Shoqëria e konsumit

Nga: Pier Paolo Pasolini (pjesë nga një intervistë me Massimo Finin, “L’Europeo”, 26 dhjetor 1974)
Përktheu: Aurel Plasari

Unë besoj, besoj thellësisht, se fashizmi i vërtetë është ai që sociologët e kanë quajtur tepër mirësisht “shoqëri e konsumit”. Një përcaktim që duket i padëmshëm, thjesht dëftues.

Por jo.

Po ta vrojtosh me vëmendje realitetin dhe, sidomos, po të dish të lexosh përreth në objektet, në peizazhin, në urbanistikën dhe, sidomos, në njerëzit, sheh se rezultatet e kësaj shoqërie të shkujdesur konsumi janë rezultatet e një diktature, të një fashizmi të vërtetë e të mirëfilltë.

Në filmin e Naldinit i kemi parë të rinjtë e mobilizuar, në uniformë … Mirëpo, me një ndryshim. Atëherë, të rinjtë, një të hequr uniformën dhe një të marrë rrugën për në fshatrat e tyre, bëheshin përsëri italianë si njëqind, si pesëdhjetë vjet më parë, si para fashizmit.

Fashizmi, ç’është e vërteta, i kishte bërë kllounë, shërbëtorë, ndoshta pjesërisht edhe të bindur, por nuk i kishte prekur me tërë mend, në thellësi të shpirtit të tyre, në mënyrën e tyre të të qenit.

Ky fashizëm i ri, kjo shoqëri e konsumit, përkundrazi, i ka transformuar të rinjtë thellësisht, i ka prekur përbrenda vetes, u ka dhënë të tjera ndjenja, të tjera mënyra të menduari, të jetuari, të tjera modele kulturore. Nuk bëhet fjalë më, si në kohën musoliniane, për një çrregullim sipërfaqësor, skenografik, por për një çrregullim real, që ka vjedhur dhe ndryshuar shpirtin e tyre.

Kjo do të thotë, në fund të fundit, se ky “qytetërim konsumi” është qytetërim diktatorial. Shkurt fjala, nëse fjala fashizëm do të thotë prepotencë e pushtetit, “shoqëria e konsumit” e ka vënë tanimë në jetë fashizmin.