Dialogu Kosovë-Serbi: Shpresat te ndërmjetësuesi i ri, BE-së i kërkohet ta shtojë presionin

Marrëveshjet e arritura nga Kosova dhe Serbia në kuadër të dialogut të lehtësuar nga Bashkimi Evropian, vazhdojnë të mos gjejnë zbatim edhe më tej.

Njohës të këtij procesi nuk presin rezultate drejt implementimit të tyre deri vitin e ardhshëm. Sipas tyre, vetëm pas zgjedhjes së ndërmjetësuesit të ri të këtij procesi, mund të ketë rezultate në dialog.

Tryeza e diskutimeve në Bruksel e cila vuri përballë kryeministrin e Kosovës Albin Kurti dhe presidentin serb, Aleksandër Vuçiq, gjatë këtij viti nuk solli rezultate.

Dakordime pati, por jo edhe veprime që çojnë drejt normalizimit, e as zbatim të marrëveshjeve të arritura më parë.

Njohës të këtij procesi nuk presin rezultate në dialog para shkurtit të vitit të ardhshëm.

Dritëro Arifi, profesor i Marrëdhënieve Ndërkombëtare, tha për RTK se duke e parë gjendjen në BE dhe SHBA nuk pret se do të ketë diçka para shkurtit të vitit 2025. Ai tha se pala serbe po heziton.

Sipas politologut Fidan Ukaj, implementimi i marrëveshjeve mes dy shteteve mund të arrihet vetëm kur të zgjidhet ndërmjetësuesi i dialogut.

Sipas tij, Bashkimi Evropian duhet të tregohet po ashtu më i ashpër me Serbinë.

Sipas Dushan Janjiqit, drejtor i Forumit për Marrëdhënie Etnike në Serbi, vazhdimi i dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është i mbushur me sfida dhe joefikasitet në zbatimin e asaj që është rënë dakord.

Sipas tij, situata aktuale kërkon një ripërcaktim të qasjes së BE-së dhe SHBA-së.

“Mandati i të dërguarit evropian u zgjat deri në fund të janarit, për shkak të mosmarrëveshjeve për emrin e ri dhe nevojës qe Brukseli të ridefinojë politikën për shumë çështje, përfshirë Kosovën. Për SHBA-në, çështja është ndryshe. Administrata amerikane mund të dalë me një politikë të re vetëm në shkurt, me kusht që të ketë një ndryshim. Përndryshe, politika mbetet e njëjtë”, ka thënë Janjiq për RTK.

Janjiq pret që Shtetet e Bashkuara të vazhdojë të përqendrohen në çështjet e sigurisë rajonale, ku prioritet është çështja e sulmit të Banjskës, por edhe problemet në Bosnjë e Hercegovinë.

“Me seriozitet do te punohet deri në janar, sepse ka detyrime që janë marrë, e qe janë shumë të rëndësishme për Amerikën, dhe mund te jene edhe tema e zgjedhjeve atje, nëse çështjet në terren siç është Banjska, nuk adresohen në mënyrë adekuate. Po ashtu, Dodik dhe Republika Serbe, të cilat po bëhen kërcënim dhe sfidë e drejtpërdrejtë për kredibilitetin e SHBA-së si garantues i paqes në Bosnje-Hercegovinë. Prandaj, pres që metodologjia të jetë serioze, dhe objektivisht Amerika duhet dhe do të presë BE-në”, ka shtuar Janjiq.

Janjiq pret që nga janari, pas zgjedhjeve në SHBA dhe me të dërguarin e ri evropian, duhet të përgatitet një paketë e metodologjisë së re për dialog. Thelbi i të cilit do te jetë efikasiteti.

Që nga viti 2011 Kosova dhe Serbia patën arritur një sërë marrëveshjesh, përfshirë këtu atë për lirinë e lëvizjes, energjinë, regjistrin civil, marrëveshje për drejtësi e rivitalizim të urës së Ibrit, e cila u ratifikua në Kuvend në vitin 2013.

Në vitin 2023 u arrit edhe marrëveshja për normalizim të marrëdhënieve, por e cila edhe më tej nuk po gjen zbatim.