Ukrainaset në Kosovë kujtojnë ditën kur nisi lufta në vendin e tyre

Pas një nate të bukur në një koncert filarmonie, Lyudmila Makey u zgjua nga zhurma e avionëve që kalonin mbi dritaret e shtëpisë së saj në Kropivnitski në Ukrainën qendrore.

Rusia kishte filluar të sulmonte Ukrainën në shkallë të plotë.

Tentimi për të kontaktuar vajzën e saj në Kiev – kryeqytetin ukrainas – ishte gjëja e parë që Lyudmila bëri mëngjesin e 24 shkurtit të vitit 2022.

Por, iu desh të priste tërë ditën që të mund të mësonte se ajo ishte mirë.

“Njëzet e katër shkurti ishte me ngjyrë të zezë, gri dhe të bardhë. Nuk pashë ngjyra të tjera”, thotë Lyudmila në një bisedë me Radion Evropa e Lirë në Prishtinë, derisa kujton ditën kur Kremlini filloi pushtimin e vendit të saj.

Ngjyrat e ylberit, thotë ajo, u zbehën për ukrainasit atë ditë.

“Doja ta evakuoja vajzën time nga Kievi por nuk e dija si ta bëja, sepse nuk kishim asnjë mundësi. Vetëm në mbrëmje ajo më telefonoi dhe më tha, ‘Nënë, jam mirë, jam gjallë’”, thotë gazetarja ukrainase e strehuar në Kosovë prej prillit të vitit 2022.

Edhe pse nuk e priste të fillonte, për luftën veçse po diskutohej në bisedat me shoqërinë e saj.

“Dëgjova muzikë (më 23 shkurt në filarmoni) dhe ndjeva se ky koncert mund të jetë koncerti i fundit në jetën time. Dhe, kujtoj bisedën me kolegët dhe miqtë atë ditë, ‘ndoshta ditën tjetër lufta mund të fillojë’”, thotë Lyudmila.

Një ditë më pas, ajo thotë se ndodhi dita më e tmerrshme e jetës së saj – tmerri që vazhdoi.

“Nuk dinim si të reagonim, ku të fshiheshim, çfarë të bënim”, thotë ajo, derisa tregon se fillimisht ishin larguar në një tjetër qytet për t’u strehuar.

Kjo luftë, e cila po vazhdon, sipas Kombeve të Bashkuara, ua mori jetën mbi 10.000 civilëve në Ukrainë.

Të paktën 40 për qind e popullsisë kanë nevojë për një lloj të ndihmës humanitare.

Presidenti rus, Vladimir Putin, e quan luftën “operacion special ushtarak” për të çmilitarizuar Ukrainën.

Perëndimi është përgjigjur ndaj Rusisë, duke goditur ekonominë e këtij shteti me sanksione të ashpra.

Aktualisht, mbi 6 milionë njerëz jetojnë si refugjatë jashtë Ukrainës.

Dikur familja e Lyudmilas besonte se lufta e fundit për të cilën do të flisnin ishte Lufta e Dytë Botërore – ku edhe humbi gjyshin e saj.

“Fatkeqësisht e kishim gabim”.

Lufta në Ukrainë e ka thyer familjen e saj, duke i ndarë familjarët në vende të ndryshme. Disa prej tyre u larguan në vende të tjera të Evropës, ndërsa të tjerë qëndruan në Ukrainë.

Me insistimin e njërës vajzë të saj, që jetonte në Bratislavë të Sllovakisë, Lyudmila iu bashkua asaj, pak kohë pas nisi lufta.

Atje kishte lexuar për programin për gazetarë rezidentë, vendosi të aplikonte, dhe në prill të 2022-ës arriti në Kosovë.

“Gazetarët në Rezidencë” është program i iniciuar nga Qendra Evropiane për Liri të Shtypit dhe Medias – ECPMF dhe mbështetet financiarisht nga Qeveria e Kosovës.

Nëpërmjet këtij programi mundësohet strehimi i përkohshëm për gazetarët ukrainas.

Kosova, po ashtu, është rreshtuar krah Perëndimit, duke i vënë sanksione Rusisë për luftën e nisur më 2022 në Ukrainë.