Pse ka dhënë dorëheqje Justin Trudeau – dhe çfarë do të ndodhë më pas për Kanadanë?

Kryeministri kanadez Justin Trudeau ka dhënë dorëheqje si lider i partisë, mes mospajtimeve në rritje nga brenda partisë së tij Liberale, shkruan Al Jazeera.

Njoftimi i tij të hënën pason një valë spekulimesh mbi të ardhmen e tij politike pas grindjeve publike me ish-aleatët, një mocion mosbesimi që u kërkua më vonë në janar dhe rënia e numrit të sondazheve, transmeton Telegrafi.

“Çdo mëngjes që jam zgjuar si kryeministër, jam frymëzuar nga qëndrueshmëria, bujaria dhe vendosmëria e kanadezëve”, tha Trudeau në një fjalim nga rezidenca e tij në Rideau Cottage në Otava.

Në shpalljen e synimit të tij për t’u dorëhequr nga posti i udhëheqësit të partisë, ai vuri në dukje betejën e vështirë me të cilën përballen liberalët ndërsa po shkojnë në një sezon të zgjedhjeve federale. Ai shpjegoi se do të tërhiqej pasi të gjendej një zëvendësues.

“Ky vend meriton një zgjedhje reale në zgjedhjet e ardhshme dhe më është bërë e qartë se, nëse më duhet të luftoj beteja të brendshme, nuk mund të jem alternativa më e mirë në ato zgjedhje”, shtoi Trudeau.

Ai njoftoi planin e tij përpara grupit parlamentar kombëtar të Partisë Liberale të mërkurën.

Ja çfarë duhet të dini për dorëheqjen e Trudeau, çfarë e çoi atë në këtë veprim dhe çfarë do të thotë kjo për Kanadanë.

Kush është Trudeau?

Trudeau, 53 vjeç, erdhi në pushtet në 2015 dhe udhëhoqi liberalët drejt dy fitoreve të tjera të kutive të votimit në 2019 dhe 2021.

Djali i madh i ish-kryeministrit karizmatik Pierre Trudeau, i cili vdiq në vitin 2000, Justin Trudeau erdhi në politikë pasi punoi si instruktor i snowboard, banakier dhe mësues.

Ai u zgjodh për herë të parë në Dhomën e Komunave në vitin 2008, për të përfaqësuar një lagje të klasës punëtore të Montrealit.

Rishikoi Senatin me synimin për ta bërë atë më pak politik dhe më transparent, duke i dhënë fund emërimeve partiake dhe duke krijuar një proces të pavarur përzgjedhjeje të bazuar në merita.

Gjithashtu nënshkroi një marrëveshje të re tregtare me Shtetet e Bashkuara, dhe futi një taksë karboni për të reduktuar emetimet e gazrave serrë të Kanadasë gjatë dy mandateve të tij të para si kryeministër.

Babai i tre fëmijëve legalizoi gjithashtu kanabisin, zhvilloi një hetim publik për gratë indigjene të zhdukura dhe të vrarë, dhe miratoi legjislacionin që lejonte vetëvrasjen me ndihmën mjekësore.

Në fjalët e së hënës, Trudeau reflektoi mbi disa nga arritjet e tij gjatë kohës që ishte në detyrë.

“Ne u zgjodhëm në 2015 për të luftuar për klasën e mesme, dhe kjo është pikërisht ajo që kemi bërë gjatë viteve të fundit”, tha ai.

“Ne kemi ulur taksat e tyre, kemi rritur përfitimet për familjet, kemi siguruar që ekonomia të jetë e fokusuar në punën për të gjithë dhe jo vetëm për disa”, shtoi ai.

Si arriti këtu?

Popullariteti i Trudeau është zbehur muajt e fundit, me qeverinë e tij që i mbijetoi ngushtë një seri votash mosbesimi dhe kritikët që bënin thirrje për dorëheqjen e tij.

Ai ishte zotuar të qëndronte për të udhëhequr liberalët drejt zgjedhjeve, por është përballur me presion të mëtejshëm nga presidenti i ardhshëm i SHBA, Donald Trump, i cili ka kërcënuar një tarifë prej 25 për qind për mallrat kanadeze.

Zëvendëskryeministrja Chrystia Freeland dha dorëheqje në dhjetor, pasi nuk u pajtua me Trudeau se si t’i përgjigjej planit të dukshëm të Trump, në mospajtimin e parë të hapur kundër kryeministrit brenda kabinetit të tij.

Në një postim në X, Freeland tha se ajo po largohej pasi Trudeau i kërkoi asaj të jepte dorëheqjen si ministre e Financave. Ajo përmendi mosmarrëveshjet me kryeministrin, duke përfshirë mënyrën e trajtimit të kërcënimit tarifor të Trump dhe nacionalizmit ekonomik “Amerika së pari”.

Që atëherë, një numër në rritje i parlamentarëve liberalë, të alarmuar nga një seri sondazhesh të zymta, i kanë kërkuar publikisht Trudeau të japë dorëheqje.

Çfarë ndodh më pas?

Trudeau ka kërkuar që Parlamenti i Kanadasë të përballet me një periudhë prorogimi, duke ndërprerë seancat e tij deri më 24 mars. Guvernatori i Përgjithshëm, Mary Simon e ka miratuar kërkesën.

Sa i përket liberalëve, largimi i Trudeau do të nisë një konkurs për të emëruar pasardhësin e tij si udhëheqës partie.

Kjo garë vjen në një moment kyç për partinë, pasi ajo përballet me zgjedhjet federale, të planifikuara për t’u mbajtur përpara 20 tetorit. Sondazhet sugjeruan se, nën udhëheqjen e Trudeau, Partia Liberale do të kishte humbur keq ndaj konservatorëve rivalë nëse votimi do të mbahej menjëherë.

“Unë synoj të jap dorëheqje si lider partie, si kryeministër, pasi partia të zgjedhë liderin e saj të ardhshëm përmes një procesi të fuqishëm, mbarëkombëtar, konkurrues”, tha Trudeau.

Tani që Trudeau ka njoftuar synimin e tij për t’u larguar, Liberalëve do t’u duhet të krijojnë një konventë të posaçme udhëheqëse për të zgjedhur kreun e tyre të ardhshëm.

Sfida për partinë është se këto konventa zakonisht zgjasin muaj për t’u rregulluar dhe nëse zgjedhjet ndodhin përpara kësaj kohe, liberalët do të ishin në duart e një kryeministri që nuk zgjidhet nga anëtarët.

Kjo nuk ka ndodhur kurrë në Kanada. Liberalët mund të përpiqen të organizojnë një konventë më të shkurtër se zakonisht, por kjo mund të shkaktojë protesta nga kandidatët që ndihen në disavantazh.

Cilët janë disa kandidatë potencialë për kryetar të Partisë Liberale?

Këtu janë disa nga politikanët e shpallur gjerësisht si pretendentë të mundshëm për postin kryesor të Partisë Liberale.

Mark Carney: Një ekonomist dhe bankier që shërbeu si ish-guvernator i Bankës së Kanadasë, ai ka këshilluar qeverinë liberale për çështjet ekonomike.

Francois-Philippe Champagne: Ministër i Inovacionit, Shkencës dhe Industrisë që nga viti 2021, ai ishte ministër i punëve të Jashtme para kësaj.

Chrystia Freeland: Ajo është deputete për University-Rosedale, Ontario dhe ish-zëvendëskryeministre. Dikur një këshilltare e ngushtë e Trudeau, largimi i saj nga qeveria e tij u pa si një llogari për udhëheqjen e tij. Ajo konsiderohet si një alternativë e besueshme dhe e qëndrueshme ndaj udhëheqjes së tij. Në sondazhe, ajo rezulton më e mira mes politikanëve liberalë përpara zgjedhjeve.

Melanie Joly: Ministrja aktuale e Punëve të Jashtme, Joly ka qenë e spikatur në skenën ndërkombëtare dhe do të ngarkohet me trajtimin e çështjeve të lidhura me Trump kur të marrë detyrën. Ajo ka qenë një mbështetëse e vendosur e Trudeau.

Dominic LeBlanc: I parë si një aleat i ngushtë i Trudeau, ai u emërua ministër i Ginancave pas largimit të Freeland.

Si duket Trump në gjithë këtë?

Presidenti i zgjedhur i Shteteve të Bashkuara ka kërcënuar se do të vendosë tarifa gjithëpërfshirëse për tre partnerët e saj më të mëdhenj tregtarë – Kanadanë, Meksikën dhe Kinën – sapo të marrë detyrën më 20 janar.

“Si Meksika ashtu edhe Kanadaja kanë të drejtën dhe fuqinë absolute, për të zgjidhur lehtësisht këtë problem të zier prej kohësh”, tha Trump në një postim në nëntor në platformën e tij të mediave sociale Truth Social.

“Me këtë ne kërkojmë që ata ta përdorin këtë fuqi dhe deri në atë moment që ta bëjnë, është koha që ata të paguajnë një çmim shumë të madh”, shtoi Trump.

Trudeau udhëtoi në Florida në nëntor për t’u takuar me Trump në pronën e tij në Mar-a-Lago, në një përpjekje për të shmangur një luftë tregtare.

Por presidenti i zgjedhur i SHBA-së që atëherë ka dhënë gjithashtu goditje poshtëruese kundër Trudeau në mediat sociale, duke e quajtur vazhdimisht atë “guvernator” të Kanadasë, dhe duke deklaruar se fqinji verior i SHBA-së që të bëhet shteti i 51-të i SHBA-së është një “ide e shkëlqyer”.

Disa nga aleatët e Trump, duke përfshirë miliarderin sipërmarrës të teknologjisë Elon Musk, kanë sulmuar gjithashtu Trudeau nga platformat e tyre.

Musk, për shembull, e përshëndeti lajmin se Trudeau do të largohej me një postim në platformën e tij të mediave sociale X: “2025 po duket mirë”.

Kush është Pierre Poilievre?

Ai është njeriu që pritet gjerësisht të bëhet kryeministër pas zgjedhjeve të ardhshme në Kanada.

Ditët e fundit, Trudeau ka lënë pas kreun e Partisë Konservatore me 20 pikë në sondazhet e opinionit publik.

Poilievre nuk njihet për tërheqjen e grushteve. Ai e ka quajtur kryebashkiakun e Montrealit, Valerie Plante, “të paaftë”, kreun e Partisë së Re Demokratike Jagmeet Singh “të shitur” dhe Trudeau “të dobët” dhe “marrë”.

Fyerja e fundit e bëri atë të përjashtuar përkohësisht nga Dhoma e Komunave për “gjuhë joparlamentare” në prill. Debatet në Parlamentin kanadez zakonisht janë të heshtura, por kohët e fundit janë bërë më të tensionuara dhe të animuara.

Ashtu si Trump, Poilievre është gjithashtu një adhurues i frazave të shkurtra tërheqëse për të përmbledhur mesazhet e tij politike.

Ai ka bërë thirrje për të “hequr taksat”, duke iu referuar një takse federale të karbonit, dhe ka shpikur termin “Justinflation” – një shkurtesë e emrit të kryeministrit dhe fjalës “inflacion”.

Ashtu si Trump, ai gjithashtu pëlqen ta përshkruajë veten si viktimë e keqtrajtimit nga elitat dhe mediat tradicionale.

Gjithashtu ka një mbështetje të ulët mes grave, një tjetër ngjashmëri me Trump.

Në vitin 2022, kur ai luftoi për udhëheqjen e konservatorëve të opozitës kryesore të vendit, politikani i karrierës me 20 vjet përvojë shihej megjithatë si një i huaj, por tërhoqi turma të mëdha në mitingjet e tij.

I lindur në Calgary, Poilievre u rrit nga një familje birësuese. Ai zhvilloi një pasion për politikën që në moshë të re dhe fitoi një çmim gjatë studimeve universitare për një ese, mbi atë që do të bënte nëse do të ishte kryeministër.

Me sondazhet që tregojnë se ai ka gjasa të fitojë në zgjedhjet e ardhshme, ai ka premtuar se do të vendosë “Kanadanë të parën!” – një slogan i ngjashëm me vetë Trumpin “Amerika së pari!”

Poilievre e rishikoi atë slogan të hënën në një video të postuar në mediat sociale, duke festuar vendimin e Trudeau për t’u larguar.

“Kanadaja e para, Kanadaja e fundit, Kanadaja gjithmonë”, tha ai, duke u bërë thirrje votuesve të mblidhen në anën e tij. /Telegrafi/