Darka në Kriso

Nga: Daut Dauti

Titulli i plotë i kësaj pikture është “Dinner at Crisso in the house of the Bishop of Salona” (Darka në Kriso, në shtëpinë e peshkopit të Salonës). Autori është Edward Dodwell, piktor irlandez i cili e vizitoi Shqipërinë dhe Greqinë në vitin 1801 dhe që ka bërë disa piktura dhe shënime të rëndësishme për këto dy vende.

Në këtë pikturë dominon ambienti oriental apo islamik, siç do të thoshin disa, edhe pse vendi është në Greqinë e sotme qendrore. Njerëzit janë ulur për të ngrënë rreth sofrës dhe para bukës i lajnë duart në legen, e cila gjë ka qenë prezente edhe te ne deri para pak vitesh. Me përjashtim të njërit, burrat janë të veshur me shallvare dhe në kokë kanë çallma. Të gjithë janë të zbathur. Njëri prej tyre duket se ka rënë në sexhde për ta përshëndetur peshkopin, i cili është ulur në shilte. Pamje vërtetë islamike, por, të gjithë janë të krishterë. Kjo është gjë normale për shkak se aristokracia gjithmonë identifikohet me kulturën sipërore apo sunduese.

Piktura është e veçantë edhe për shkak të prapavijës ku shihet natyra nga dritarja e madhe e dhomës. Por, një gjë tjetër që e bënë këtë pikturë edhe më karakteristike është fakti se aty janë dy shqiptarë dhe që të dytë janë shërbëtorë. Njeriu, i cili në njërën dorë e mban legenin dhe në tjetrën ibrikun ku mysafirët i lajnë duart, është shqiptar dhe kjo shihet nga veshja e tij. Shqiptare është edhe gruaja, e cila në sofër është duke e sjellë një pulë të pjekur, që në fakt është thëllëzë sipas autorit.  Megjithatë, për shkak të veshjes (shqiptare), këta dy dallohen nga tjerët.

Shqiptarët gjithmonë kanë qenë atraktivë për piktorët. Kjo ka qenë për shkak të pamjes së tyre fizike, rolit të rëndësishëm shoqëror dhe më shumë për shkak të veshjes karakteristike dhe armëve që kanë bartur. Shqiptari i kohës otomane sot qëndron stoik në shumë piktura si aristokrat, luftëtar, kryengritës, rojtar, truproje etj., por jo si shërbëtor në shtëpi të joshqiptarit në Ballkan. Por, në këtë rast, që është përjashtim, ka kuptim pasi që gruaja dhe burri shërbëtor (shqiptarë), janë të krishterë dhe të shërbesh në shtëpinë e peshkopit grek nuk ka qenë nënçmim. /Telegrafi/