Shumë pandemi globale nuk përfunduan kurrë, por njerëzit lodhen nga ato – a do të ndodhë kjo edhe me COVID-19?

Një shpërthim infektues mund të përfundojë në më shumë se një mënyrë, thonë historianët. Por kur mbaron dhe kush vendos se ajo ka mbaruar?

Sipas historianëve, pandemitë kanë dy përfundime: atë mjekësor, i cili ndodh kur shkalla e vdekjes bie, dhe ai social, kur bie frika nga sëmundja.

“Kur njerëzit pyesin ‘Kur do të përfundojë kjo’?” ata pyesin për fundin shoqëror, thotë Jeremy Greene, historian në Johns Hopkins.

Me fjalë të tjera, një fund mund të ndodhë jo sepse sëmundja është tejkaluar, por sepse njerëzit lodhen nga paniku dhe mësojnë të jetojnë me të. Historiani i Harvardit, Allan Brandt tha se diçka e ngjashme po ndodh me COVID-19.

“Siç kemi parë në debatin për ekonominë e hapur, shumë pyetje për atë që quhet fundi nuk përcaktohen nga të dhënat mjekësore dhe të shëndetit publik, por nga proceset sociopolitike”, thekson ai.

Një frikë prej pandemisë ndodhë edhe pa një epidemi të sëmundjes. Në muajt e fundit, më shumë se 11,000 njerëz në Afrikën Perëndimore kishin vdekur nga Ebola, një sëmundje e tmerrshme virale që është shumë infektive dhe shpesh fatale. Epidemia dukej se po zvogëlohej dhe asnjë rast nuk kishte ndodhur në Irlandë, por frika e publikut ishte e dukshme.

Murtaja e zezë dhe kujtimet e errëta

Murtaja ka mbytur miliona njerëz dhe duke ndryshuar rrjedhën e historisë.

Sëmundja shkaktohet nga një lloj i bakterit Yersinia pestis, i cili jeton në pleshtat e minjve. Por sëmundja, e cila u bë e njohur si murtaja e zezë, gjithashtu mund të transmetohet nga një person i infektuar në një person tjetër përmes pikave të frymëmarrjes. Kështu që nuk mund të çrrënjoset thjesht duke vrarë minjtë.

Ajo pandemi mbaroi, por murtaja u kthye. Një nga shpërthimet më të këqija filloi në Kinë në 1855 dhe u përhap në mbarë botën, duke vrarë më shumë se 12 milionë njerëz vetëm në Indi.

Kjo është e paqartë se çfarë e bëri murtaja të ikte njëherë. Disa studiues kanë argumentuar se moti i ftohtë vrau pleshtat që mbartin sëmundje, por kjo nuk do të pengonte transmetimin përmes rrugëve të frymëmarrjes, vuri në dukje studimi.

Ose mbase ishte një ndryshim në minjtë. Në shekullin XIX, murtaja mbartej jo nga minjtë e zi, por nga minjtë kafe, të cilët janë më të fortë dhe më agresivë dhe kanë më shumë gjasa të jetojnë larg njerëzve.

Një hipotezë tjetër është që bakteret evoluuan të jenë më pak vdekjeprurëse. Apo ndoshta veprimet njerëzore, siç janë djegia e fshatrave, ndihmuan në qetësimin e epidemisë.

Murtaja kurrë nuk u largua. Raste të tilla janë të rralla dhe tani mund të trajtohen me sukses me antibiotikë, por çdo raport i një rasti të murtajës ngjall frikë.

Pandemitë e tjera të gripit që pasuan, asnjë kaq e rëndë por të gjitha, megjithatë, ishin të rënda. Nga gripi i Hong Kongut të vitit 1968, një milionë njerëz vdiqën në të gjithë botën, përfshirë 100,000 në Shtetet e Bashkuara, kryesisht persona mbi 65 vjeç. Ai virus ende qarkullon si një grip sezonal, përcjell Telegrafi.

Si do të përfundojë COVID-19? A do të ndodhë kjo me COVID-19 ?

Një mundësi, siç thonë historianët, është që pandemia e coronavirusit të mund të përfundojë në mënyrën sociale përpara se të përfundojë në mënyrë mjekësore. Njerëzit mund të lodhen aq shumë nga kufizimet dhe të deklarojnë se pandemia ka mbaruar, edhe pse virusi vazhdon të qarkullojë në mes të popullatës dhe nuk është gjetur asnjë vaksinë apo trajtim efektiv.

“Unë mendoj se ekziston një lloj problemi psikologjik shoqëror i rraskapitjes dhe zhgënjimit”, tha Naomi Rogers, një historian. “Ne mund të jemi në një kohë kur njerëzit thjesht thonë, ‘Mjaft. Unë meritoj të jem në gjendje të kthehem në jetën time normale”.

Tashmë po ndodh, në disa shtete, guvernatorët kanë hequr kufizimet duke lejuar rihapjen e salloneve të bukurisë, salloneve të thonjve dhe palestrave, duke kundërshtuar paralajmërimet e zyrtarëve të shëndetit publik se hapa të tillë janë të parakohshëm. Ndërsa katastrofa ekonomike e shkaktuar nga mbylljet rritet, gjithnjë e më shumë njerëz mund të jenë të gatshëm të thonë “mjaft”. /Telegrafi/