Botë Nga Bota

Kush janë Haredim-ët në Izrael dhe pse ata nuk duan të marrin pjesë në ushtri?

Para 7 muajve

Hebrenjtë ultra-ortodoksë kanë protestuar në Izrael, të pakënaqur me idenë për t’u thirrur në ushtri.

Ditët e fundit, grupe burrash Haredi janë përleshur me policinë gjatë protestave kundër heqjes së përjashtimit të tyre nga shërbimi i detyrueshëm ushtarak dhe zemërimi është kthyer edhe ndaj përfaqësuesve të tyre në parlamentin izraelit.

Madje të dielën, një grup sulmoi makinën e kreut të partisë “United Torah Judaism”, shkruan Al Jazeera, përcjell Telegrafi.

Në një vend me shërbimin e detyrueshëm ushtarak, pse përjashtohen ultra-ortodoksët dhe pse janë kaq të zemëruar me përpjekjet për ta ndryshuar këtë?

Kush janë hebrenjtë ultra-ortodoksë? Dhe Haredimët?

Haredim (Haredi në njëjës) është termi hebraik për hebrenjtë ultra-ortodoksë.

Ata janë sekti më i përpiktë i Judaizmit, duke e ndarë veten nga shoqëria për t’iu përkushtuar lutjes dhe adhurimit – dhe ata kanë një veshje të veçantë.

Ata gjithashtu kanë një mënyrë të veçantë jetese, duke e mbajtur veten dhe komunitetet e tyre sa më të izoluara nga bota e jashtme, duke penguar ndërveprimet e nevojshme ekonomike për të mbetur “të pastër dhe të panjollosur nga gjërat e kësaj bote”.

Pse Haredimët nuk po kryenin detyrën ushtarake?

Një marrëveshje e veçantë përjashtimi, u ra dakord përpara se të formohej shteti i Izraelit.

Ky përjashtim ishte që një numër i vogël të përjashtoheshin nga shërbimi në ushtri për aq kohë sa ata bënë vetëm studimin e librave të shenjtë hebrenj në shkollat fetare të njohura si yeshivas – të cilat varen nga financimi i qeverisë.

Megjithatë, me kalimin e kohës, numri i Haredimëve brenda Izraelit është rritur.

Kështu, tani, rreth 13,000 të rinj ultra-ortodoksë mbushin moshën 18 vjeç, por rreth 90 për qind e tyre nuk regjistrohen.

Vitin e kaluar, 66,000 Haredim nuk u regjistruan.

Çfarë ndodhi më pas? Pse njerëzit janë të pakënaqur?

Ndërsa më shumë ushtarë izraelitë u vranë dhe u plagosën gjatë luftimeve në Gaza, familjet e tyre u zemëruan që kishte kaq shumë të rinj të aftë të cilët ishin jashtë luftës.

Por ky nuk ishte shkaktari i vetëm.

Për vite me radhë, qeveritë izraelite – veçanërisht ato të udhëhequra nga partitë laike – kanë diskutuar për t’i dhënë fund përjashtimit të përgjithshëm ndërsa komunitetet ultra-ortodokse rriten në numër.

Më pas, Gjykata e Lartë vendosi më 25 qershor që ushtria të fillonte të “regjistronte” studentë yeshiva.

Ajo kishte vendosur më parë që yeshivas studentët e të cilëve nuk regjistrohen nuk do të marrin fonde nga qeveria.

Kjo provokoi zemërimin e komuniteteve Haredi, të cilët kanë lobuar dhe protestuar me forcë kundër idesë për të kryer shërbimin ushtarak.

Por hebrenjtë e tjerë izraelitë po zemërohen me Haredimët, duke vënë në dukje se ata jetojnë nga përfitimet shtetërore të subvencionuara nga izraelitë të tjerë.

Kjo ka çuar edhe në disa sulme kundër protestuesve Haredi.

Por pse Haredimët janë kaq kundër shërbimit ushtarak?

Ka arsye të ndryshme pse ata nuk duan të marrin pjesë në ushtri.

Kryesisht, ata besojnë se bashkimi me ushtrinë do t’i shpërqendrojë ata nga studimi i librit të shenjtë, për të cilin ata thonë se është qëllimi i tyre përfundimtar në jetë.

Regjistrimi në ushtri do të heqë gjithashtu elementë të izolimit që komunitetet ultra-ortodokse kanë nga shoqëria e gjerë dhe shumë besojnë se parimet Haredi bien ndesh me ato të ushtrisë.

Do të duhet të bëhen gjithashtu akomodime të veçanta, të tilla si shërbimi në njësi vetëm për meshkuj, duke u siguruar që ato të mos vijnë në kontakt me gratë, duke lejuar kohë të zgjatura lutjeje dhe kushte strikte strehimi.

Shumë Haredim janë gjithashtu anti-sionistë dhe disa sekte ultra-ortodokse madje janë bërë mbështetës të dukshëm të çështjes palestineze. /Telegrafi/