Qendra Kërkimore për Politika të Sigurisë (SPRC) ka prezantuar manualin bazik për prindërit, përmes të cilit njofton ata me shenjat kryesore që ata mund t’i identifikojnë te fëmijët e tyre nëse kanë rënë pre e lojës së rrezikshme “Balena e kaltër”.
SPRC përkujton se loja sfiduese “Balena e Kaltër” është bazuar në sfida dëmtuese për pjesëmarrësit, kryesisht adoleshentë, duke u kërkuar atyre kalimin e 50 niveleve të sfidave dhe në nivelin e fundit ajo shkakton vetëvrasjen e fëmijëve.
Sfidat e para të kësaj loje vetëvrasëse online duken të padëmshme, sikurse është shikimi i ndonjë filmi të frikshëm apo të zgjuarit në orët e hershme të mëngjesit, por kalojnë deri te sfidat e dëmshme, sikurse gërvishjet në krah në formë të balenës e deri tek urdhri për vetëvrasje.
Të gjitha këto ndikojnë direkt në personalitetin dhe mënyrën e sjelljes së fëmijëve, ndërsa shenjat kryesore janë humbje e interesimit në aktivitetet e përditshme, ndryshimi i sjelljes, largimi nga shokët/shoqet dhe anëtarët e familjes, niveli i ulët i disponimit në vazhdimësi dhe pakënaqësia në rritje.
Ndër shenjat tjera kryesore janë shqetësimi, hidhërimi dhe frika e shtuar dukshëm, humbja e interesimin në aktivitetet familjare, probleme në të ushqyer dhe në fjetje, gërvishje në trup, kryesisht në krah, shprehje e pakënaqësisë me jetën, tentime për të dëmtuar veten apo edhe për t’u vetëvrarë.
SPRC u ofron prindërve tetë këshilla se si duhet vepruar në këto raste:
Monitoroni ndryshimet tek fëmijët tuaj
Mos i leni asgjë rastësisë. Në moshën para dhe gjatë adoleshencës, monitorimi i ndryshimit të sjelljeve është i domosdoshëm.
Zvogëlimi i oreksit, ndryshimet në zakonet e gjumit, unazat e errëta nën sytë, të qenit më sekret, tërheqja sociale, trishtimi, nervozizmi, zemërimi, humbja e interesit në gjërat që i kishin dashur.
Ndihmoni për të tejkaluar problemet
Ndihmoni fëmijët tuaj të gjejnë burimet dhe mjetet e duhura për t’u marrë me çështjet që kanë në jetën e tyre. Si të rritur, shpesh i shohim problemet e tyre si të parëndësishme, por për ta ato mund të ndjehen shumë reale dhe shumë të mëdha. Ngacmimi, presionet e testimit, marrëdhëniet e dashurisë, ndryshimet financiare, vetmia, si dhe presionet më të mëdha të dhunës në familje, ndërrimi i shtëpive, vdekja, divorci, abuzim, alkoolizmi në shtëpi etj.
Diskutoni me fëmijët për orarin e rregullt të gjumit
Vlerësohet se ndikimi në fëmijët është më i madh në kohën e pagjumësisë së tyre, prandaj orari i rregullt i gjumit largon fëmijët tuaj nga ndikimi i këtyre gjërave.
Bëjeni të qartë se i doni shumë
Ne mendojmë se po i duam plotësisht fëmijët tanë dhe se ata e dinë këtë, por kaq shpesh ka një ndërprerje të komunikimit mes asaj që ndjejmë dhe si e shprehim këtë. Kontrolloni fëmijën tuaj dhe njihni botën e tyre “online”, “offline”, të brendshme dhe të jashtme. Tregojuni që i doni ata çdo ditë, tregoni atyre se janë të mjaftueshëm pikërisht ashtu siç janë, kaloni kohë së bashku duke bërë gjëra që u pëlqejnë, bëni gjëra të vogla dhe kuptimplote për ta!
Bisedoni me fëmijët tuaj
Bisedoni me fëmijët tuaj edhe për lojërat, edhe për lojërat e vetëvrasjes. Bisedoni me ta për depresionin në përgjithësi. Lërini të kuptojnë që njerëzit ndonjëherë ndjehen të dëshpëruar dhe se ka mënyra për të dalë nga këto ndjenja nëse lidheni me njerëzit e duhur. Nëse fëmija juaj shpreh dëshirën për të vdekur, merrni këtë seriozisht.
Kontaktoni psikologun
Ndihma profesionale për fëmijët tuaj është tepër e rëndësishme. Krahas angazhimit tuaj si prindër, komunikoni dhe ofroni ndihmë profesionale.
Kontaktoni mësimdhënësit
Për të parë më shumë rreth ndryshimit të sjelljes së fëmijëve tuaj, si dhe për të ndihmuar në mënyrë të plotë, kontaktoni mësimdhënësit dhe diskutoni për atë që keni vërejtur. Planifikoni bashkë kthimin e interesimit të fëmijëve tuaj tek aktivitetet e përditshme.
Kontaktoni institucionet
Kontaktimi i institucioneve është i rëndësishëm për të marrë mbështetje. Policia e Kosovës apo ndonjë institucion tjetër mund t’ju ofrojë ndihmën për të cilën keni nevojë.
Ndryshe, “Balena e kaltër” e cila zhvillohet ‘online’, përmes internetit, kryesisht synon të vë në shënjestër të rinjtë duke provuar që t’i shtyjë ata në vetëvrasje. Loja fillimisht u përhap në rrjetet sociale në Rusi, por kohët e fundit ka nisur të përhapet edhe në Evropë. Loja nis me një ftesë në rrjetet sociale, e cila u dërgohet atyre që duan të marrin pjesë.
Krijuesit dhe administruesit e kësaj loje, janë duke u ndjekur penalisht nëpër vende të ndryshme të botës. Nga aspekti i administrimit me këtë lojë, në Kosovë nuk është shënuar ndonjë rast i arrestimit të ndonjë personi.
Promo
Reklamo këtuLufta Prigozhin - Putin
Më shumëNga Rubrika
![Siljanovska-Davkova: Anëtarët e Këshillit Gjyqësor të japin dorëheqje, shumica prej tyre nuk i plotësojnë kushtet](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/11/Siljanovska-e1733837303674-380x233.png)
Siljanovska-Davkova: Anëtarët e Këshillit Gjyqësor të japin dorëheqje, shumica prej tyre nuk i plotësojnë kushtet
![Vonesa në numërimin e votave, KQZ kritikohet për dështim dhe shkelje ligjore](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Zgjedhjet-2-380x233.jpg)
Vonesa në numërimin e votave, KQZ kritikohet për dështim dhe shkelje ligjore
![Vrasja e Martin Canit, prokuroria mbyll hetimet dhe çon për gjykim Mario Përlleshajn](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Mario-Perlleshi-380x233.jpg)
Vrasja e Martin Canit, prokuroria mbyll hetimet dhe çon për gjykim Mario Përlleshajn
![“Limaj mund t’i kthejë shpinën Haradinajt dhe të bashkohet me Kurtin](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/476557130_10232717841882449_7288129094962218818_n-780x439.jpg)
“Limaj mund t’i kthejë shpinën Haradinajt dhe të bashkohet me Kurtin", Lladrovci thotë se i qëndron kësaj deklarate – parashikon edhe sa deputet mund t’i ketë Nisma
![Shkelje procedurale, KQZ del me një sqarim për rezultatet preliminare edhe për 21 vendvotime](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Zgjedhjet_shkurt-780x439.jpg)
Shkelje procedurale, KQZ del me një sqarim për rezultatet preliminare edhe për 21 vendvotime
![Shefja e Misionit të BE-së: Deklaratat e Grenell ishin ndërhyrje në zgjedhjet në Kosovë, pushteti pati gjuhë negative](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/Nathalie-1-780x439.png)
Shefja e Misionit të BE-së: Deklaratat e Grenell ishin ndërhyrje në zgjedhjet në Kosovë, pushteti pati gjuhë negative
![KQZ del me rezultate të reja, numërohen 90.09 për qind e votave](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/kqzddddd-780x439.png)
KQZ del me rezultate të reja, numërohen 90.09 për qind e votave
![Pse qytetarët po heqin dorë nga shtetësia e Kosovës?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2016/07/Pasaportat-e-kosoves-780x439.jpg)
Pse qytetarët po heqin dorë nga shtetësia e Kosovës?
![Rama humb kontrollin gjatë lidhjes direkt në rrjetet sociale, përplas tavolinën edhe shan](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/rama-perplas-tavolinen-780x439.gif)
Rama humb kontrollin gjatë lidhjes direkt në rrjetet sociale, përplas tavolinën edhe shan
![104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/09/image2-380x233.jpeg)
104.5m² komfort – Banesë luksoze me pamje tërheqëse për zyret e juaja
![Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/Screenshot-2024-02-20-142648-380x233.png)
Investoni në të ardhmen tuaj – bli banesë në ‘Arbëri’ tani! ID-140
![Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/1a-1-380x233.jpg)
Shitet banesa në Fushë Kosovë në një vendodhje perfekte – 80.5m², çmimi 62,000Euro! ID-254
![Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/02/DSC00994-380x233.jpg)
Ideale për zyre – në qendër të Prishtinës lëshohet banesa me qira ID-253
![Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2023/07/foto-kryesore-per-tlgre-380x233.jpg)
Bli shtëpinë e ëndrrave tuaja në Prishtinë – ZBRITJE në çmim, kapni mundësinë tani! ID-123
![Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/rsz_220250130_telegrafi_deals-380x233.png)
Ekskluzivisht në Telegrafi Deals – Nike REAX nga 101€ në 79.95€!
![Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/01/1-272-380x233.jpg)
Çfarë do të thotë DeepSeek AI për marrëdhëniet e SHBA me Kinën?
![Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/12/20241218-Telegrafi-Deals-380x233.png)
Çdo fëmijë e don një xhaketë të re për vit të ri!
![25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2020/11/1_optimized-380x233.png)
25% zbritje në çizmet Adidas Terrex? Zgjate dorën!
![Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2024/10/20241123_Adidas_Jakne_Deals-01_optimized-380x233.png)
Hej djem! Super xhaketa e Adidas tani vjen me zbritje ekskluzive vetëm për ju
Më të lexuarat
![Rezultatet e zgjedhjeve: LVV e para në 21 komuna, LDK nuk prin në asnjë komunë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/zgjedhjet-2025-780x439.jpg)
Rezultatet e zgjedhjeve: LVV e para në 21 komuna, LDK nuk prin në asnjë komunë
![Cakolli jep tre skenarë, thotë se LVV shkon në 51 deputetë nëse merr 75% të votave të diasporës](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/eugen-dnv-780x439.jpg)
Cakolli jep tre skenarë, thotë se LVV shkon në 51 deputetë nëse merr 75% të votave të diasporës
![Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/1-92-780x439.jpg)
Politikani serb, Çedomir Jovanoviq pretendon se është rrahur – nuk ndalë lotët derisa tregon dorën në allçi
![Mushkolaj: Vështirë që opozita e bën qeverinë, posti i kryeministrit është problemi](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/imer-mushkolaj-780x439.jpg)
Mushkolaj: Vështirë që opozita e bën qeverinë, posti i kryeministrit është problemi
![Hoxha: Sipas gjasave LVV-ja do të ketë prej 46-49 deputetë](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/ylli-hoxha-780x439.jpg)
Hoxha: Sipas gjasave LVV-ja do të ketë prej 46-49 deputetë
![Kush e formon Qeverinë? Kalkulimet pas numërimit të votave nga diaspora dhe atyre me kusht](https://telegrafi.com/wp-content/uploads/2025/02/fushata-subjektet-1-780x439.jpg)
Kush e formon Qeverinë? Kalkulimet pas numërimit të votave nga diaspora dhe atyre me kusht