Sekretet e CIA-s dhe vrasja e John F. Kennedyt – çfarë zbulojnë dokumentet e reja?

Entuziastët po shqyrtojnë mijëra dokumente të sapo publikuara që lidhen me hetimin mbi vrasjen e ish-presidentit të ndjerë amerikan, John F. Kennedy.

Siç pritej nga shumë ekspertë, publikim i fundit nga administrata e presidentit, Donald Trump nuk i jep përgjigje të gjitha pyetjeve të mbetura rreth një prej pikave historike kyçe të SHBA-së – vrasjes së Kennedyt në Dallas, Texas, në vitin 1963.

Megjithatë, ky grup i fundit përfshin dokumente që tani janë kryesisht ose plotësisht të pa censuruara. Ato zbulojnë më tej se sa shumë e kishte vëzhguar Agjencia Qendrore e Inteligjencës (CIA) vrasësin e JFK-së përpara të shtënave, shkruan bbc.

Lexo po ashtu Pamje të papublikuara më parë që thuhet se tregojnë momentet pas vrasjes së John F Kennedyt

Një hetim i qeverisë amerikane në vitet 1960 përfundoi se Lee Harvey Oswald, një endacak dhe ish-ushtar i Marinës Amerikane, i cili për një periudhë kishte dezertuar në Bashkimin Sovjetik, kishte vepruar i vetëm kur qëlloi drejt autokolonës së Kennedyt nga një ndërtesë aty pranë.

Megjithatë, çështja ende ngre pyetje dhe nxit teori konspirative, edhe më shumë se 60 vjet më vonë – dhe publikimi i fundit ka gjasa të mos e ndryshojë këtë. Këtu janë disa nga përfundimet kryesore.

1. Më shumë mbi Oswaldin – por pa zbulime tronditëse

Dokumentet hedhin më shumë dritë mbi mbikëqyrjen e fortë të CIA-s ndaj Oswaldit, tha Jefferson Morley, ish-gazetar i Washington Post dhe redaktor i blogut JFK Facts.

“Sipas CIA-s, ai ishte një subjekt me interes të madh” shumë kohë përpara vrasjes, dhe përmasa e kësaj mbikëqyrjeje është bërë e qartë vetëm në vitet e fundit, tha Morley.

Shumë nga dokumentet e reja ishin publikuar më parë – por tani janë të disponueshme në versione më të plota. Edhe pse specialistët janë ende duke i analizuar ato, deri tani nuk ka dalë asnjë histori tronditëse.

Megjithatë, Morley e cilëson këtë si “lajmin më emocionues mbi dokumentet e JFK-së që nga vitet 1990”, transmeton Telegrafi.

“Disa dokumente shumë të rëndësishme janë bërë publike”, shtoi ai.

Lexo po ashtu Nga Abraham Lincoln te George W. Bush - një histori e tentativave për vrasje të presidentëve në SHBA

Ekspertët e kanë përshëndetur publikimin si një hap përpara për transparencën. Në të kaluarën, qindra mijëra dokumente ishin bërë publike, por shumë prej tyre ishin të redaktuara. Disa të tjera u mbajtën sekret, me autoritetet që citonin arsye sigurie kombëtare.

Philip Shenon, i cili shkroi një libër mbi vrasjen në vitin 2013, i tha Associated Press se dokumentet e publikuara më parë përshkruanin një udhëtim të Oswald-it në Mexico City në shtator 1963, disa muaj para vrasjes.

CIA e kishte nën monitorim në atë kohë, sipas Shenon. “Ka arsye për të besuar se ai foli hapur për vrasjen e Kennedyt në Mexico City dhe se disa njerëz e dëgjuan atë”, raportoi AP.

Në një memorandum të mëparshëm të publikuar nga prilli 1975, CIA minimizoi atë që dinte për udhëtimin e Oswaldit në Mexico City, sipas AP.

CIA kishte regjistruar tre telefonata midis Oswald-it dhe një roje në ambasadën sovjetike, por Oswald u identifikua vetëm në njërën prej tyre.

2. Metodat e inteligjencës të zbuluara

Një numër dokumentesh hedhin dritë mbi marrëdhënien e Kennedyt me CIA-n përpara vdekjes së tij dhe mbi teknikat e mbledhjes së inteligjencës – duke ofruar një pasqyrë mbi operacionet gjatë Luftës së Ftohtë.

Një memorandum i sapo pa censuruar zbulon një version më të plotë të një shënimi të shkruar nga këshilltari i Kennedyt, Arthur Schlesinger.

Duke shprehur kritika ndaj CIA-s dhe rolit të saj në formësimin e politikës së jashtme, shënimi tregon praninë e madhe të agjencisë në ambasadat amerikane, madje edhe në vendet aleate si Franca.

Në shënim, Schlesinger paralajmëron Kennedyn për ndikimin e madh të agjencisë në politikën e jashtme amerikane. Edhe pse nuk lidhet drejtpërdrejt me atentatin, memorandumi përshkruan marrëdhënien e tensionuar midis presidentit dhe agjencive të inteligjencës.

CIA zakonisht është kundër publikimit të informacionit mbi operacionet ose buxhetin e saj, tha David Barrett, profesor në Universitetin Villanova dhe ekspert për CIA-n dhe pushtetin presidencial.

Lexo po ashtu Shitet në ankand makina që John F. Kennedy përdori në ditën e vrasjes

“Është diçka shumë pozitive që qeveria po i publikon këto dokumente, edhe nëse disa pjesë mund të jenë ende të redaktuara”, tha ai.

Një dokument përshkruan përdorimin e skanimit fluoroskopik – një teknikë që përdor rrezet X për të krijuar imazhe të brendësisë së një objekti.

Kjo teknikë u zhvillua për të zbuluar mikrofonat e fshehtë që mund të përdoreshin për të përgjuar zyrat e CIA-s.

Në një tjetër dokument, CIA përshkruan një sistem për të shënuar dhe identifikuar fshehurazi kabinat publike telefonike që përgjonte, duke përdorur një bojë të padukshme që mund të zbulohej vetëm nën dritën ultravjollcë.

Ky memorandum është gjithashtu i rëndësishëm për një nga emrat e përmendur në të – James McCord, i cili më vonë u bë i njohur si një nga personat që kreu grabitjen në kompleksin Watergate. Incidenti shënoi fillimin e skandalit që çoi në dorëheqjen e presidentit Richard Nixon.

3. Rikthimi i teorive të vjetra

Disa llogari të njohura në internet kanë pretenduar se dokumentet e fundit zbulojnë detaje të reja rreth komplotit të supozuar kundër Kennedyt – edhe pse disa nga këto “zbulime” kanë qenë publike prej vitesh.

Ndër to përfshihen edhe disa mesazhe virale për Gary Underhill – ish-agjent i inteligjencës ushtarake gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Supozohet se Underhill ka pohuar se një grup agjentësh të CIA-s qëndronte pas atentatit, një teori e publikuar hapur në Ramparts, një revistë e krahut të majtë, në vitin 1967.

Vdekja e Underhillit në vitin 1964 u cilësua si vetëvrasje, por revista ngriti dyshime mbi këtë përfundim.

Lexo po ashtu Njëri vlen 17 herë më shumë se Donald Trump – njihuni me 12 kandidatët më të pasur për president të SHBA-së, gjatë historisë

Të martën, fotot e një memorandumi shtatë faqesh në lidhje me Underhillin u bënë virale – por pjesa më e madhe e përmbajtjes së tij nuk është e re.

Historia e tij është diskutuar gjerësisht në internet për vite me radhë dhe memorandumi i CIA-s që e përmend atë u publikua fillimisht në vitin 2017.

Vetëm disa fjali në një faqe të memorandumit janë pa censuruar rishtazi në publikimin më të fundit.

Më e rëndësishmja, kjo teori bazohet në një dëshmi të dorës së dytë të publikuar pas vdekjes së Underhillit dhe nuk përmban prova konkrete.

Megjithatë, kjo histori ishte vetëm një nga një sërë teorish të pabazuara që qarkulluan pas publikimit të dokumenteve.

4. A janë dokumentet plotësisht të pa censuruara?

Një ligj i vitit 1992 kërkonte që të gjitha dokumentet e lidhura me atentatin të publikoheshin brenda 25 viteve – por ky ligj përfshinte gjithashtu përjashtime për arsye sigurie kombëtare.

Presioni për më shumë transparencë ka çuar në publikime të vazhdueshme ndër vite – si gjatë mandatit të parë të presidentit Trump ashtu edhe nën presidentin Biden, i cili publikoi grupe të tjera dokumentesh së fundmi në vitin 2023.

Përpara publikimit të fundit, Trump tha se i kishte kërkuar stafit të tij “të mos censuronte asgjë” nga dokumentet.

Megjithatë, kjo nuk duket të jetë plotësisht e vërtetë – dokumentet e reja ende përmbajnë disa redaktime. Sidoqoftë, ekspertët ranë kryesisht dakord që ky publikim përfaqëson një hap përpara drejt transparencës.

Lexo po ashtu Telefonata misterioze, 25 minuta para vrasjes së Kennedy-t: Lajmëroni ambasadën amerikane për një lajm të madh!

Jefferson Morley, gazetar dhe studiues i dokumenteve të JFK-së, tha se ende ka dokumente të tjera në Arkivat Kombëtare që nuk janë publikuar, si dhe disa të mbajtura nga CIA dhe FBI që nuk janë bërë të disponueshme.

Edhe pse mund të ketë publikime të tjera në të ardhmen – përfshirë dosje të premtuara mbi vrasjet e Robert F. Kennedy Sr. dhe Martin Luther King Jr. – pyetjet mbi atentatin ndaj JFK-së pothuajse me siguri do të vazhdojnë.

“Sa herë që ndodh një atentat, do të ketë debate dhe, deri diku, teori konspirative”, tha David Barrett, historiani nga Universiteti Villanova.

“Kjo nuk do të ndryshojë për shkak të këtyre apo ndonjë dokumenti tjetër”, shtoi ai. /Telegrafi/