Ekonomi Të Tjera

70% e të rinjve në Kosovë dëshirojnë të punojnë në shtet

Para 5 vitesh

Të rinjtë në Kosovë janë më të papunët në rajon, ndërsa mbi 70 për qind e tyre duan të punësohen në sektorin publik edhe pse shumica besojnë që vetëm duke pasur lidhje familjare dhe politike mund të jesh pjesë e këtij sektori.

Këto ishin të dhënat që kanë dal nga publikimi “Studimi për Rininë Kosovë 2018-2019”, i cili është realizuar nga Friedrich Ebert Stiftung dhe që u prezantuan në diskutimin e organizuar nga Kongresi Kombëtar i të Rinjve në rreth (mos)zbatimin e Ligjit të Punës.

Koordinatorja e programeve në Friedrich Ebert Stiftung, Mevlyde Hyseni, tha se vetëm 23 për qind e të rinjve në Kosovë janë të kënaqur me sistemin arsimor në Kosovë, por që pothuajse të gjithë duan ta kenë një diplomë fakulteti pasi që nga shkollimi profesional nuk shohin mundësi për punësim.

Sipas këtij studimi 43 për qind e të rinjve në Kosovë janë të papunë dhe prijnë në rajon për nga niveli i papunësisë.

Institucionet publike janë institucionet të cilave më së paku u besojnë të rinjtë e Kosovës dhe se vetëm duke pasur lidhje familjare dhe politike mund të gjejnë në vend pune në sektorin publik.

“Shumica e të rinjve preferojnë të punojnë në sektorin publik 70 për qind e tyre e duan një vend të punës në sektorin publik, në krahasim me vetëm 23 për qind të cilët mendojnë se mund të punojnë edhe në sektorin privat. Arsyet për këtë janë se në sektorin publik puna është më e sigurt, pagat janë të rregullta, pushimet i kemi të rregullta, në sektorin privat shpesh iu shkelen të drejtat, nuk kanë kontrata nuk paguhen kontributet pensionale. Të rinjtë mendojnë që vetëm me lidhje ti mundesh me ardhur tek vendi i punës nëse je anëtar i një partie, ke lidhje me njerëz në pushtet t’i mund të arrish tek një vend pune në sektorin publik i cili është shumë i preferuar”, tha ajo.

Sipas studimit për rininë e Kosovës, 50 për qind e tyre thonë se do ikin nga Kosova për të gjetur një vend pune dhe kushte më të mira për jetë dhe po ashtu shihet një rënie e kërkesës për punësim.

Kryeinspektori i Punës, Basri Ibrahimi, ka kërkuar një ngritje të vetëdijes shoqërore me qëllim që askush të mos pranojë punësim pa kontratë.

Po ashtu, Ibrahimi tha se si Inspektorat i Punës gjatë vitit 2018 kanë gjetur se 700 punëtorë nuk kanë qenë të pajisur me kontrata pune.

“Inspektorati i punës natyrisht që ka rol bazik për mbikëqyrjen dhe zbatimit të Ligjit dhe respektimin e të drejtave të punëtorëve, por Inspektorati i Punës unë thash që në vitin 2018 ne kemi gjetur 700 punëtorë pa kontrata pune që unë kisha pritur që ata 700 njerëz me ardhur në Inspektorat të Punës, ne kemi pasur 1,700 ankesa vitin e kaluar dhe që është dyfishuar numri i ankesave në raport me vitin 2017 dhe është trefishuar në raport me vitin 2016”, tha Ibrahimi.

Kryetari i Odës Ekonomike Amerikane në Kosovë, Arian Zeka, tha se shumë prej kompanive private synim kanë profitin e jo edhe respektimin e të drejtave të punëtorëve.

Sipas tij vetëm 5 për qind e kompanive që veprojnë në Kosovë e respektojnë Ligjin e Punës, derisa ka theksuar se punëkërkuesit duhet të mos pranojnë të punojnë pa kontrata të punës.

“Tek ne fuqia aktive ka shënuar rënie për dallim prej asaj që Qeveria dhe ne po e promovojmë si krijimin i vendeve të punës, pra është e kundërta, anketa e fuqisë punëtore po ashtu tregon se janë diku 10 mijë vende të punës në vitin 2018 krahasuar me një viti paraprak me vitin 2017 me një arsye banale. Është momenti i fundit që nëse duam ta parandalojmë ikjet e popullsisë diku prej 35 mijë njerëzve brenda një viti është shumë për një vend të vogël siç jemi ne, nëse duam ta ndryshojmë atë tendencën e 55 për qind të të rinjve që dëshirojnë të largohen prej vendit natyrisht që të gjithëve u takon barra, nuk mundet vetëm shteti i vetëm”, tha Zeka.