Tregtia globale e armëve, SHBA rrit dominimin, Rusia e Putinit po “lëshon terren”

Vëllimi i shitblerjeve ndërkombëtare të armëve të mëdha në vitet 2014-18 ishte 7.8 për qind më i lartë se në 2009-13 dhe 23 për qind më e lartë se në 2004-2008.

Këto të dhëna të reja mbi transferimet e armëve janë botuar nga Instituti Ndërkombëtar i Paqes në Stokholm (SIPRI), përcjell Telegrafi.

Po sipas këtyre të dhënave, eksportuesit më të mëdhenj në vitet 2014-18 ishin Shtetet e Bashkuara, Rusia, Franca, Gjermania dhe Kina. Së bashku, ata përbënin 75 për qind të vëllimit të përgjithshëm të eksporteve të armëve në periudhën 2014-18.

Siç bëhet e ditur, fluksi i armëve u rrit në Lindjen e Mesme në periudhën 2009-13 dhe 2014-18, ndërkohë që ka pasur një rënie të flukseve në të gjitha rajonet e tjera.

Zgjerohet hendeku midis SHBA-së dhe eksportuesve të tjerë

Eksportet e armëve amerikane u rritën me 29 për qind në periudhën 2009-13 dhe 2014-18, ndërkohë që pjesëmarrja amerikane e eksporteve globale u rrit nga 30 për qind në 36 për qind.

Hendeku midis dy shteteve kryesore eksportuese të armëve gjithashtu u rrit: Eksportet amerikane të armëve kryesore ishin 75 për qind më të larta se ato të Rusisë në vitet 2014-18, ndërsa ato ishin vetëm 12 për qind më të larta në periudhën 2009-13. Më shumë se gjysma (52 për qind) e eksporteve të armëve të SHBA shkuan në Lindjen e Mesme në vitet 2014-18.

“Shtetet e Bashkuara e kanë forcuar më tej pozitën e saj si furnizuesi kryesor i armëve në botë”, thotë Dr Aude Fleurant, Drejtor i Programit të Armëve SIPRI dhe Programit të Shpenzimeve Ushtarake.

“Shtetet e Bashkuara eksportuan armë në të paktën 98 vende në pesë vitet e fundit; këto dërgesa shpesh përfshinin armë të përparuara të tilla si avionë luftarakë, raketa me rreze të shkurtër dhe raketa balistike, si dhe një numër i madh bombash të dirigjuara”.

Ndërsa, për dallim nga amerikanët, eksportet e armëve nga Rusia u ulën me 17 për qind midis 2009-13 dhe 2014-18, veçanërisht për shkak të zvogëlimit të importeve të armëve nga India dhe Venezuela.

Mes 2009-13 dhe 2014-18 Franca rriti eksportet e saj të armëve me 43 për qind dhe Gjermania me 13 për qind. Eksportet e armëve të kombinuara të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian përbënin 27 për qind të eksporteve globale të armëve në periudhën 2014-18.

Gjithashtu, në të dhënat e SIPRI është bërë e ditur se Kina ishte eksportuesi i pestë i armëve më i madh në vitet 2014-18. Ndërsa eksportet e armëve kineze u rritën me 195 për qind midis 2004-2008 dhe 2009-13, ato u rritën me vetëm 2.7 për qind midis 2009-13 dhe 2014-18.

Gjithashtu eksportet e armëve izraelite, jug-koreane dhe turke u rritën ndjeshëm – përkatësisht 60 për qind, 94 për qind dhe 170 për qind – midis 2009-13 dhe 2014-18.

Importet e armëve nga vendet e Lindjes së Mesme pothuajse të dyfishuara gjatë pesë viteve të fundit

Importet e armëve nga shtetet në Lindjen e Mesme u rritën me 87 për qind midis 2009-13 dhe 2014-18 – dhe përbënin 35 për qind të importeve globale të armëve në periudhën 2014-18. Arabia Saudite u bë importuesi më i madh i armëve në botë në vitet 2014-18, me një rritje prej 192 për qind krahasuar me 2009-13.

Ndërsa importet e armëve nga Egjipti, importuesi i tretë më i madh i armëve në 2014-18, u trefishuan (206 për qind) në periudhën 2009-13 dhe 2014-18. Importet e armëve nga Izraeli (354 për qind), Katari (225 për qind) dhe Iraku (139 për qind) gjithashtu u rritën midis 2009-13 dhe 2014-18. Megjithatë, importet e armëve nga Siria ranë me 87 për qind.

“Armët nga SHBA, Mbretëria e Bashkuar dhe Franca janë në kërkesë të lartë në rajonin e Gjirit, ku konfliktet dhe tensionet janë të përhapura”, thotë Pieter D. Wezeman, Hulumtues i Lartë me Programin e Armëve SIPRI dhe Shpenzimeve Ushtarake, përcjell Telegrafi. “Rusia, Franca dhe Gjermania në mënyrë dramatike kanë rritur shitjet e tyre të armëve në Egjipt në pesë vitet e fundit”.

Azia dhe Oqeania mbeten rajoni më i madh importues

Shtetet e Azisë dhe Oqeanisë pranuan 40 për qind të importeve të armëve globale në vitet 2014-18, por ka pasur një rënie prej 6.7 për qind krahasuar me 2009-13. Pesë importuesit kryesorë të armëve në rajon ishin India, Australia, Kina, Koreja e Jugut dhe Vietnami.

Po sipas të dhënave të SIPRI, përcjell Telegrafi, Australia u bë importuesi i katërt më i madh i armëve në botë në 2014-18, pasi importet e armëve u rritën me 37 për qind krahasuar me 2009-13.

Ndërkaq importet e armëve indiane u ulën me 24 për qind midis 2009-13 dhe 2014-18. Rusia përbënte 58 për qind të importeve të armëve të Indisë në periudhën 2014-18.

Importet e armëve kineze u ulën, por ajo ishte ende importuesi i gjashtë më i madh i armëve në 2014-18.

“India ka porositur një numër të madh armësh të mëdha nga furnizuesit e huaj; megjithatë, dërgimet janë vonuar rëndë në shumë raste”, thotë Siemon T. Wezeman, Hulumtues i Lartë me Programin e Armëve SIPRI dhe Shpenzimeve Ushtarake. “Për kontrast, importet e armëve kineze kanë rënë për shkak se Kina ka qenë më e suksesshme në projektimin dhe prodhimin e armëve të saj moderne”. /Telegrafi/