Ambasadori i SHBA-së në NATO, Matthew Whitaker, ka shprehur dëshirën e tij që Gjermania të marrë përsipër detyrën më të lartë ushtarake të NATO-s, duke sinjalizuar një tërheqje të mundshme amerikane nga lidershipi i sigurisë evropiane.
"Pres me padurim ditën kur Gjermania të vijë në Shtetet e Bashkuara dhe të thotë se jemi gati të marrim përsipër pozicionin e Komandantit Suprem të Forcave Aleate" ose SACEUR, ka thënë Whitaker, shkruan Euronews, përcjell Telegrafi.
Ai pranoi se "jemi shumë larg kësaj", por shtoi se megjithatë mezi priste diskutime të mëtejshme mbi këtë temë, sipas raporteve të mediave.
Sipas fjalëve të Whitaker, Uashingtoni do të donte të shihte aftësitë ushtarake të Evropës të bëheshin të barabarta me ato të SHBA-së, duke e përshkruar këtë si një "qëllim aspirues që të gjithë duhet ta presim me padurim".
Një burim me bazë në SHBA me njohuri për situatën i tha Euronews se "Whitaker është dikush që ka pikëpamje tradicionale të SHBA-së mbi NATO-n", gjë që i bën komentet e tij edhe më të habitshme.
Megjithatë, burimi shtoi, "administrata Trump la të kuptohej për këtë disa muaj më parë".
Por një burim i veçantë në NATO i tha Euronews se "komentet e ambasadorëve janë në përputhje me atë që amerikanët kanë thënë në lidhje me sigurinë evropiane që është në duart e evropianëve".
E një tjetër zyrtar i mbrojtjes nga një vend i NATO-s theksoi se ata nuk e shohin "si ose pse" SHBA-të do të heqin dorë nga roli i SACEUR pasi është jetik për interesat e SHBA-së dhe ndikimin e saj global.
Megjithatë, ata thanë se SHBA-të padyshim po largohen nga siguria evropiane.
Sidoqoftë, "heqja dorë nga SACEUR do të ishte praktikisht shumë e vështirë", vlerësojnë ata.
Rreziqet e tërheqjes së hershme mes luftës së Rusisë
Plani 28-pikësh i publikuar së fundmi nga SHBA-të dhe Rusia, i cili përshkruante një fund të mundshëm të pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia, është parë si një shenjë tjetër se Uashingtoni mund të kërkojë të tërhiqet nga roli i tij udhëheqës në NATO në planin afatgjatë.
Duke folur për një televizion gjerman, ekspertja e sigurisë Dr. Claudia Major e quajti planin "de-amerikanizim i NATO-s", duke vënë në dukje se në plan SHBA-të shfaqen më pak si një anëtare aktive e aleancës dhe më shumë si një ndërmjetëse midis NATO-s dhe Rusisë.
E një burim me bazë në SHBA i tha Euronews se, "mund të jetë e vështirë të debatohet me këtë filozofikisht", pasi "mund të ketë kuptim".
Në të njëjtën kohë, burimi paralajmëroi se duke pasur parasysh "paqëndrueshmërinë" dhe "çmendurinë" e luftës në Ukrainë, tani nuk është momenti i duhur që SHBA-të të tërhiqen nga NATO.
Sipas ekspertit gjerman të sigurisë dhe profesorit të Universitetit Bundeswehr të Mynihut, Dr. Carlo Masala, ideja themelore është se amerikanët duan "të tërhiqen gradualisht nga roli i tyre udhëheqës".
"Para së gjithash, është e rëndësishme të thuhet se kjo deklaratë ishte e orientuar drejt së ardhmes, duke mos sugjeruar që Gjermania duhet të marrë përsipër këtë nesër, por përkundrazi për një periudhë më të gjatë", tha Masala për Euronews.
Një SACEUR gjerman?
Tradicionalisht, roli i SACEUR - në komandën e forcave të NATO-s në Evropë - është mbajtur gjithmonë nga një gjeneral ose admiral amerikan.
Ndërsa kjo nuk kërkohet ligjërisht, është konsideruar prej kohësh si një konventë politike dhe historike.
SACEUR aktual është Gjenerali i Forcave Ajrore Amerikane, Alexus G Grynkewich, i cili shërben gjithashtu si komandant i forcave amerikane në Evropë.
Sipas Masalës, arsyeja për të pasur një SACEUR që vjen nga Pentagoni është se roli është "dyanësor", që do të thotë se oficeri komandon si trupat amerikane në Evropë ashtu edhe forcat e NATO-s, përfshirë kontingjentin amerikan.
Andaj, sipas Masalës, një SACEUR gjerman - ose më gjerësisht, një evropian - nuk do të kishte më komandë mbi trupat amerikane.
Kujtojmë se Komanda Evropiane e SHBA-së aktualisht raporton rreth 78,000 personel shërbimi amerikan të stacionuar në Evropë. Muajin e kaluar, numri i trupave amerikane në Rumani u ul nga 4,000 në afërsisht 1,000.
Siç vë në pah Euronews, përcjell Telegrafi, planet për të zvogëluar forcat amerikane në Evropë datojnë që nga mandati i parë i Trump.
"Çuditërisht, numri i trupave të stacionuara përgjithmonë në Gjermani në fakt u rrit në atë kohë", shpjegoi oficeri i Ushtrisë Amerikane dhe ish-komandanti i forcave amerikane në Evropë, Ben Hodges, në një intervistë me Euronews.
"Administrata duket më e vendosur të vazhdojë me reduktimet", shtoi Hodges, duke shpjeguar se ajo që ushtria mban në Evropë nuk është e nevojshme në Paqësor, por prapëseprapë mund të shkurtohet për të çliruar para dhe burime.
Gjermania si motori i riarmatimit evropian
Që nga pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia dhe rikthimi i Trump në detyrë, Evropa është përballur me një valë masive riarmatimi.
Shpenzimet e ardhshme të mbrojtjes së Gjermanisë do të përjashtohen nga “frena e borxhit”, dhe nga janari i vitit 2026, të rinjtë do t'i nënshtrohen përsëri rekrutimit ushtarak.
Qëllimi është që Bundeswehr-i të jetë "gati për luftë", një qëllim i shprehur vazhdimisht nga ministri i Mbrojtjes i Gjermanisë, Boris Pistorius.
Masala beson se Gjermania është aktualisht i vetmi vend në Evropë i aftë të përparojë "të gjithë këtë politikë të armatosjes së forcave evropiane" falë burimeve të saj financiare në dispozicion.
"Ne, sidoqoftë, po hyjmë në një rol të ri ushtarako-politik", thotë eksperti i sigurisë, megjithëse pranoi se, sipas tij, Berlini "nuk e ka kuptuar plotësisht ende këtë".
Euronews thekson më tej se ka mësuar se një skenar i tillë nuk po diskutohet aktualisht brenda NATO-s.
"Ne nuk po diskutojmë se si do të funksiononte sepse në të vërtetë nuk është diçka e tillë", ka thënë një burim.
Megjithatë, sipas Masala, një SACEUR gjerman nuk do të ndihmonte evropianizimin e NATO-s "sepse i gjithë ky funksion menaxhimi, që NATO kryen në lidhje me forcat evropiane, drejtohet kryesisht nga amerikanët".
"Kjo do të thotë që thjesht ndryshimi i personit në krye nuk do të arrinte asgjë nëse amerikanët po tërhiqen gradualisht nga NATO, përfshirë edhe në aspektin e personelit", shtoi Masala.
Një vend do të ishte ende i nevojshëm për të zëvendësuar SHBA-në, dhe sipas tij, vetëm Mbretëria e Bashkuar dhe Gjermania mund ta bënin këtë.
"Në fund të fundit, mund të thuhet se kjo deklaratë - kjo dëshirë - është paksa një vështrim në të ardhmen. Amerikanët do të zvogëlojnë angazhimin e tyre, gjë që mendoj se është e pritshme", tha Masala.
Në fund të shkrimit, theksohet se burime brenda Ministrisë së Mbrojtjes lituaneze thanë se një tërheqje e plotë e SHBA-së nga NATO nuk pritet, pasi SHBA-të do të kishin ende nevojë për ndikim global.
Megjithatë, presioni mbi Evropën për të bërë më shumë për mbrojtjen e saj mbetet aty. /Telegrafi/
