Çfarë është një intelektual?

Nga: Agron Tufa

Çfarë është një intelektual?

Për këtë pyetje, nuk ka nevojë të endemi midis përkufizimeve të pranuara. Gjithçka që duhet të bëni është të dëgjoni zërin e thellë dhe ndriçues të Umberto Ecos, përgjigja e të cilit përfshin kohën me forcën e provave:

“Si do ta përkufizonit termin intelektual”?

Me kthjelltësinë e një njeriu të mençur, Eco i lë mënjanë klishetë:

“Nëse me intelektual nënkuptojmë këdo që punon me kokën dhe jo me duart e tij, atëherë një punonjës banke do të ishte intelektual dhe Michelangelo nuk do të ishte”.

Lexo po ashtu, nga Umberto Eco:

– I dashur nip, lexo, mëso, mbajë mend … luftoje humbjen e kujtesës
– Ma hiq qafe atë celular!
– Dante dhe Islami!
– Historia e shëmtisë
– Nëse botën do ta sundoja unë …
– Detajet për interpretim

Ky vëzhgim, i ashpër dhe i ndritshëm, i përmbys këndvështrimet. Sot, me përdorimin e gjerë të kompjuterëve, të gjithë mund të pretendonin titullin intelektual. Por, për Econ, dallimi nuk bazohet as në profesion dhe as në klasë.

“Për mua intelektual është ai që prodhon njohuri të reja duke mobilizuar krijimtarinë e tij”.

Kështu, fusha e intelektualit zgjerohet në horizonte të papritura. Fermeri që me një gjest vizionar imagjinon një shartim të ri të aftë për të gjeneruar fryte të reja, është një krijues autentik i dijes. Nga ana tjetër, profesori i filozofisë, sado erudit që të jetë, i cili kufizohet të përsërisë vit pas viti të njëjtin kurs për Heideggerin, i hiqet ky titull.

Çelësi i këtij ndryshimi?

Krijimtaria kritike.

“Mendimi kritik, kjo aftësi për të vënë në dyshim atë që bëjmë ose për të shpikur mënyra më të mira për ta bërë atë, është e vetmja masë e vërtetë e aktivitetit intelektual”.

Përmes këtyre fjalëve, Eco na kujton se intelektuali nuk mjaftohet me të nxënët, ai guxon, shpik, lëviz kufijtë e së mundshmes. Ai nuk fshihet pas të vërtetave të lashta, por i riformon ato, duke i vënë në provë të së tashmes.

Nëpërmjet këtij përkufizimi të gjallë të njerëzimit, Umberto Eco i ofron secilit prej nesh mundësinë për të qenë intelektual. Sepse, kreativiteti dhe mendimi kritik nuk janë prerogativë e askujt – ato i përkasin të gjithë atyre që, një ditë, guxojnë të mendojnë përtej brazdave të vendosura.