Të ndarë rreth bashkimit dhe konfederata Shqipëri – Kosovë

Rrethanat cilësore gjeostrategjike dhe gjeopolitike tё krijuara pas pavarësimit tё Kosovës, kanë mundësuar rihapjen e kёrkesёs sё kahmotshme tё shqiptarёve pёr bashkim kombëtar. Analizat dhe debatet e ndryshme nё media, por edhe qasjet dhe deklaratat e subjekteve tё ndryshme politike tё bёjnё qё disi ta ndjesh se bashkimi ka pёr tё ndodhur. Edhe pse mendimi dhe kultura politike shqiptare me bashkim kombëtar zakonisht ka nënkuptuar bashkimin e tё gjitha trojeve shqiptare tё Ballkanit nё njё shtet tё vetëm, ёshtё mungesa e ndonjë periudhe tё caktuar kohore ajo e cila do tё mund tё thirrej nё ndihmё pёr ravijëzim tё këtij shteti i cili gjithashtu ka ndikuar nё shfaqjen e mendimeve jo tё njëjta pёr bashkim.

Aktualisht janë duke u shpalosur mendime tё ndryshme pёr bashkimin kombëtar, nё realitet flitet pёr variante tё ndryshme tё bashkimit kombëtar, madje edhe deri tek kundërshtimi i plotё i tij. Kjo paqartësi pos tjerash ёshtё pa dyshim edhe rrjedhojë e proceseve historike. Mbase njё ndёr shkaqet e cila ka ndikuar nё krijimin e pikëpamjeve tё ndryshme pёr bashkim kombëtar, ka qenë edhe mungesa e organizimit tё institucioneve shkencore akademive dhe akademikëve qё ҫёshtjen e bashkimit ta trajtojnë nё atё mёnyrё qё derivat i saj tё jetё njё program gjithkombёtarё, dhe si i tillё tё jetё udhёrёfyes pёr ecjen tutje. Por, natyrisht, rrethanat nёn tё cilat pёr periudha tё gjata kanё jetuar shqiptarёt pёrgjithёsisht, kanё qenё shumë tё difavorshme. Gjithsesi, nёn këto kushte intelektualёt jo se kanё qenё tё pa stimuluar, por, pёr mё tepër, kanё qenё edhe nё rrezik nё rast tё ndonjë aktivitet tё natyrës sё tillё, dhe tё tillёt qё kanё pas guxim qё t’i rreken njё organizimi pёr përpilim tё ndonjё programi kombëtarё kanё qenё tё diskriminuar, tё burgosur e madje edhe tё likuiduar. E sigurisht qё edhe institucionet shtetërore, tё cilat, nё periudha tё caktuar kohore e nё veçanti tash kur ky mendim politik, kjo pёrpjektje ёshtё me mё shumё përkrahje, pёr habi, ёshtё edhe jo fort aktive dhe pёr aq sa ёshtё, ёshtё hezituese.

Por, nuk ishin vetëm mungesat e ofertave konkrete nga intelektualёt, akademitё dhe nga institucionet, ato tё cilat nuk e quan tutje procesin pёr bashkimi kombёtar, ishin, gjithsesi, edhe okupimet e gjata qё përfundimisht ndikuan nё ndryshimin e kёrkesёs pёr bashkimi kombëtar. Nё spektrin politik tё Kosovёs ёshtё edhe kategoria e atyre tё cilёt predikojnё krijimin e kombit kosovar, e tё tillёt quditёrisht kanё njё hapёsirё mediatike nё disproporcion me numrin e përkrahësve tё kësaj ideje. Baza mbi tё cilёn ata e pretendojnë si tё domosdoshme krijimin e kombit kosovar qëndron nё dallimet e shqiptarёve tё Kosovёs me ata tё Shqipёrisё si dhe nё kapacitetin e saj, pra tё Kosovёs, qё si e vetme tё mbijetoj e mё pas edhe tё përfshihet nё BE, nё gjirin e sё cilës nuk do tё ketë nevojё pёr shqetësime tё kёsaj natyre. Nё kёtё kontekst ёshtё e udhës, besoj, tё përmendet shqetësimi i kroatёve, tё shfaqur dite më parë me rastin e vizitës sё papës Benedikti i XVI, tё cilёt krahasuar me fazёn e procesit tё stabilizim asociimit kur me eufori pranonin anëtarësimin nё BE, tani me skepticizëm flasin pёr aderim nё kёtё institucion evropian, dhe arsyeja kryesore e këtij skepticizmi kroat qëndron nё mungesën e fuqisë sё ruajtjes sё identitetit kombëtar.

Duke marrё parasysh atё qё u tha mё lartё, dy mendime na shfaqen mbi kёtё ҫёshtje; njёra e cila kërkon bashkimin klasik kombëtar dhe tjetra e cila kёrkon krijimin e kombit kosovar. Gjithsesi nё kёtё kontekst ёshtё interesante tё thuhet se mu vendosmëria e atyre tё cilёt kёrkojnё bashkimin e tё gjitha trojeve shqiptare nё Ballkan nё njё shtet tё vetëm, mё bёn qё tё tillёt t’i shikoj me admirim kundruall atyre tё cilёt janë kundër këtij bashkimi, respektivisht kundruall atyre tё cilёt kёrkojnё krijimin e kombit kosovar, por, pavarësisht respektit qё mund ta kem, mbetet shumё pёr t’u dëshiruar pёr arritshmёrinё deri tek ky synim i proklamuar. Kohёve tё fundit nё spektrin politik tё Kosovёs gjithnjë e mё tepёr janë duke u shfaqur mendime tё tilla tё cilat pёr nga terminologjia nuk dallojnë shumё nga ata tё cilёt kёrkojnё bashkim klasik kombëtar, por, sigurisht pёr përfitime politike, me finesa terminologjike mbulojnë reduktimet territoriale tё shtetit tё bashkuar kombëtar, e nё realitet nё shpjegimet e tyre gjenё vetëm bashkimin e Shqipёrisё dhe Kosovёs.

Pёrveҫ këtyre dy, respektivisht tri pikëpamjeve, nё spektrin politik tё Kosovёs, ёshtё rishfaqur edhe Partia Nacionale Demokratike Shqiptare me njё projekt – propozim konkret, jo tё ndёgjuar ndonjёherё nga ndonjë parti politike shqiptare, atё tё Konfederatёs Shqipёri – Kosovё. Konfederata e NDSH-sё, fuqinë e saj e mbështet nё pragmatizmin e paraqitur nёpёrmjet mёnyrёs sё arritjes sё bashkimit tё Shqipёrisё dhe Kosovёs tё përmbledhura nё disa pika tё veçanta siҫ janë:

Konsiderata ndaj dallimeve; Konfederata është zgjidhja më e pranueshme dhe më e lehtë e mundshme unifikuese, sepse integrimet në këtë njësi të re nuk do të impononin ndryshime të brendshme të menjëhershme e radikale as në Shqipëri as në Kosovë. Bashkimi do të bëhej gradualisht, duke respektuar dhe mbajtur për një kohë dallimet ekzistuese dhe të trashëguara politike, ekonomike, juridike dhe të tjera të të dyja shteteve. Në anën tjetër vetë Konfederata bëhet nisma më e mirë dhe konkrete për davaritjen e këtyre dallimeve ekzistuese.

Faktorizimi; Konfederata, duke e bashkuar Shqipërinë dhe Kosovën, do të jetë njësi shtetërore më e madhe për nga hapësira, më e madhe për nga numri i popullsisë dhe më e pasur për nga resurset. Për rrjedhojë shqiptarët dhe të tjerët që jetojnë me shqiptarët do të jenë faktor larg më i rëndësishëm sesa që janë sot, në fushën politike, ekonomike, gjeostrategjike dhe në të gjitha fushat e tjera në Ballkan dhe më gjerë.

Kufijtë; Konfederata si njësi e re politiko-juridike, nuk do të determinojë as shuarjen as ndryshimin e kufijve ekzistues, as të Shqipërisë as të Kosovës, të cilat janë të njohura e të pranuara ndërkombëtarisht, gjë që e bën këtë bashkim lehtësisht të mundshëm. Kufiri i vetëm që pa kurrfarë vështirësish do të relativizohej dhe me pajtime të dyanshme edhe mund të shuhet gradualisht është ai që i ndan vetëm dy shtetet përbërëse të Konfederatës.

Shqiptarët jashtë konfederatës; Konfederata si e faktorizuar, falë mundësive më ekspresive të afrimit e bashkëpunimit me të gjithë të tjerët përreth në Ballkan do të krijojë edhe mundësi të reja dhe më të mira për t’i përcjellë, ndihmuar e mbështetur liritë, të drejtat, interesat dhe aspiratat e të gjithë shqiptarëve autoktonë që jetojnë në trojet e tyre në shtetet e tjera të Ballkanit si dhe të atyre të migruar që jetojnë në vendet e tjera.

Pra janë këto vetëm disa nga pikat e konfederatës sё PNDSh-sё. Me kёtё Konfederat nuk mohohet se krijimi i etnitetit kosovar nuk do tё vazhdoj formёsimin e saj nё rast se vazhdohet kahja e zhvillimit tё deritanishёm, por, edhe pse njё rrezik i tillё nuk ёshtё aq i fuqishёm, tё paktёn tash pёr tash, kjo nuk do tё thotë se ky rrezik nuk do tё mund tё manifestohet mё fuqishëm nё zhvillimin e saj tё mёvonshёm, por ёshtё mu ky projekt ai qё krijon qё nё start premisa tё mira qё identiteti kosovar nё kuptimin etnik tё tij tё mos zhvillohet a kultivohet, dhe pёr aq sa mund tё jetё zhvilluar, tё filloj tё davaritet gradualisht.

Ndёrsa pretendimeve tё disave se kur dy Gjermanitё kanё mundur tё bashkohen menjёherё, pse kёtё nuk mund ta bёjnё Shqipёria dhe Kosova, atёherё atyre duhet shpjeguar se kjo tek rasti i Shqipёrisё dhe Kosovёs nuk ёshtё realiste pёr dy arsye; Gjermania Federale ka qenё shumё e fuqishme ekonomikisht, dhe si e tillё, edhe pse jo lehtё, ka mundur t’i bёjё ball pёrthekimit tё ekonomisë centraliste tё Gjermanisё Demokratike, dhe e dyta; dallimet nё mes tё dy sistemeve Gjermane, nё njёrёn anё liberal-demokratikja dhe nё tjetrën komunistja nga e cila me ramjen e murrit tё Berlinit, kjo e fundit, pra sistemi komunist ёshtё shuar, dhe me kёtё rast ёshtё shfaqur domosdoshmëria e bashkimit tё menjёhershёm tё Gjermanive nё mёnyrё qё ajo Lindorja si pjesё e bashkuar e Gjermanisё tё vazhdoj funksionimin e saj, por tani me njё sistem krejt tё ri, atё liberal-demokratik.

Tek ne qё tё dyja shtetet, si Kosova ashtu edhe Shqipёria, kanë tendencë liberal – demokratike dhe si tё tilla nuk mund tё davariten menjёherё dhe tё krijonё njё shtet tё pёrbashkёt, por, njё gjё ёshtё e sigurtё, qё shkrirja e këtyre dy sistemeve nё njё sistem tё vetëm liberal-demokrat mund dhe duhet tё ndodh, dhe periudha e kësaj shkrirje do tё bёhet mё sё miri nёpёrmjet Konfederatёs.

Nё fund, nga ҫka u tha mё lartё del se bashkimi do tё ndodh dhe Konfederata ёshtё opsioni mё i mirё i mundshёm dhe premisё bazё pёr jetësimin e bashkimit tё Kosovёs dhe Shqipёrisё, e si rrjedhojё, si tё faktorizuar, edhe e integrimit tё tё gjithё shqiptarёve nё Evropё.

(Autori ёshtё kryetar i Partisë Nacionale Demokratike Shqiptare)