A ju “duan” vërtet gjarpërinjtë, breshkat dhe iguanat? Veterinaria moderne zbulon përgjigjen që askush s’e priste

Edhe pse nuk shprehin emocione si qentë apo macet, zvarranikët mund të njohin pronarin, të tregojnë besim dhe të kërkojnë siguri, vetëm se komunikojnë me një gjuhë krejt tjetër, të heshtur dhe primitive
Pyetja nëse zvarranikët, si gjarpërinjtë, iguanat, agamat me mjekër apo breshkat, mund të krijojnë një lidhje emocionale me pronarin, prej kohësh ka shkaktuar debat. Ndryshe nga qentë dhe macet, të cilët gjatë shekujve të zbutjes kanë zhvilluar modele të qarta të ndërveprimit social me njerëzit, zvarranikët kanë mbetur më afër paraardhësve të tyre të egër. Ata nuk kërkojnë shoqëri, nuk përgjigjen kur i thërret, shpesh nuk e duan prekjen dhe nuk shprehin emocione në mënyrën që neve na duket e njohur. Megjithatë, veterinerët modernë dhe ekspertët e sjelljes sjellin vazhdimisht prova se edhe ata kanë një formë lidhjeje, thjesht në një mënyrë që kërkon një vështrim krejt tjetër.
Zvarranikët funksionojnë përmes instinkteve bazë: ushqimit, nxehtësisë, dritës, territorit dhe sigurisë. Në botën e tyre nuk ka nevojë për struktura të ndërlikuara shoqërore apo reagime emocionale të ngjashme me ato që presin njerëzit. Por kjo nuk do të thotë se ata janë të painteresuar ndaj njeriut. Sado të ftohtë apo të pashprehur të duken, shumë shembuj praktik tregojnë se një reptil mund të njohë praninë e personit që i ofron siguri, rutinë dhe ushqim. Kjo nuk është dashuri në kuptimin klasik, por është një formë njohjeje dhe madje besimi.

Veterinerët theksojnë se disa specie kanë aftësi të dukshme për të dalluar mes “të njohurit” dhe “të panjohurit”. Për shembull, agamat me mjekër dhe disa lloje hardhucash shpesh reagojnë më qetë kur i prek pronari, sesa kur afrohet një i panjohur. Breshkat, megjithëse nuk kanë fytyra shprehëse apo sy me mimikë, dalin nga fshehja sapo shohin personin që i ushqen rregullisht, madje i afrohen xhamit të terrariumit sikur po përshëndesin dikë familjar. Iguanat, kur zbuten me kujdes dhe në mënyrë të qëndrueshme, me kohë pranojnë të qëndrojnë mbi supin e pronarit dhe mund të rrinë të qeta për orë të tëra, jo nga frika, por sepse këtë sjellje e lidhin me një rutinë të sigurt, raporton PetMD, përcjell Telegrafi.
Gjarpërinjtë janë më pak të prirë të shfaqin çfarëdo përgjigjeje emocionale. Ata shpesh mbeten krejt të pashprehur, por edhe ata mund të mësojnë se dora e njeriut nuk është kërcënim. Një gjarpër i mësuar me trajtim të kujdesshëm nuk do të përpiqet të ikë me panik apo të kafshojë. Në botën e zvarranikëve, kjo tashmë përbën një formë të rëndësishme pranimi.

Gabimi më i shpeshtë është interpretimi i mungesës së gjesteve që ne i quajmë shenja afeksioni. Zvarraniku nuk do tundë bishtin, nuk do lëpijë dorën, nuk do kërkojë përkëdhelje apo nuk do kërcëllojë nga gëzimi. Spektri i tyre emocional është i kufizuar, por kjo nuk do të thotë se nuk ekziston. Ata shprehen me gjuhën e tyre: qëndrim i qetë, mungesë e sjelljes mbrojtëse dhe lejimi i kontaktit. Një zvarranik që mbetet i qetë në praninë tuaj, që ha pa stres dhe nuk fshihet kur jeni aty – po tregon nivelin më të lartë të besimit që mund të japë.
Ndërtimi i një marrëdhënieje të tillë kërkon kohë, rutinë dhe mirëkuptim. Mos e detyroni prekjen, mos e merrni kafshën me lëvizje të shpejta dhe mos i ndryshoni kushtet papritur; lëreni të mësohet gradualisht me praninë tuaj. Edhe nëse nuk kërkon kurrë dorën tuaj, zvarraniku e bën shumë mirë dallimin midis atij që e respekton dhe atij që e shqetëson.
A mund ta “dojë” një zvarranik njeriun? Jo në kuptimin njerëzor të fjalës, por ai mund të pranojë, të kërkojë stabilitet dhe të njohë burimin e sigurisë së tij. Dhe në botën e tyre primitive, por të saktë, ky është ndoshta niveli më i lartë i lidhjes që mund të ekzistojë. /Telegrafi/















































