Kosova shënon rënie ndërsa Shqipëria rritje në indeksin e lirive ekonomike

Fondacioni Heritage publikoi raportin mbi Indeksin për Liritë Ekonomike në botë, sipas të cilit 102 nga 180 vende të përfshira kanë shënuar përmirësim, ndërsa 75 kanë pësuar rënie.

Shqipëria ka 64.5 pikë në klasifikimin me 100 pikë të Indeksit për Lirinë Ekonomike. Kjo e radhitë atë në vendin e 65-të.

Rezultati i saj i përgjithshëm është rritur për 0.1 pikë me përmirësimin dramatik të ‘shëndetit fiskal’, që kompenson rezultatet e ulta në efektivitetin gjyqësor dhe rënien në liritë e të bërit biznes, përcjell Zëri i Amerikës.

Shqipëria radhitet e 32-ta në mesin e 44 vendeve të rajonit të Evropës, ndërsa rezultati i saj i përgjithshëm është nën mesataren rajonale, por mbi mesataren botërore.

Në raport thuhet se kalimi i Shqipërisë në një sistem më të hapur dhe më fleksibël ekonomik është lehtësuar nga një dekadë e ristrukturimit thelbësor. Përparimi në rritjen e të ardhurave dhe uljen e varfërisë ishte i konsiderueshëm. Një regjim tregtar konkurrues i mbështetur nga një kuadër rregullator relativisht efikas, ka inkurajuar zhvillimin e një sektori sipërmarrës në rritje.

Më gjithë këtë përparim, duhen më shumë reforma, posaçërisht në fushën e sundimit të ligjit, për të inkurajuar rritjen e lirisë ekonomike dhe për të siguruar zhvillim të vazhdueshëm e më të fuqishëm ekonomik.

Mbrojtja e të drejtave të pronës ende po rikthehet pas epokës së gjatë komuniste. Korrupsioni endemik, më i dukshëm në gjyqësor, kufizon seriozisht llogaridhënien e qeverisë. Gjyqësori i pavarur është subjekt i trysnisë politike, frikësimit dhe burimeve të kufizuara. Shqipëria dëshiron të anëtarësohet në Bashkimin Evropian, por nuk mund të kualifikohet plotësisht pa zbatuar reformat gjyqësore të kërkuara nga BE-ja.

Raporti thekson mes tjerash se gjatë tri viteve të fundit, shpenzimet qeveritare kanë arritur në 30.1 për qind të Prodhimit të Përgjithshëm Kombëtar (GDP) ndërsa borxhi publik është i barabartë me 71.5 për qind të GDP-së.

Vendi, thuhet në raport, mirëpret investimet e huaja, ndërsa sistemi financiar mbetet i zhvilluar relativisht mirë dhe i qëndrueshëm. Sektori bankar është i mbikëqyrur mirë, por përqindja e kredive problematike ka qenë në rritje.

Kosova ka 66.6 pikë duke u radhitur e 56-ta në botë në indeksin e lirive ekonomike. Rezultati i saj i përgjithshëm ka rënë për 1.3 pikë më një tatëpjetë të thellë në pikët për të drejtat e pronës, ndërsa ka shënuar përparim në politikat fiskale dhe liritë e të bërit biznes.

Kosova radhitet e 27-ta në mesin e 44 vendeve të rajonit të Evropës dhe rezultati i saj i përgjithshëm është nën mesataren rajonale dhe mbi mesataren botërore.

Kosova, thuhet në raport, është shteti më i ri në Evropë dhe një nga më të varfrit. Përkundër faktit që ka arritur të regjistrojë ritme pozitive të rritjes ekonomike, thuhet në raport, ekonomia karakterizohet nga një integrim shumë i kufizuar rajonal ose global ekonomik, nga paqëndrueshmëria politike, korrupsioni, furnizimi i paqëndrueshëm me energji, nga një ekonomi e madhe joformale që vlerësohet se arrin 35 për qind të GDP-së dhe një sundim i dobët i ligjit. Zgjidhja e kërkesave të pronës mbi banesat, pronat bujqësore dhe atyre tregtare, mbetet një çështje serioze dhe e diskutueshme.

Raporti thekson se qeveria ka vazhduar të shënojë përparim në zgjidhjen e pretendimeve pronësore ndërmjet shqiptarëve të Kosovës dhe pakicës serbe. Kushtetuta siguron një gjyqësor të pavarur, por drejtësia është e ngadalshme dhe nuk ka llogaridhënie të mjaftueshme për zyrtarët gjyqësorë, të cilët u nënshtrohen ndërhyrjeve politike. Korrupsioni endemik mbetet një problem serioz.

Në raport thuhet se gjatë tri viteve të fundit shpenzimet e qeverisë arritën 27.1 për qind të GDP-së, ndërsa borxhi publik është i barabartë me 20.6 për qind të këtij prodhimi.

Qeveria e Kosovës është e hapur për investime. Sistemi bankar i dominuar nga bankat e huaja mbetet i qëndrueshëm, ndërsa kreditë e këqija janë problem serioz, thuhet mes tjerash në raportin mbi Indeksin për Liritë Ekonomike.