Nga djepi i fëmijërisë te vreshti i përjetshëm - rrëfimi i një vreshtari
Rexhep KryeziuEkspert i vreshtarisë dhe verarisë, Zvicër
Shikoni tani, shikoni përsëri e përsëri, shikoni sa më shumë që të mundeni.
Një mjegull e dendur si tymi ngrihet nga një avullore në ajër; në gjithë rrafshin e Anadrinit,
rrafshit me toka pjellore, me plot perimikulturë, ngrihen para syve tanë shpatet me vreshta dhe duket se lëkunden.
Ky lum është Mesdheu ynë, që ngreh një klimë të butë mesdhetare nga deti Adriatik përmes Alpeve tona shqiptare.
Oh! Edhe ne kemi qenë të shtrirë në një djep; mbi ne janë mbështetur edhe toka dhe natyra, ky ajër, ky qiell, e njëjta dritë, i njëjti ushqim dhe erërat; edhe ne kemi një drejtim të paracaktuar, si ky lum, pasqyrë e vetes sonë.
Kështu që ulem përsëri në tryezë në shtëpi, për t’u bërë i denjë për familjen më të madhe të të gjitha qenieve njerëzore – por për momentin, duke i thirrur të gjitha këto vende edhe një herë me emër; edhe një herë fshatrat tona njëri pas tjetrit breg Drinit të Bardhë, fshatrat e Anadrinit për rrëzë bjeshkës së Zatriqit, fshatrat përreth Rahovecit - qendra e Anadrinit bujqësor dhe në veçanti vreshtar, përbëjnë vendin epiqendër të vreshtave dhe verërave të Kosovës.
Këtu i kam njohur stuhitë e Drinit të Bardhë që nga fëmijëria në djep, të zbehta dhe të errëta. Shpesh zhurma e valëve të Drinit më ka lumturuar.
Dhe gjithçka këtu është e nënshtruar ndaj lumit Drini i Bardhë, sepse ky lum është ai që ruan dhe shpërndan ngrohtësinë; vetëm ky lum e forcon fuqinë e diellit. Mbaj mend se çfarë përgjigjen rrushët e brigjeve kur i pyet: “Kush të praroi?” - mbaj mend: nëse i pyet: “Ku është dielli yt?”, ato, hardhitë në vreshta, do të ktheheshin nga lumi.
Sepse këtu ka dy diej - dhe i vërteti është ai që shkëlqen nga poshtë.
Stinët, kudo tjetër që vijnë nga qielli, këtu dalin nga lumi Drini i Bardhë.
Si vreshtar nga Anadrinia e Kosovës e në Zvicër, dua të flas për profesionin dhe tokën time.
Profesioni është ai i një njeriu të përkulur mbi tokën ose hardhinë e tij. Që në ditët e para të vitit, kur një rreze dielli hap qiellin gri të dimrit dhe e lejon të marrë gërshërët e krasitjes, e gjejmë të përkulur në vreshta.
Me pranverën dhe verën, ditët zgjerohen: është koha për të përgatitur tokën, për të lëruar, për të nxjerrë gjethe, për të spërkatur dhe për të frenuar rritjen e harlisur të botës së hardhisë.
Kur vreshtari, i lodhur nga kaq shumë përkulje, ndoshta ngrihet me mundim për të pushuar për një moment, shikimi i tij ndjek vijat e fushave të kultivuara, nga shpati në shpat, nga vreshti në vresht, për t’u humbur më pas në pafundësinë e lumit Drini i Bardhë në një vizion të pafundësisë. Ai e ndjen qartë lidhjen me tokën dhe hardhinë e tij; ai është i përkushtuar ndaj tyre.
Është detyra e tij t’u jetë besnik atyre dhe t’i ruajë ato.
Vështirësitë dhe pasiguria e momentit janë shpesh të vështira për t'u përballuar. Por gëzimet e pamatshme na bëjnë shpejt t'i harrojmë ato.
Të jesh besnik pavarësisht të gjitha goditjeve të fatit dhe stuhive, pavarësisht kërcënimit të një breshëri, të një moti të keq të befasishëm, të presësh diellin kur nuk pushon së reshuri, të presësh shiun kur mbretëron thatësira dhe rrushi kërkon lagështi.
Toka formohet nga vullneti dhe ndjenja e vreshtarit. Bukuria e saj është një angazhim i tij për bindje. Përmbushja e kërkesave të ashpra të vreshtit kërkon guxim dhe këmbëngulje, por kërkon edhe nderim.
Nuk mund të prishësh asgjë në krijim pa mohuar veten. Puna që bëjmë është një deklaratë besimi, një sfidë ndaj forcave “armiqësore” që ndonjëherë i sjell natyra.
Por ajo përmban edhe shpresë në fuqitë e natyrës; për ata që e kultivojnë tokën e tyre me besnikëri, do të vijë edhe ora e përmbushjes së pritshmërisë.
Vështirësitë dhe pasiguria e momentit janë shpesh të vështira për t’u përballuar.
Por gëzimet e pamatshme na bëjnë shpejt t’i harrojmë ato.
Këto gëzime, si përkulja mbi një mur dhe shikimi poshtë, janë aq të thella sa të bëjnë të mendosh, sikur të jesh në majë të një mali; ato qëndrojnë të fshehura në verë, e cila ende pasqyron atë madhështi dhe qartësi me të cilën njeriu mund ta matë veten dhe që i mëson atij konsumin në moderim.
Nuk ka asgjë të rreme në lëvizjet në punë, në bisedat si të ashpra ashtu edhe të përzemërta në bodrumin e verës: ato janë një shprehje e së vërtetës sonë verëtare.
Anadrinia madhështore!
Në këtë tokë, vreshtari është një simbol i përhershmërisë kosovare.
Ku ka si rrushi i Rahovecit? Ndjenja e vreshtarit për detyrën e tij, madje edhe gëzimi i tij i rastësishëm, përcaktohen nga shkalla e përpjekjeve të tij. I dorëzuar ndaj vështirësive, ai ecën përpara, i mbështetur nga siguria se do të vijë një vjelje e mirë për verëra të mira, sepse ai e nxjerr ndjenjën e tij të përjetësisë nga përvoja. /Telegrafi/
