Fuqia detare e Britanisë mund ta ndalojë Putinin

Nga: Robert Tombs / The Daily Telegraph
Përkthimi: Telegrafi.com

Strategjia diplomatike e Britanisë, për më shumë se 150 vjet – dhe ndoshta e vetmja strategji koherente që nga viti 1940 – ka qenë të sigurohet që Shtetet e Bashkuara të mos ishin kurrë armiku ynë dhe, nëse ishte e mundur, të jenë aleati ynë.

Kjo temë është paraqitur me sentimentalizëm, veçanërisht nga ana jonë. Që në vitet 1890, britanikët lavdëronin solidaritetin e “popujve anglishtfolës” dhe në vitin 1917 arritëm të tërhiqnim amerikanët në Luftën e Parë Botërore.

Por, ShBA-ja ka qenë shpeshherë grabitqare dhe izolacioniste. Ka një histori të gjatë kërcënimesh ndaj Meksikës dhe Kanadasë. Në vitet 1920, dëmtoi perspektivat e paqes në Evropë duke refuzuar Traktatin e Versajës dhe duke kërkuar kthimin e plotë të huave mes aleatëve. Në vitet 1940-‘45, ajo shfrytëzoi një pjesë të madhe të pasurisë së akumuluar të Britanisë dhe shkatërroi sistemin e saj tregtar.

Aleancat nuk janë miqësi. Donald Trumpi ndryshon nga paraardhësit e tij vetëm për nga cinizmi i tij i hapur. Lordi i madh Palmerston mendonte se duhet të ishim miqësorë me fuqinë që mund të na bënte më shumë dëm. Kjo, të paktën për tani, është marrëdhënia jonë e veçantë me ShBA-në. Ndoshta gjithmonë ka qenë e tillë.

Trumpi na ka zgjuar. Ose, më saktë, na shtyu ta trazojmë gjumin e gjatë. Tani, vetëm në fjalë, i kushtojmë rëndësi mbrojtjes kombëtare. Por, plani i kryeministrit është të përpiqet të forcojë këtë marrëdhënie të veçantë duke ofruar trupat britanike në Ukrainë, për të joshur Trumpin që të ofrojë “përkrahjen” që ai ka refuzuar vazhdimisht të japë. Në mënyrë të ngjashme, kemi vendosur forca të pamjaftueshme ushtarake në Irak dhe Afganistan, dhe më parë në Bosnjë – për të treguar se ishim një aleat i dobishëm i Amerikës ose i BE-së.

Kemi bërë diçka të ngjashme edhe në vitin 1914 (kur Forca Ekspeditare Britanike u shkatërrua pothuajse plotësisht brenda tre muajve) dhe në vitin 1939 (gjë që çoi në Dankërk). Palmerston, dhe ndoshta çdo burrë shteti, që nga ajo kohë, do ta kishte konsideruar të çmendur dërgimin e një force simbolike në Ukrainë. Ata ose do të përfundonin si pengje, siç ndodhi me trupat evropiane në Bosnjë (kujtoni Srebrenicën?), ose do të përfundonin duke i dhënë një legjitimitet të turpshëm një “paqeje” të diktuar nga Putini dhe të imponuar mbi Ukrainën.

Të jemi të sinqertë. E vetmja gjë e dobishme që mund të bëjmë është të ofrojmë para, trajnim dhe armë për Ukrainën për sa kohë që ajo reziston, dhe të inkurajojmë vendet e tjera të bëjnë të njëjtën gjë. Ne kurrë nuk kemi qenë në gjendje të ndërhyjmë në Evropën Qendrore dhe Lindore: kjo ishte e vërtetë në vitin 1849 (kur ndjemë keqardhje për hungarezët), në vitin 1945 (kur ndjemë keqardhje për polakët) dhe mbetet e vërtetë edhe sot.

Nëse e kemi seriozisht, duhet të synojmë urgjentisht të bëhemi sa më të paprekshëm, në mënyrë që të kemi një rol efektiv në çështjet evropiane apo globale. Një aspekt thelbësor i fuqisë historike të Britanisë ka qenë pikërisht kjo paprekshmëri, pavarësisht nga popullsia e saj e vogël – vija e gjatë bregdetare dhe ushtria e saj e vogël.

Paprekshmëria u fitua me vështirësi dhe u arrit përfundimisht vetëm pas Trafalgarit.

Më parë, pushtimi ishte një rrezik i vazhdueshëm. Por, Napoleoni, Kajzeri dhe Hitleri, që të gjithë e kuptuan se pushtimi nuk ishte i realizueshëm. Kështu, ata u përpoqën të na ndërprisnin tregtinë, ushqimin dhe lëndët e para. Që në vitet 1840, armiqtë parashikonin ditën kur Britania do të vdiste nga uria.

Për fat të mirë, as sulmuesit e armikut në sipërfaqe dhe as nëndetëset nuk arritën as afër fitores. Përkundrazi, ishte Britania ajo që mund të fuste në uri armiqtë: gjatë Luftës së Parë Botërore, ndoshta 750 mijë gjermanë vdiqën si pasojë e kësaj. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Britania arriti të shmangte një goditje vdekjeprurëse nga ajri falë zhvillimeve në radar dhe aeroplanët e shpejtë në vitet 1930, ndërsa shkatërroi ekonominë gjermane të luftës dhe dërrmoi fuqinë e saj punëtore përmes bombardimeve masive.

Po sot? Nuk jemi më të paprekshëm dhe nuk kemi më aftësinë të hakmerremi ndaj një sulmi. Jo vetëm anijet në sipërfaqe, të cilat mbajnë 95 për qind të tregtisë sonë (madje edhe hutët mund të sulmojnë anijet britanike), por edhe kabllot nënujore, tubacionet dhe turbinat e erës në det janë jashtëzakonisht të cenueshme. Po ashtu, zbulojmë se mbrojtja jonë nga sulmet ajrore është, në rastin më të mirë, e pamjaftueshme. Sa për sulmet kibernetike, më mirë të mos mendojmë këtë.

Historia rrallë jep mësime të qarta, por ky është një i tillë: për të qenë të sigurt dhe me ndikim, Britania duhet të jetë një fuqi detare. Nuk mund të jemi të fortë në tokë dhe në det njëkohësisht (përveç në rastet emergjence dhe për periudha të shkurtra). Pothuajse asnjë shtet në histori nuk e ka arritur këtë.

Nuk duhet të shpërqendrohemi duke ndërtuar forca tokësore për t’i dërguar në anën tjetër të Evropës. Tanket nuk mund të mbrojnë tubacionet dhe turbinat e erës. Asnjë regjiment i tankeve Challenger në Ukrainë nuk do ta trembte Putinin. Nuk mund të ndihmojmë aleatët kur jemi kaq të cenueshëm.

Në rastin më të keq, ushtarët e guximshëm dërgohen për të bërë të pamundurën, humbasin jetën ose gjymtohen pa ndonjë qëllim dhe duhet të shpëtohen, si në Basra dhe Helmand. Por, fuqia detare mund të mbështesë sigurinë evropiane dhe të pengojë agresorët. Marina është e kushtueshme, por në një botë të rrezikshme ajo është e domosdoshme për prosperitetin dhe sigurinë e Britanisë: rusët janë – dhe kinezët së shpejti do të jenë – duke patrulluar rreth brigjeve tona.

Dyzet vjet vetëkënaqësi do të thotë se duhet të fillojmë nga e para, duke e bërë fillimisht tërheqëse karrierën detare. Për fat të mirë, personeli i Marinës Mbretërore ka efikasitet me një numër të vogël. Në kohën e Mbretëreshës Victoria, numri i marinarëve ishte afërsisht i njëjtë me sot, por ata kishin pajisjet më të mira (dhe më të shtrenjta).

Tani na duhen nëndetëset, aeroplanët, dronët dhe aeroplanmbajtëset operacionale me anijet e tyre shoqëruese. Na duhet një kapacitet serioz mbrojtës dhe sulmues – ekuivalenti modern i anijeve luftarake të Palmerstonit. Kjo do të kërkonte ndryshime të thella politike, përfshirë ridrejtimin e shpenzimeve publike dhe shtyrjen e objektivave ambientale për një kohë të pacaktuar. Nëse qeveria do ta bëjë këtë, do të tregojë nëse po vepron seriozisht apo thjesht po bën lojë politike.

Ka alternativa. Njëra është të vazhdojmë siç kemi bërë që nga vitet 1990 dhe të lëmë mbrojtjen tonë të degradojë për shkak të mungesës së fondeve; të shpresojmë se rreziku do të largohet dhe se amerikanët do të na shpëtojnë nëse nuk largohet; të maskojmë realitetin duke folur për rritjen e shpenzimeve ushtarake dhe duke bërë gjeste simbolike, si dërgimi i trupave “për të qenë të pranishëm”, me koston e jetëve të disa qindra ushtarëve.

Një alternativë tjetër do të ishte të tërhiqeshim, si Spanja për shembull. Ne nuk jemi në vijën e parë të frontit. Mund të shpresojmë se të tjerët do të zgjidhin problemet e botës. Kjo nuk ka funksionuar keq për Spanjën dhe të paktën do të ishte një qasje e ndershme. Për herë të parë në 700 vjet, do të bëheshim spektatorë të historisë botërore, duke shpresuar që agresorët të na lënë gjithmonë në paqe. Por, në thelb, e dimë që nuk do ta bëjnë këtë. /Telegrafi/