Raporti i NATO-s: Ngrohja globale prek edhe Kosovën – rrezikohet nga ngritja e temperaturave, zjarret dhe përmbytjet

NATO ka publikuar vlerësimin vjetor të Sekretarit të Përgjithshëm, Jens Stoltenberg, për Ndryshimet Klimatike dhe Ndikimin e Sigurisë, ku përfshihet edhe Kosova.

Raporti vëren se përshpejtimi i ndryshimit të klimës ka një ndikim të thellë në sigurinë e Aleatëve dhe thekson nevojën që NATO të mbetet e përshtatshme për qëllimin në një mjedis që ndryshon me shpejtësi.

Sipas Raportit Evropa Juglindore, përfshirë Kosovën, është identifikuar si një nga “pikat e nxehta” të planetit për ngrohjen globale.

“Ngrohja e përshpejtuar e atmosferës në rajon po çon në ngjarje ekstreme të motit, si zjarret e vitit 2017 dhe 2022, dhe përmbytjet e rënda që Kosova përjetoi në vitin 2023”.

Vlerësimi vjetor thekson se mund të pritet që këto ngjarje të rriten në frekuencë dhe intensitet – ndërsa bashkë me cenueshmërinë socio-ekonomike të Kosovës dhe mjedisin sfidues të sigurisë, ndryshimet klimatike mund të kenë pasoja të dëmshme si për Kosovën ashtu edhe për praninë e NATO-s në terren.

Sfidat e mjedisit

Raporti përmend se Kosova përballet me një numër sfidash që lidhen me mjedisin, prerja e paligjshme të drunjve dhe hedhja e mbeturinave, paraqet sfida të rëndësishme për ekosistemin dhe mjedisin.

“Këto aktivitete jo vetëm që degradojnë burimet natyrore dhe ekosistemet, por gjithashtu përkeqësojnë ndikimet e ndryshimeve klimatike duke rritur nivelet e ndotjes dhe duke reduktuar aftësinë e pyjeve për të vepruar si lavamanë të karbonit”.

KFOR është përfshirë në monitorimin e krimeve mjedisore dhe vlerësimin e sigurisë së rreth 12 vendeve ku ruhen materialet toksike dhe radioaktive – shumë prej të cilave janë të papërshtatshme për ruajtje të sigurt. KFOR dhe KSF kryejnë vlerësime mujore të këtyre objekteve për të ndihmuar në sigurimin që ato të mos paraqesin rreziqe të mëtejshme mjedisore.

Përveç kësaj, KFOR ka qenë instrumental në ofrimin e ndihmës pas ngjarjeve ekstreme të motit.

Në vitin 2016, pas një kërkese për mbështetje nga autoritetet lokale, KFOR mbështeti operacionet e ndihmës për përmbytjet në Shkup (Maqedonia e Veriut) me pajisje të rënda dhe inxhinierë, duke përfshirë ngarkues, ekskavatorë dhe kamionë me deponi.

Në vitin 2022, KFOR ofroi mbështetje për parandalimin e përhapjes së zjarreve pyjore.

Për shkak të dimrave të butë të regjistruar në janar 2021, dhjetor 2022 dhe janar 2023, Kosova përjetoi dy ngjarje të rënda përmbytjesh që shkatërruan disa qytete dhe fshatra, dhe rezultuan në ndërprerje të ujit të pijshëm, ndërprerje të energjisë elektrike dhe evakuime.

Në rastet e mësipërme, ekipi i kërkim-shpëtimit të FSK-së ofroi mbështetje gjatë përmbytjeve, me KFOR-in në gatishmëri për të ndërhyrë brenda mjeteve dhe kapaciteteve të saj.

“KFOR jo vetëm që është në gjendje të ofrojë ndihmë të menjëhershme për katastrofat, por edhe mbështetje inxhinierike dhe ndërtimore: inxhinierët e KFOR-it thirren shpesh për të vlerësuar urat, rrugët dhe ndërtesat pas përmbytjeve”.

Përveç përmbytjeve, raporti thotë se nxehtësia ekstreme dhe materia e grimcave në atmosferë kanë paraqitur sfida për misionet dhe asetet, përfshirë automjetet.

“Për të kuptuar më mirë ndikimin e nxehtësisë ekstreme në rajon, janë analizuar ndryshimet e parashikuara të temperaturës me kalimin e kohës. Duke parë ditët për vit ku temperaturat rriten mbi 35°C, numri rritet në mënyrë dramatike me kalimin e kohës”.

“Në afat të shkurtër (2020-2039), parashikohen vetëm 4.4 ditë me temperatura mbi 35°C gjatë muajve të verës. Në afat të gjatë (2060-2079), ky numër rritet në 21.2 ditë në vit. Në fund të shekullit (2080-2099), nën skenarin më të keq SSP5-8.5, parashikohet që Kosova të përjetojë 39.2 ditë në vit me temperatura që tejkalojnë 35°C”, theksohet më tej.

Misioni i NATO-s në Kosovë

Raporti Jens Stoltenberg, flet po ashtu për veprimtarinë e Forcave Paqeruajtëse në Kosovë.

Theksohet se që nga qershori i vitit 1999, NATO ka udhëhequr një operacion mbështetës të paqes në Kosovë, i fokusuar në ndërtimin e paqes dhe stabilitetit në zonë, duke mbështetur përpjekjet më të gjera ndërkombëtare.

Afërsisht 4,500 trupa të Aleatëve dhe Partnerëve operojnë në të gjithë Kosovën si pjesë e Forcës së Kosovës të NATO-s (KFOR).

“KFOR vazhdon të zbatojë mandatin e saj – bazuar në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të vitit 1999 – duke kontribuar për të siguruar një mjedis të sigurt dhe të sigurt për të gjithë njerëzit që jetojnë në Kosovë dhe lirinë e lëvizjes, në çdo kohë dhe në mënyrë të paanshme”, thuhet më tej.

Po ashtu KFOR është përgjegjësja e tretë e sigurisë, pas Policisë së Kosovës dhe EULEX-it, me të cilët punon në koordinim të ngushtë. Përveç kësaj, Ekipi Këshillues dhe Lidhës i NATO-s (NALT) mbështet më tej organizatat e sigurisë në Kosovë duke ushtruar kontroll civil dhe mbikëqyrje demokratike. Mbështetja për ndërtimin e kapaciteteve të NALT për Forcat e Sigurisë së Kosovës (KSF) mbulon përgjigjen ndaj krizave, menaxhimin e katastrofave dhe mbrojtjen civile./Telegrafi/