Dhimbja e qafës, nga vjen dhe si ta lehtësojmë?

Çdo anomali, inflamacion ose lëndim mund të shkaktojë dhimbje ose shtangim në qafë. Shumë njerëz përjetojnë dhimbje ose shtangim të qafës herë pas here. Në shumë raste, kjo është për shkak të qëndrimit jo të mirë ose ngarkesës së tepërt. Ndonjëherë dhimbja e qafës shkaktohet nga një dëmtim në rënie, kontakte në sporte ose një shtangim në qafë

Xhekush Ademi, PT
Fizioterapeut
Tel. 045 666 869

Qafa përbëhet nga unazat që shkojnë nga kafka deri në fillim të brezit të shpatullave. Disqet cervikale d.m.th. të qafës absorbojnë goditjen midis kockave. Kockat, ligamentet dhe muskujt e qafës suaj mbështesin kokën dhe e mundësojnë atë të lëvizë. Çdo anomali, inflamacion ose lëndim mund të shkaktojë dhimbje në qafë, shtangim ose marramendje.

Diagnoza vendoset pas anamnezës, ekzaminimit klinik dhe trajtimit me rreze X të shtyllës së qafës dhe më rrallë kërkohet TC-ja (tomografia e kompjuterizuar), RM-ja (rezonancë magnetike) dhe EMNG (elektromioneurografia) e ekstremiteteve të sipërme.

Dhimbja në zonën e shtyllës së qafës mund të përhapet në njërën ose të dyja shpatullat, tehet e shpatullave ose në murin e përparmë të gjoksit dhe shoqërohet me shtangim të qafës dhe lëvizje të kufizuara të shtyllës së qafës, pra po flasim për sindromën cervikale (sindroma e dhimbjes së shtyllës së qafës). Nëse dhimbja nga qafa përhapet në njërën anë të kokës, shqetësime të shikimit, zhurmë ose oshtimë në vesh, mund të shfaqen çrregullime të ekuilibrit, marramendje, të përziera dhe të vjella, atëherë e quajmë Syndroma cervicocephale (sindroma cervicocephalic).

Dhimbja mund të përhapet në njërën ose të dyja duart, deri te gishtat, mund të ketë ndjesi mpirjeje në gishta dhe përgjatë krahut, ulje ose rritje e ndjeshmërisë së lëkurës dhe humbje e forcës në duar. Atëherë flasim për sindromën cervicobrachiale (sindroma cervikobrakiale).

Simptomat, shkaqet dhe rrjedha e sëmundjes

Së pari, lëvizshmëria e qafës është e kufizuar, pra shtangimi, ndërsa dëmtimi i mëtejshëm i nervave mund të çojë në probleme kronike. Me përparimin e sëmundjes, intensiteti i dhimbjes rritet dhe shfaqen simptoma të tjera dhe në disa raste dhimbja mund të përhapet në pjesën e pasme të kokës (pjesën cervikale të shtyllës kurrizore) dhe në pjesë të tjera të trupit.

Në raste të rënda të sëmundjes, ndodhin ndryshime degjenerative. Nëse sëmundja nuk trajtohet në kohë, mund të ndodhë hernia diskale e qafës. Dhimbja e shkaktuar nga një hernie diskale shoqërohet shpesh me dhimbje të mprehta, djegie dhe mpirje përgjatë duarve dhe gishtërinjve. Në rastet më të rënda të hernies së diskut të qafës, mund të ndodhë dobësi në pjesën cervikale të qafës ose humbje e ndjeshmërisë përgjatë krahëve.

Rrethanë rënduese në shërimin nga sëmundjet e qafës është konsumimi i kërcit (indit lidhës) si një proces natyror i plakjes së organizmit. Gjithashtu, dëmtimi i strukturës nervore mund të çojë në të ashtuquajturat neuropatitë e kompresimit, ose me fjalë të tjera, dëmtimi i nervave në pikën e presionit. Mund të shfaqen ankth, depresion dhe simptoma të tjera psikike.

Nëse dhimbja dhe shtangimi i qafës shfaqen papritur, gjatë natës, kjo mund të jetë një shenjë e një gjendjeje të njohur profesionalisht si polimialgjia reumatike (PRM). Kjo gjendje inflamatore e muskujve shfaqet kryesisht te njerëzit mbi 65 vjeç.

Dhimbja e qafës rrallë shfaqet si një dhimbje e izoluar. Më shpesh, dhimbja përhapet në kokë, shpatulla dhe duar, madje edhe në vesh ose prapa syrit. Mund të shfaqen gjithashtu një ndjenjë dobësie në duar, spazma muskulore dhe probleme me qarkullimin dhe simptoma të tjera të ngjashme.

Dhimbja në qafë dhe kokë

Ndonjëherë çdo lëvizje e qafës mund të shkaktojë një dhimbje koke, e cila zakonisht quhet dhimbje koke tensioni. Në disa raste, dhimbja në qafë është aq e fortë sa çon në të përziera ose të vjella.

Kur ka dhimbje në qafë dhe kokë, shpesh shfaqet një vezullim para syve – pika të bardha. Në një numër të caktuar njerëzish, dhimbjet e njëkohshme në qafë dhe kokë mund të tregojnë presion të lartë të gjakut. Për këtë arsye, para së gjithash, është e rëndësishme të zbulohet shkaku i vërtetë i dhimbjes.

Dhimbje në qafë dhe në pjesën e pasme të kokës

Kur shfaqet një dhimbje e mbytur në pjesën e pasme të kokës së bashku me dhimbjen në qafë, mund të jetë një shenjë se shtylla kurrizore është në rrezik. Ka disa shkaqe dhe disa lloje të ndryshme dhimbjesh në qafë dhe në pjesën e prapme të kokës, në varësi të vendit ku shfaqet dhimbja.

Kur dhimbja nga qafa përhapet në njërën anë të kokës, mund të shfaqen marramendje, të përziera dhe të vjella. Çrregullimet e shikimit, zhurma ose oshtimë në veshë, si dhe shqetësimet e ekuilibrit mund të tregojnë sindromën cervicocephalic (sindroma cervicocefale).

Nervi i shtypur në qafë mund të shkaktojë gjithashtu një dhimbje koke. Shtypja e nervit mund të ndodhë gjatë një dëmtimi të qafës, tensionit të muskujve të qafës ose artritit. Dhimbja lëviz në pjesën e pasme të kokës dhe është shumë e mprehtë. Kjo lloj dhimbjeje quhet profesionalisht nevralgji oksipitale.

Një dhimbje koke që fillon me dhimbje në qafë mund të jetë gjithashtu një dhimbje koke cervikogjene. Zakonisht ndodh pas një dëmtimi për shkak të një kërcitjeje të papritur ose të shtypjes së nervit në qafë (spazma). Pozicioni i gjumit, artriti, ndrydhja e qafës ose fraktura mund të shkaktojnë gjithashtu këtë lloj dhimbjeje koke.

Dhimbja e kokës cervikale (sindroma cervicocephalic) mund të njihet nga dhimbja që përhapet nga fundi i kafkës në njërën anë të kokës. Qafa është zakonisht e shtanguar dhe mund të ketë dhimbje rreth njërit sy ose gjatë teshtitjes dhe kollitjes.

Dhimbja e kokës mund të fillojë me dhimbje në qafë dhe të përhapet në kokë, por situata e kundërt është gjithashtu e mundur kur dhimbja fillon në kokë dhe përhapet në qafë. Në këtë rast shfaqen dhimbjet e kokës nga tensioni më të shpeshta, të cilat krijojnë një ndjenjë shtrëngimi të kokës rreth ballit, ndërsa dhimbja prek të gjithë kokën dhe përhapet më tej, në qafë dhe shpatulla. Megjithëse shkaku i saktë i dhimbjeve të kokës nga tensioni nuk dihet ende, shfaqja e tyre lidhet me një nivel të lartë stresi dhe qëndrim të keq.

Migrena, si një dhimbje e fortë dhe pulsuese, shpesh mund të përhapet në pjesën cervikale të shtyllës kurrizore. Po kështu, çrregullimet e nyjës së nofullës së poshtme, të cilat mund të ndodhin për shkak të kërcëllitjes së dhëmbëve (bruksizmi), mund të shkaktojnë dhimbje të mbytur në tëmbla. Për shkak të lodhjes së muskujve të nofullës së poshtme, dhimbja mund të transmetohet edhe në qafë.

Dhimbje qafe në anën e djathtë

Shpesh dhimbja në qafë shfaqet në anën e djathtë, por ndonjëherë ajo përhapet edhe në shpatull. Kjo ndodh sepse shumica e njerëzve janë djathtakë, prandaj ana e djathtë pëson më shumë ngarkesë dhe muskujt më shumë ngarkohen, gjë që rezulton me dhimbje. Përveç faktit që shumicën e detyrave i kryejmë me dorën e djathtë, me të e mbajmë edhe miun e kompjuterit, për këtë arsye dora jonë e djathtë është në një pozicion të panatyrshëm dhe statik për një kohë të gjatë.

Dhimbja në qafë në anën e majtë

Shumica e njerëzve kanë një qëndrim të gabuar që sforcon njërën anë të trupit, ndonjëherë pikërisht është ana e majtë. Qëndrimi i keq për një kohë të gjatë ose ngarkesa në njërën anë të shpinës mund të çojë në shtangimin e nervave në qafë, shpatulla ose shpinë. Manifestohet me dhimbje të forta të shpinës dhe tension të muskujve.

Dhimbja mund të përhapet deri në dorë dhe gishta, e shoqëruar me ndjesi mpirjeje dhe humbje të forcës në duar. Atëherë flasim për një grup simptomash që i quajmë sindroma cervikobrakiale (sindroma cervicobrachiale).

Kur dhimbja përhapet aq shumë sa prek parakrahun dhe pjesën e sipërme të krahut, së bashku me vështirësi në frymëmarrje dhe dhimbje gjoksi, ju këshillojmë të kërkoni ndihmë urgjente mjekësore. Kjo lloj dhimbjeje mund të tregojë potencialisht një atak në zemër. Rreziku rritet te njerëzit që kanë presion të lartë të gjakut, janë mbipeshë ose kanë simptoma të tjera që rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës.

Dhimbje në shpatull dhe qafë

Për shkak se jeni të shtanguar, dhimbja në qafë dhe shpatulla ndihet më shpesh kur lëvizni kokën ose qafën. Mund të përhapet në shpatulla, në pjesën e përparme të koshit të kraharorit dhe krahëve.

Dhimbja që shkon mbi shpatullën në krah shkaktohet më së shpeshti nga shtangimi. Në rastin e shtangimit dhe lëvizjeve të kufizuara të qafës, bëhet fjalë për sindromën e dhimbshme të shtyllës cervikale.

Dhimbje qafe dhe shpine

Kjo lloj dhimbjeje zakonisht përkeqësohet kur koka është në një pozicion për një kohë të gjatë. Kjo zakonisht ndodh kur ulemi dhe punojmë për një kohë të gjatë në kompjuter ose kur drejtojmë një makinë.

Dhimbja në qafë dhe në pjesën e prapme të kokës ndihet si tension i muskujve dhe ngërçe në zonën e qafës. Shkaku i dhimbjes mund të jenë nervat e ndjeshme dhe një hapësirë e ngushtuar midis unazave të qafës, e cila shkakton probleme me muskujt, ligamentet dhe indet e tjera.

Si dhe kur shfaqet dhimbja e qafës

Ndryshimet e sipërpërmendura ndodhin si te të moshuarit ashtu edhe te të rinjtë, gjë që dëshmon se, përveç plakjes, në degjenerimin e diskut ndërvertebral ndikojnë edhe faktorë të tjerë të ndryshëm. Simptomat e para shfaqen kur zhvillohen ndryshimet degjenerative dhe shenjat e para klinike shfaqen kur bërthama pulpoze stimulon mbaresat nervore në shtresën periferike të unazës fibroze dhe ligamentit gjatësor.

Te pacientët shfaqen dhimbje në pjesën e prekur të shtyllës kurrizore për shkak të presionit në rrënjën nervore, pastaj paraqitet paqëndrueshmëria e segmentit dinamik vertebral për shkak të çarjes së unazës fibroze dhe në atë pjesë ka rritje të lëvizshmërisë, e cila është shkaku i rritjes së aktivitetit të muskujve në të cilin shfaqen lodhje, dhimbje dhe çekuilibër për shkak të rritjes së vazhdueshme të tonusit.

Manifestimi i pamjes klinike mund të ndodhë në zonën e zhvillimit të ndryshimeve degjenerative (sindroma vertebrale), por simptomat mund të transmetohen edhe në vende të largëta nga shtylla kurrizore për shkak të acarimit ose ngjeshjes së rrënjëve kurrizore ose enëve të gjakut (sindroma vertebrogjene). Mund të ketë edhe presion mbi strukturat nervore (sindroma e kompresimit).

Sindroma vertebrale manifestohet klinikisht me simptoma lokale dhimbjeje, muskulaturë të tensionuar paravertebrale, funksion të dëmtuar dhe një ndryshim në formën e segmentit dinamik vertebral (skoliozë, kifozë). Ndërsa, sindroma vertebrogjenike karakterizohet nga dhimbje që transmetohen në kokë, në gjymtyrët e sipërme në shpinë cervikale ose në gjymtyrët e poshtme në shtyllën kurrizore lumbale, shpërthime motorike, shpërthime të ndjeshmërisë dhe simptoma të qarkullimit të gjakut.

Dëmtimi i diskut në pjesën e sipërme të shtyllës cervikale (C2-C3,C3-C4) krijon dhimbje në zonën e shpatullës ose të shpatullave. Dëmtimi i diskut në pjesën e sipërme të shtyllës cervikale (C2-C3, C3-C4) shkakton dhimbje në tehun e shpatullës ose në zonën e shpatullave, ndërsa dëmtimi i pjesës së poshtme të shtyllës cervikale shkakton dhimbje në dorë. Presioni i diskut në rrënjët e gjashtë dhe të shtatë të shtyllës kurrizore shkakton dhimbje në pjesën e përparme të murit të kraharorit. Për shkak të ngjeshjes së rrënjëve të pestë dhe të gjashtë të shtyllës kurrizore, fuqia motorike bruto gjithashtu zvogëlohet dhe ndryshimet trofike zhvillohen në grupe të caktuara të muskujve.

Me zgjatjen e diskut (C4-C5, C6-C7), ka dështime motorike në njërën ose të dyja duart, dobësi me ngurtësi, ndjesi therjeje në njërën ose të dyja duart.

Te pacientët me simptoma të tilla është shumë e rëndësishme kryerja e disa procedurave diagnostike (EMNG, MRI) për të vendosur një diagnozë të saktë, sepse vetëm kështu mund të dimë se nga çfarë vuan pacienti dhe si mund ta ndihmojmë atë.

Trajtimi i dhimbjes së qafës

Si një sëmundje e përhershme, problemet e qafës mund të kontrollohet me terapi fizikale, ushtrime korrigjuese, ushtrime shtrënguese dhe metoda relaksimi (masazh, mobilizimi i nyjave të qafës, tërheqje manuale). Në raste të rralla, trajtimi kirurgjik është i nevojshëm, nëse ka dëmtime më serioze të nervave ose nëse masat e trajtimit konservativ nuk janë efektive.

Ushtrime për sindromën e qafës

Fizioterapisti mund t’ju tregojë ushtrime për sindromën e qafës, për të punuar në shtrirjen dhe forcimin e muskujve të qafës dhe shpatullave. Disa njerëz me spondilozë cervikale përfitojnë nga përdorimi i tërheqjes manuale, që mund të ndihmojë të sigurojë më shumë hapësirë brenda shtyllës kurrizore nëse rrënjët nervore janë të ngjeshura.

Në fazën akute të dhimbjes për shkak të sindromës cervikale, pacienti duhet të kryejë ushtrime të lehta, jo stresuese, sepse sforcimi i tepërt do të çonte në përkeqësim të simptomave.

Do të ishte mirë të bëni çdo disa orë ushtrime për shtrirjen dhe forcimin e muskujve të qafës dhe shpatullave (por edhe krahëve dhe shpinës), të cilat nuk do t’ju marrin më shumë se 10-15 minuta nga koha juaj.

Me teknikën e manipulimit të shtyllës kurrizore, ose të quajtur në popull “kërcitje të kyçeve”, duhet kushtuar vëmendje serioze. Sepse një numër në rritje njerëzish, për shkak të efektit të shpejtë dhe efikas të vetë terapisë, kërkojnë ndihmë nga njerëzit që nuk kanë kualifikime për punën e tyre, përveçse mendojnë se e dinë se si kryhet teknika. Një mendim i tillë nuk mjafton për të ndihmuar dikë me një problem serioz të një qafe të paqëndrueshme.

Trajtimi i hidrokinezës në pishinë është një program i forcimit dhe shtrirjes së muskujve duke përdorur ujin si mjet. /Telegrafi/