Turqia bën thirrje për një siguri më të fortë evropiane në mes të qëndrimit të Trump për NATO-n

Turqia i ka kërkuar Evropës të krijojë kornizën e saj të sigurisë, ndërsa presidenti amerikan Donald Trump po lëviz për të zvogëluar rolin e Uashingtonit në mbrojtjen evropiane.

Ministri i Jashtëm turk Hakan Fidan theksoi nevojën që kombet evropiane të bashkohen në përgjigje të politikave të Trump, të cilat ai i përshkroi si një “thirrje zgjimi për të gjithë ne”.

Në një intervistë dhënë për Financial Times, Fidan deklaroi se Turqia do të ishte e gatshme të merrte pjesë në një arkitekturë të re të sigurisë evropiane nëse NATO do të shpërbëhej.

“Xhindi është jashtë shisheve dhe nuk ka asnjë mënyrë për ta kthyer atë”, tha Fidan, transmeton Telegrafi.

“Edhe nëse presidenti Trump vendos të mos tërhiqet nga Evropa në këtë moment, është e mundur që në të ardhmen dikush me pikëpamje dhe ide të ngjashme politike mund të konsiderojë reduktimin e kontributeve të Amerikës për sigurinë evropiane”, shtoi Fidan.

Trump ka shprehur shpesh pakënaqësi me NATO-n, duke vënë në pikëpyetje barrën financiare të aleancës mbi Shtetet e Bashkuara.

Para presidencës së tij, ai kërcënoi të tërhiqej nga NATO nëse anëtarët evropianë nuk rrisin shpenzimet e tyre për mbrojtjen.

Pas marrjes së detyrës, nxiti që vendet e NATO-s të rrisin shpenzimet e tyre ushtarake në 5 për qind të prodhimit të brendshëm bruto (PBB).

Kjo thirrje e fundit nga Turqia vjen mes shqetësimeve të shtuara në Evropë mbi vendimet e fundit të politikës së jashtme të Trump.

Më 4 mars, administrata e tij ndaloi të gjithë ndihmën ushtarake dhe shkëmbimin e inteligjencës për Ukrainën, një veprim që pasoi një takim të diskutueshëm me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky në Shtëpinë e Bardhë më 28 shkurt.

Administrata Trump ka pohuar vazhdimisht se kombet evropiane duhet të marrin përgjegjësi më të madhe për mbrojtjen e Ukrainës.

Fidan, i cili më parë drejtoi agjencinë e inteligjencës turke nga viti 2010 deri në vitin 2023, ka qenë një figurë kyçe në formësimin e politikave të sigurisë së vendit.

Roli i tij është shtrirë përtej shqetësimeve të NATO-s, pasi ai gjithashtu luan një rol qendror në angazhimet e Turqisë në Siri.

Një vit pasi u bë shefi i inteligjencës së vendit, Fidan u përpoq të bindte presidentin sirian Bashar al-Assad nga shtypja e dhunshme e protestave që çuan në luftën civile të vendit.

Kur këto përpjekje dështuan, Turqia u përfshi thellë në konflikt, duke pritur miliona refugjatë dhe duke mbështetur forcat opozitare kundër Asadit.

Në dhjetor, Fidan u kthye në Siri në rolin e tij të ri si ministër i Jashtëm, ku u mirëprit nga Ahmed al-Sharaa, udhëheqësi i ri i Qeverisë së Përkohshme të Sirisë.

“Periudha më e errët e Sirisë është prapa saj. Ditë më të mira janë përpara”, tha Fidan.

Thirrja e Fidanit për një iniciativë sigurie të udhëhequr nga evropianët, përputhet me shqetësimet e anëtarëve të tjerë të NATO-s për angazhimin e ardhshëm të SHBA-së për mbrojtjen transatlantike.

Fundjavën e kaluar, ai u takua me zyrtarë evropianë në Londër për të diskutuar përgjigjen e tyre ndaj shtytjes së Trump për një armëpushim në Ukrainë dhe shkëputjen e tij të mundshme nga çështjet e sigurisë evropiane.

Turqia, e cila ka ushtrinë e dytë më të madhe në NATO pas Shteteve të Bashkuara, historikisht ka luajtur një rol kyç në strategjinë e sigurisë së aleancës. Megjithatë, Fidan sugjeroi se ndryshimi i peizazhit global kërkon një qasje të re.

Përtej NATO-s, Fidan ka qenë instrumental në strategjinë më të gjerë të sigurisë të Turqisë, duke përfshirë marrëdhëniet e saj me Rusinë, Iranin dhe aleatët rajonalë.

Mes këtyre ndryshimeve gjeopolitike, Fidan po monitoron gjithashtu nga afër zhvillimet në Siri, ku Turqia ka qenë e përfshirë në mënyrë aktive.

Ai shprehu shqetësimin për operacionet e vazhdueshme ushtarake izraelite në Sirinë jugore, duke deklaruar se “sulmet e vazhdueshme në tokë dhe lëvizjet e reja të trupave janë një provokim i qartë”.

Një tjetër çështje kyçe për Turqinë është statusi i SDF-së, një grup terrorist që SHBA-të e kanë mbështetur. SDF, një degë e PKK-së, konsiderohet një organizatë terroriste si nga Bashkimi Evropian ashtu edhe nga Shtetet e Bashkuara.

“Këta njerëz janë armiku i betuar i Turqisë,” tha Fidan, duke vlerësuar se mijëra luftëtarë në SDF janë të lidhur me PKK-në. “Ne nuk mund t’i lejojmë ata të vazhdojnë.”

Ndërsa Turqia lundron në rolin e saj në zhvillim në sigurinë evropiane dhe të Lindjes së Mesme, Fidan ka propozuar krijimin e një koalicioni rajonal për të luftuar DAESH-in, duke reduktuar mbështetjen në misionin e udhëhequr nga SHBA.

Ai sugjeroi gjithashtu se forcat turke mund të marrin nën kontroll kampet dhe burgjet e organizatës terroriste SDF në verilindje të Sirisë, nëse është e nevojshme.

Me Trump duke përsëritur në dhjetor se SHBA-ja nuk duhet të “kanë të bëjnë asgjë me Sirinë”, Ankaraja po e pozicionon veten si një aktor dominues në rajon.

“Të vendosësh një organizatë terroriste kundër një tjetre nuk ishte ideja e duhur”, tha Fidan, duke iu referuar politikës së SHBA-së në Siri.

Komentet e Fidan theksojnë gatishmërinë e Turqisë për t’u përfshirë në një kuadër të ri sigurie të udhëhequr nga evropianët, ndërsa përgatitet për një ndryshim të mundshëm në strukturën e NATO-s. /Telegrafi/