë dëmtim të përhershëm nervor. Ndonjëherë kirurgjia është e nevojshme për të lehtësuar presionin.

3. Mungesa e vitaminave ose mineraleve

Ju keni nevojë për vitaminë B12 për të mbajtur nervat tuaja të shëndetshme. Mungesa e rëndë e vitaminës B12 mund të shkaktoj mpirje në duart dhe këmbët tuaja në të dy anët e trupit tuaj. Mungesa e kaliumit dhe magnezit mund të shkaktojë gjithashtu mpirje. Simptoma më e zakonshme e mungesës së vitaminës B12 është lodhja.
Simptoma të tjera mund të përfshijnë: dobësi, probleme me ecjen dhe balancimin, vështirësi në të menduarit qartë, shikimi i gjërave që nuk janë aty (halucinacione).

4. Medikamente të caktuara

Dëmtimi i nervit (neuropatia) mund të jetë një efekt anësor i disa medikamenteve të ndryshme, veçanërisht atyre që trajtojnë kancerin. Mund të prekë të dy duart dhe këmbët tuaja.

Disa nga medikamentet që mund të shkaktojnë mpirje përfshijnë:

• Antibiotikët. Këto përfshijnë metronidazolin (Flagyl), nitrofurantoin (Macrobid) dhe fluoroquinolone (Cipro).
• Barnat kundër kancerit. Cisplatin dhe vincristine janë shembuj.
• Barnat kundër konvulzioneve. Një shembull është fenitoina (Dilantin).
• Medikamente për zemrën ose presionin e gjakut. Këto përfshijnë amiodaronin (Nexterone) dhe hydralazine (Apresoline).

Simptoma të tjera të dëmtimit nervor të shkaktuar nga medikamenteve përfshijnë: ulje e ndjeshmërisë, ndjesi shpimi gjilpërash, ndjenja atipike në duart tuaja, dobësi

5. Çrregullime në disqet interevertebrale

Disqet janë jastëkët e butë që ndajnë kockat (rruazat) e shtyllës kurrizore. Një përçarje në strukturën e shtyllës kurrizore mund të shkaktojë lëvizjen e diskut. Kjo quhet hernie diskale ose disk i rrëshqitur. Përveç mpirjes, një disk i rrëshqitur mund të shkaktojë dobësi ose dhimbje në krahun ose këmbën tuaj.

6. Sëmundja Raynaud

I quajtur edhe fenomeni Raynaud, kjo gjendje vaskulare prek disa njerëz që janë të predispozuar për të.
Simptomat shfaqen kur enët tuaja të gjakut ngushtohen, duke zvogëluar sasinë e gjakut që arrin në duart dhe këmbët tuaja. Rrjedhja e zvogëluar e gjakut i bën gishtat e dorës dhe këmbëve të mpihen, të ftohta, të zbehta dhe të dhimbshme. Këto simptoma zakonisht shfaqen nga ekspozimi ndaj të ftohtit ose stresi dhe se ndryshimet lëkurore mund të pësojnë ndryshime të cilat shkojnë nga ngjyra normale në të kaltër/blu dhe deri në të kuqe.

7. Sindroma e tunelit kubital

Nervi ulnar shkon nga qafa në dorën tuaj në anën rozë. Nervi mund të komprimohet në pjesën e brendshme të bërrylit tuaj. Kjo mund të ndodhë pasi pozicionet e zgjatura bëjnë presion mbi bërrylin tuaj ose për shkak të ënjtjes nga lëvizjet e përsëritura.
Sindroma e tunelit kubital mund të shkaktojë simptoma të tilla si mpirje e duarve dhe ndjesi shpimi gjilpërash, veçanërisht në gishtin e unazës dhe gishtat e vegjël. Një person mund të përjetojë gjithashtu dhimbje në parakrah dhe dobësi në dorën e tij, veçanërisht kur përkulin bërrylin.

8. Spondiloza e unazave të qafës

Spondiloza e unazave të qafës është një lloj artriti që prek disqet në qafën tuaj. Është shkaktuar nga konsumimi i kockave tuaja të shtyllës kurrizore me vite. Rruazat e dëmtuara mund të shtypin nervat e afërt, duke shkaktuar mpirje në duar, krahë dhe gishta. Shumica e njerëzve me spondilozë nuk kanë asnjë simptomë. Të tjerët mund të ndjejnë dhimbje dhe ngurtësi në qafë. Kjo gjendje mund të përparojë dhe gjithashtu mund të shkaktojë: dobësi në krahë, duar, këmbë ose këmbë, dhimbje koke, një zhurmë kërcitëse kur lëviz qafën, humbje e ekuilibrit dhe koordinimit, spazma muskulore në qafë ose shpatulla, humbje e kontrollit mbi zorrët ose fshikëzën tuaj.

9. Lupusi eritematoz sistemik

Lupusi eritematoz sistemik është një sëmundje autoimune. Kjo do të thotë se trupi juaj sulmon organet dhe indet tuaja. Shkakton inflamacion në shumë organe dhe inde, duke përfshirë: nyje, zemër, veshkë, mushkëri etje. Simptomat e lupusit vijnë dhe shkojnë. Cilat simptoma keni varet nga cilat pjesë të trupit tuaj janë prekur.

Presioni nga inflamacioni mund të dëmtojë nervat dhe të çojë në mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në duart tuaja. Simptoma të tjera të zakonshme përfshijnë: një skuqje në formë fluture në fytyrën tuaj, lodhje, dhimbje kyçesh, ngurtësi dhe ënjtje, ndjeshmëria ndaj diellit, gishtat e duarve dhe këmbëve që bëhen të ftohtë dhe blu (fenomeni i Raynaud), gulçim, dhimbje koke, konfuzion, probleme me përqendrimin, probleme me shikimin etj.

10. Ganglion cistat

Ganglion cistat janë rritje të mbushura me lëngje. Ato formohen në tendinat ose nyjet e kyçeve ose duarve tuaja. Ato mund të rriten në një inç ose më shumë në diametër dhe zakonisht duken si një gungë në dorën tuaj.
Nëse këto ganglion cista shtypin një nerv aty pranë, ato mund të shkaktojnë mpirje, dhimbje ose dobësi në dorën tuaj.

11. Diabeti melit

Nëse jetoni me diabet, trupi juaj do të ketë vështirësi në lëvizjen e sheqerit nga qarkullimi i gjakut në qelizat tuaja. Të kesh sheqer të lartë në gjak për një periudhë të gjatë kohore mund të çojë në dëmtim nervor të quajtur neuropati diabetike.
Neuropatia periferike është lloji i dëmtimit nervor që shkakton mpirje në krahët, duart, këmbët dhe këmbët tuaja.
Simptoma të tjera të neuropatisë periferike përfshijnë: djegie, një ndjenjë shpimi gjilpërash, dobësi, dhimbje e duarve ose këmbëve, humbja e ekuilibrit

12. Çrregullimi i tiroides

Gjëndra tiroide në qafën tuaj prodhon hormone që ndihmojnë në rregullimin e metabolizmit të trupit tuaj. Një tiroide joaktive, ose hipotiroidizëm, ndodh kur tiroidja juaj prodhon shumë pak nga hormonet e saj. Hipotireoza e patrajtuar mund të shkaktojë gjithashtu neuropati periferike. Mund të shkaktojë mpirje, dobësi dhe ndjesi shpimi gjilpërash në duart dhe këmbët tuaja.

13. Neuropatia e lidhur me alkoolin

Alkooli shumë mund të dëmtojë disa inde, përfshirë nervat tuaja. Pirja e sasive të mëdha të alkoolit ose pirja e alkoolit ndërsa keni sëmundje të tilla si sëmundje të veshkave ose mëlçisë mund të çojë në mpirje dhe ndjesi shpimi gjilpërash në duart dhe këmbët tuaja. Simptoma të tjera të neuropatisë së lidhur me alkoolin përfshijnë: një ndjenjë shpimi gjilpërash, dobësi e muskujve, ngërçe ose spazma muskulore, probleme me kontrollin e urinimit, mosfunksionim erektil.

14. Fibromialgjia

Fibromialgjia është një gjendje që shkakton lodhje dhe dhimbje të muskujve. Ndonjëherë ngatërrohet me sindromën e lodhjes kronike, sepse simptomat janë shumë të ngjashme. Lodhja me fibromialgji mund të jetë intensive. Dhimbja përqendrohet në pika të ndryshme të ndjeshme rreth trupit tuaj. Njerëzit me fibromialgji mund të kenë gjithashtu mpirje dhe ndjesi shpimi gjilpërash në duart, krahët, këmbët, këmbët dhe fytyrën.
Simptoma të tjera përfshijnë: depresion, probleme me përqendrimin, probleme me gjumin, dhimbje koke, dhimbje barku, kapsllëk, diarre.

15. Sëmundja Lyme

Këpushat e drerit të infektuar me baktere mund të transmetojnë sëmundjen Lyme te njerëzit përmes një pickimi. Njerëzit që kontraktojnë bakteret që shkaktojnë sëmundjen Lyme së pari zhvillojnë një skuqje në formë si syri i demit dhe simptoma të ngjashme me gripin, të tilla si ethe dhe të dridhura. Simptomat e mëvonshme të kësaj sëmundje përfshijnë: mpirje në krahët ose këmbët tuaja, dhimbje dhe ënjtje kyçesh, paralizë e përkohshme në njërën anë të fytyrës, ethe, qafë të fortë dhe dhimbje koke të forta, dobësi muskulore, probleme me lëvizjen e muskujve

16. Epikondilitet

Epikondiliti anësor quhet “bërryli i tenisit” sepse shkaktohet nga një lëvizje e përsëritur, si lëkundja e një rakete tenisi. Lëvizja e përsëritur dëmton muskujt dhe tendinat e parakrahut tuaj, duke shkaktuar dhimbje dhe djegie në pjesën e jashtme të bërrylit tuaj. Kjo ka shumë pak gjasa të shkaktojë mpirje në duart tuaja.
Epikondiliti medial është një gjendje e ngjashme me nofkën “bërryli i lojtarit të golfit”. Shkakton dhimbje në brendësi të bërrylit, si dhe dobësi, mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në duart tuaja, veçanërisht në gishtat e vegjël dhe të unazave të duarve. Mund të çojë në mpirje nëse ka një ënjtje të konsiderueshme rreth kësaj zone që po shkakton mosfunksionim në nervin ulnar. Por kjo është shumë e rrallë.

17. Skleroza multiple

Skleroza multiple (MS) është një sëmundje autoimune ku sistemi juaj imunitar sulmon shtresën mbrojtëse rreth fibrave nervore. Me kalimin e kohës, nervat dëmtohen. Simptomat varen nga nervat e prekur. Mpirja dhe ndjesi shpimi gjilpërash janë ndër simptomat më të zakonshme. Krahët, fytyra ose këmbët tuaja mund të humbasin ndjenjën. Mpirja është zakonisht vetëm në njërën anë të trupit tuaj. Simptoma të tjera përfshijnë: humbje e shikimit, shikim i dyfishtë, ndjesi shpimi gjilpërash, dobësi, ndjesitë e goditjes elektrike, probleme me koordinimin ose ecjen, të folurit e paqartë, lodhje, humbja e kontrollit mbi fshikëzën ose zorrët tuaja.

18. Sindroma e dhimbjes miofasciale

Sindroma e dhimbjes miofasciale shkakton zhvillimin e pikave të nxitjes, të cilat janë zona shumë të ndjeshme dhe të dhimbshme në muskujt tuaj. Dhimbja ndonjëherë përhapet në pjesë të tjera të trupit tuaj.
Përveç dhimbjes së muskujve, sindroma e dhimbjes miofasciale shkakton ndjesi shpimi gjilpërash, dobësi dhe ngurtësi.

19. HIV/AIDS

HIV është një virus që sulmon sistemin imunitar. Pa trajtim, virusi mund të shkatërrojë qelizat imune, duke e lënë trupin tuaj të prekshëm ndaj infeksioneve.. HIV dhe AIDS dëmtojnë qelizat nervore në trurin dhe palcën kurrizore. Ky dëmtim nervor mund të bëjë që njerëzit të humbasin ndjenjën në krahët dhe këmbët e tyre.
Simptoma të tjera të fazës 4 të HIV përfshijnë: konfuzion, dobësi, dhimbje koke, harresa, probleme me gëlltitjen, humbje e koordinimit, humbje e shikimit, vështirësi në ecje, Megjithëse aktualisht nuk ka kurë për HIV-in, terapia antiretrovirale dhe kujdesi mjekësor i lejojnë njerëzit që kanë virusin të jetojnë pothuajse njësoj si njerëzit që nuk e kanë atë.

20. Amiloidoza

Amiloidoza është një sëmundje e rrallë që fillon kur një proteinë atipike e quajtur amiloid ndërtohet në organet tuaja. Cilat simptoma do të varen nga organet që janë prekur. Sëmundja mund të ndikojë në sistemin tuaj nervor dhe të shkaktojë mpirje ose ndjesi shpimi gjilpërash në duart ose këmbët tuaja.
Simptoma të tjera përfshijnë: dhimbje dhe ënjtje në bark, gulçim, dhimbje gjoksi, diarre, kapsllëk, gjuha e fryrë, ënjtje e gjëndrës tiroide në qafën tuaj, lodhje, humbje peshe e pashpjegueshme

21. Sindroma e daljes torakale

Ky grup i pazakontë i shkaktarëve zhvillohet nga presioni në enët e gjakut ose nervat në qafën tuaj dhe në pjesën e sipërme të gjoksit tuaj. Kanceri, një dëmtim ose lëvizje të përsëritura mund të shkaktojnë këtë kompresion nervor.
Presioni mbi nervat në këtë rajon çon në mpirje dhe ndjesi shpimi gjilpërash në gishtat tuaj, si dhe dhimbje në shpatullat dhe qafën. Simptoma të tjera përfshijnë: një shtrëngim i dobët i dorës, ënjtje e krahut, një ngjyrë blu ose e zbehtë në dorë dhe gishta, gishta, duar ose krahë të ftohtë

22. Vaskuliti

Vaskuliti është një grup sëmundjesh të rralla që mund të shkaktojnë inflamacion të enëve të gjakut, gjë që ndikon në rrjedhën e gjakut në organe dhe inde. Mund të çojë në probleme si mpirje.
Simptoma të tjera përfshijnë: dhimbje koke, lodhje, humbje peshe, ethe, skuqje me njolla të kuqe, dhimbje trupi, gulçim

23. Sindroma Guillain-Barré

Sindroma Guillain-Barré është një sëmundje e rrallë demielinizuese në të cilën sistemi juaj imunitar sulmon dhe dëmton nervat tuaja. Shpesh fillon pas një sëmundjeje virale ose bakteriale.
Dëmtimi nervor shkakton mpirje, dobësi dhe ndjesi shpimi gjilpërash që fillon në këmbët tuaja. Ai përhapet në krahët, duart dhe fytyrën tuaj.
Simptoma të tjera përfshijnë: probleme me të folurin, përtypjen ose gëlltitjen, probleme me kontrollin e fshikëzës ose zorrëve, vështirësi në frymëmarrje, rrahje të shpejta të zemrës, lëvizje të paqëndrueshme dhe ecje.

Kur duhet të konsultohuni me mjekun?

Nëse mpirja nuk largohet brenda pak orësh ose përhapet në pjesë të tjera të trupit tuaj, kontaktoni një mjek. Ju gjithashtu duhet të flisni me një mjek nëse mpirja filloi pas një dëmtimi ose sëmundjeje.
Kërkoni kujdes të menjëhershëm mjekësor nëse shfaqni ndonjë nga këto simptoma së bashku me mpirjen në duart tuaja: dobësi, vështirësi në lëvizjen e një ose më shumë pjesëve të trupit tuaj, konfuzion, vështirësi në të folur, humbje e shikimit, marramendje, dhimbje koke e papritur dhe e fortë

Diagnostikimi i shkakut

Për shkak se ka kaq shumë shkaqe të mundshme të mpirjes në duart tuaja, mjekët mund të kenë nevojë të bëjnë më shumë se një test për të përcaktuar gjendjen themelore.
Si pikënisje, mjeku juaj mund të përdorë metoda të thjeshta, joinvazive, të tilla si pyetja për historinë tuaj të simptomave dhe kryerja e një ekzaminimi fizik. Teste të tjera diagnostikuese mund të përfshijnë: X-ray, MRI, elektromioneurografigrafia (EMNG), ultrasonografi, analizat e gjakut, punksion lumbal etj.

Trajtimi i shkakut themelor të mpirjes së duarve

Ndërsa mpirja e duarve mund të jetë simptoma e parë ose e vetme që vini re, është gjendja themelore që duhet trajtuar. Shumë nga shkaqet e mpirjes në duart tuaja mund të kenë trajtime të ngjashme.

Medikamente

Shumica e simptomave të mpirjes së duarve mund të trajtohen të paktën pjesërisht me medikamente. Jo të gjitha medikamentet do të përdoren për të gjitha sëmundjet e lartcekura, prandaj konsultohuni me një mjek përpara se të merrni ndonjë medikament.
Medikamente që trajtojnë simptomat e mpirjes së duarve: qetësues dhimbjesh, duke përfshirë NSAID-të, barna kundër depresionit, antikonvulsantët, relaksues të muskujve.
Medikamente që trajtojnë shkaqe specifike të mpirjes së duarve përveç simptomave janë: steroidet, antikoagulantë, antibiotikë.

Aktiviteti fizik

Pas mjekimit, disa sëmundje mund të përfitojnë nga terapia fizike. Ju mund të dëshironi të shmangni pozicionet e zgjatura që shkaktojnë ënjtje ose presion, si dhe lëvizje të dëmshme, të tilla si forma e pahijshme, e cila mund të shkaktojë bërryl tenisi.

Dieta

Ndryshimet dietike mund të përdoren për të trajtuar gjendjet që shkaktojnë mpirje të duarve. Kjo mund të nënkuptojë të siguroheni që të mbani një dietë të shëndetshme dhe të ekuilibruar, ose mund të përfshijë marrjen e suplementeve.
Ndryshimet në dietën tuaj mund të nënkuptojnë gjithashtu eliminimin e marrjes së substancave të caktuara. Kjo mund të përfshijë reduktimin e alkoolit dhe pirjes së duhanit.

Kirurgjia

Kirurgjia është rrallë trajtimi i parë, por ndonjëherë mund të jetë i nevojshëm. Operacionet ndryshojnë shumë bazuar në gjendjen themelore. Kjo mund të përfshijë:

• Kirurgjia e tunelit karpal, e cila është mjaft e zakonshme dhe konsiderohet me rrezik të ulët
• Kirurgjia e shtyllës kurrizore cervikale e cila kërkon një periudhë më të konsiderueshme rikuperimi dhe mund të mos konsiderohet e sigurt për njerëzit që kanë probleme serioze me zemrën
• Kirurgji për sindromën e daljes torakale

Trajtime të tjera

Për shkak se ka shumë shkaqe të mundshme themelore të mpirjes së duarve, trajtime të tjera të mundshme janë në dispozicion. Në varësi të gjendjes, mund të hasni trajtime të tjera si: pushim, pako të ftohta ose jastëkë ngrohjeje, qëndrimi i ngrohtë, terapi me ultratinguj, terapi masazhi, imobilizimi (vënia e një mbajtëse), injeksione botox, terapi kognitive të sjelljes

Ka shumë arsye që mund të ndjeni mpirje në duart tuaja dhe nuk janë të gjitha arsye për alarm.
Në disa raste, një mjek do të diagnostikojë një gjendje themelore. Pasi të përcaktohet shkaku i mpirjes së duarve, një plan trajtimi i synuar mund të ndihmojë në zbutjen e simptomave tuaja.
Nëse keni ndonjë mpirje të duarve, është më mirë të flisni me një mjek ose të kërkoni kujdes tjetër mjekësor. /Telegrafi/