Jaho, një martire e kohëve moderne!

Luan Rama

E pashë… një imazh nga skena e “Covent Garden” në Londër, këtë fund janari 2019… Ishte cfilitja në fytyrën e sublimes. Pashë sytë e venitur ku shpirti kishte klithur ariet më të bukura dhe ku trupi hepohej e dukej se do binte në humbëtirë. Ç’spektakël i dhimbshëm, i mrekullueshëm e madhështor njëherësh. Të shohësh trupin që dridhet dhe dorën që zgjatet një çast për tu mbajtur pas siparit që të mos bjerë, pasi trupi s’ka më peshë atë çast: është vetëm shpirti.

E pas gjithë asaj shkulme zëri të ndritur ç’mund të shohë artisti veç tjetër gjë asaj salle, ndoshta një botë të mjegull me një eho të largët duartokitjesh.

Askush nuk e di. Ajo nuk është më aty duke kënduar klithmën e fundit të një Violete të “Traviatës”… ndoshta në një botë të vetë engjëjve. As ajo vetë nuk e di. Duartrokitjet marramendëse në veshët e saj janë thjesht një puhizë e ëmbël, miradashjeje që mezi e dëgjon.

Në historinë e krijimit artistik jo vetëm shqiptar, por dhe botëror, nuk kam pare një përkushtim të tillë, ku arti ngjan se e ka plagosur për vdekje zemrën e krijuesit të vet, atë shpirt, atë instrument kordash të papërsëritshëm, atë dashuri arti të pakufishëm, sepse artisti i ngjan një martiri të vërtetë që i ka falur artit gjithçka, gjithë forcat dhe dashuritë, dhe frymën e tij.

Një alkimi që rrallë ndodh tek artistët e botës ku çmimi i sakrificës duket se i kalon dimensionet njerëzore e që njerëzimi e ka njohur ndoshta veçse në gjenitë e Renesansës italiane. Ermonela Jaho është një martire e kohëve moderne. Një martire e artit sublim. Një martire që i ka ngjitur ato shkallë arti si të këndojë për herë të fundit. Po, është kjo ndjesi me të cilën ajo ngjitet gjithnjë në skenë. Vështroj imazhin e saj dhe drithërohem me frikën se mund të bjerë. Por ajo i ka gjetur gjithnjë forcat, pasi është një ngjizmë e madhe dashurie!