Kriza në Turqi, çfarë mund të sjellë e ardhmja? Ka pak shenja të ndodhë diçka e mirë!

Lira turke ka rënë më shumë se 40% kundrejt dollarit që nga janari, me një Turqi përplot përzierje të fuqishme të politikës konfrontuese, konfuzionit të politikës ekonomike dhe rritjes së normës së interesit në SHBA.

Shkallëzimi i një sulmi politik me Shtetet e Bashkuara ka provokuar luhatshmëri dhe ka zhvlerësuar më tej lirën kundrejt valutave të tjera.

Dhe siç shkruan CNN, në një analizë, përcjell Telegrafi, qytetarët turq që shpresojnë për lehtësim mund të mbeten të zhgënjyer.

Presidenti Rexhep Tajip Erdogan ka përdorur një ton sfidues në ditët e fundit, duke hedhur poshtë thirrjet për masa emergjente që do të mbështesin lirën.

I ri-zgjedhur në qershor, Erdogan ka edhe më tej investitorë të shqetësuar duke iu rezistuar rritjes së normës së interesit, antidotës së krizës të përshkruar nga ekonomistët.

“Unë nuk mendoj se tregu do të ndryshojë mendje”, tha Carsten Hesse, një ekonomist evropian. “Presioni do të vazhdojë derisa Erdogan të bëjë një kthesë”.

Problemi

Rritjet e normës së interesit nga Rezerva Federale e SHBA-ve kanë vënë nën presion tregjet në zhvillim në muajt e fundit.

Turqia është ndër ekonomitë më të pambrojtura ndaj trendit, por nuk është i vetmi vend në telashe.

Argjentina i kërkoi Fondit Monetar Ndërkombëtar një paketë shpëtimi prej 50 miliardë dollarësh në qershor.

Shumë kompani turke kanë kërkuar të ulin kostot e tyre të huamarrjes në vitet e fundit duke marrë hua në monedha të huaja.

Vëzhguesit shqetësohen se firmat tani do të mbeten prapa në kredi, sepse klientët i paguajnë ato në lira.

Me inflacionin që tashmë lëvizë në shifrat e dyfishta, rrëshqitja e monedhës premton të bëjë prodhimet e importuara shumë më të shtrenjta në Turqi.

“Një recesion dhe një krizë borxhi që do ta detyronte Turqinë të zbatojë kontrollet e kapitalit dhe të kërkojë një ndihmë financiare nga FMN nuk mund të përjashtohet”, konsideron eksperti Hesse.

Kush po vjen në shpëtim?

Turqia tani mund të kërkojë një injeksion me të holla nga një burim i jashtëm, por opsionet janë të kufizuara.

Ndryshe nga përfituesi i fundit i ndihmës Greqia, Turqia nuk është anëtare e Bashkimit Evropian dhe nuk përdor euro.

Kjo do të thotë se Banka Qendrore Evropiane dhe vendet e pasura në Evropën Veriore ndoshta nuk do të mbështetin këtë gjë.

Gjithashtu marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara kanë qenë rrallëherë më të tensionuara. Turqia po ndalon një pastor amerikan dhe administrata e Trump njoftoi plane të premten për të dyfishuar tarifat e metaleve.

Udhëheqësi turk mund të ketë më shumë fat me Kinën, Katarin apo Rusinë. Erdogan foli me presidentin Vladimir Putin të premten, një bisedë që përfshinte bisedime për lidhje më të thella ekonomike dhe tregti të dobishme reciproke, sipas mediave ruse shtetërore.

Por çdo shpëtim do të vijë me një çmim.

“Unë mund të imagjinoj se disa vende do t’i japin para Turqisë”, tha Hesse. “Ata mund të blejnë ndikimin e tyre politik mjaft lirë”.

Çfarë mund të bëjë Erdogan?

Investitorët kanë qenë veçanërisht të shqetësuar në javët e fundit nga mungesa e veprimit të bankës qendrore turke, e cila tronditi tregjet muajt e fundit kur nuk pranoi të rritë normat e interesit përballë inflacionit të shfrenuar.

Kritikët thanë se vendimi u pengua nga ndërhyrja e Erdoganit, i cili tregoi gjatë fushatës së fundit presidenciale se ai donte më shumë kontroll mbi politikën e bankës qendrore dhe i përshkroi normat e interesit si “nëna dhe babai i të gjitha të këqijave”.

Megjithëse Erdogan thotë se ai kundërshtoi rritjen e normave të interesit, ai nuk ka bërë një argument të qartë pse banka qendrore e Turqisë duhet të mbajë normat e ulëta.

Hesse tha se disa masa margjinale të njoftuara nga banka qendrore të hënën dukeshin si “një përpjekje për të luftuar një zjarr pyjor me një kovë për ujitjen e kopshtit”.

Tregjet gjithashtu do të mirëprisnin një ftohje të tensioneve me Shtetet e Bashkuara.

Por, së paku të hënën, kishte pak shenja që Erdogan do të tërhiqej.

“Ju jeni një partner strategjik në NATO dhe nga ana tjetër ju godisni aleatin tuaj në shpinë? A është kjo e pranueshme?”, tha Erdogan gjatë një fjalimi në Ankara.

Megjithatë, nëse vazhdon kriza, Erdogan mund të detyrohet të ndryshojë taktikat e tij.

“Erdogan do të përpiqet çdo gjë për të parandaluar një ndihmë nga FMN, sepse ata do të hyjnë dhe do të kërkojnë shtrëngim të rreptë”, tha Hesse. “Do të ishte një humbje e madhe politike për të”. /Telegrafi/