Skolioza – deformimi i shtyllës kurrizore: Rëndësia e parandalimit

Skolioza është një nga çrregullimet më të zakonshme të shtyllës kurrizore, e cila ndikon në formën dhe funksionimin e trupit. Ky deformim karakterizohet nga një kthesë anësore e shtyllës kurrizore, e cila mund të zhvillohet si një kthesë në formë “S” ose “C”

Dr. Florim Bajraktari MD
Specialist i Ortopedisë me Traumatologji
Shef i Repartit të Ortopedisë – SP Pejë
Tel. 049300011
Email_i: florimbajraktari@hotmail.com

Skolioza mund të ndodhë në çdo moshë, por është më e zakonshme tek fëmijët dhe adoleshentët, sidomos gjatë periudhës së rritjes. Kjo është një çështje e rëndësishme shëndetësore që ka ndikim në trupin dhe jetën e individëve që preken, duke kërkuar trajtim dhe ndërhyrje për të parandaluar pasoja më të rënda.

Shkaqet e skoliozës janë të ndryshme. Disa raste janë idiopatike, që do të thotë se nuk ka një shkak të njohur. Kjo është forma më e zakonshme e skoliozës dhe ndodh shpesh gjatë periudhës së rritjes. Skolioza mund të ndodhë gjithashtu si pasojë e një sëmundjeje tjetër, një dëmtimi të shtyllës kurrizore, ose mund të jetë rezultat i një çrregullimi të zhvillimit të shtyllës kurrizore. Në raste të tjera, skolioza është e lidhur me probleme të tjera shëndetësore, si çrregullime neurologjike, muskulore ose të metabolizmit. Megjithatë, në shumë raste, shkaku i vërtetë mbetet i panjohur.

Klasifikimi i skoliozës mund të bëhet në disa mënyra, por më e zakonshmja është sipas shkakut të saj, moshës së diagnostikimit dhe llojit të kurbës. Ja disa mënyra kryesore për klasifikimin e skoliozës:

1. Klasifikimi në bazë të shkakut

• Skolioza idiopatike: Është më e zakonshmja dhe ndodh pa një shkak të qartë. Ka forma të ndryshme, të cilat mund të zhvillohen gjatë periudhës së rritjes, veçanërisht gjatë adoleshencës. Më shpesh ndodh tek vajzat.
• Skolioza kongjenitale: Kjo formë ndodh për shkak të defekteve në zhvillimin e shtyllës kurrizore që ndodhin gjatë shtatzënisë. Kjo shkakton deformime të kockave që çojnë në lakim të shtyllës kurrizore.
• Skolioza neuromuskulare: Kjo është shkaktuar nga probleme me muskujt ose nervat, siç janë sëmundjet neurologjike ose muskulore, për shembull, në pacientët me paralizë cerebrale ose distrofinë muskulore.
• Skolioza degenerative: Kjo ndodh zakonisht te të rriturit dhe është rezultat i plakjes dhe shkatërrimit të disqeve ndërvertebrale dhe strukturave të tjera të shtyllës kurrizore.

2. Klasifikimi sipas moshës

• Skolioza e lindur – kongjenitale: Siç u përmend më sipër, ndodh që nga lindja për shkak të defekteve në zhvillimin e kockave.
• Skolioza idiopatike e adoleshencës: Ky është tipi më i zakonshëm dhe ndodh gjatë periudhës së rritjes, zakonisht midis moshës 10 dhe 18 vjeç.
• Skolioza e të rriturve: Shpesh ndodh si rezultat i problemeve të degenerimit të shtyllës kurrizore, siç është plakja ose dëmtimi i disqeve ndërvertebrale.

3. Klasifikimi sipas tipit të kurbës (formës)

• Skolioza C-shape (formë C) – kifoza: Kjo është kur shtylla kurrizore lakon vetëm në një drejtim, duke krijuar një formë C.
• Skolioza S-shape (formë S): Kur shtylla kurrizore ka dy lakime, një në drejtim të djathtë dhe një tjetër në drejtim të majtë, duke krijuar një formë S.

4. Klasifikimi në bazë të këndit të kurbës (këndi i Cobb-it)

• Skolioza e lehtë: Kur këndi është më i vogël se 25 gradë.
• Skolioza mesatare: Kur këndi është midis 25 dhe 40 gradë.
• Skolioza e rëndë: Kur këndi është mbi 40 gradë.

Klasifikimi ndihmon mjekët të vendosin trajtimin më të përshtatshëm për pacientët, përfshirë terapi fizike, mbajtës (korrektorë) ose, në raste ekstreme, kirurgji.

Një nga pasojat kryesore të skoliozës është dhimbja e vazhdueshme në shpinë. Ndërsa forma e lehtë e skoliozës mund të mos shkaktojë shumë shqetësime, skolioza më e rëndë mund të ndikojë në funksionimin e përditshëm të individëve, duke krijuar vështirësi në ecje, aktivitetet fizike dhe sportet. Po ashtu, një kthesë e rëndë e shtyllës kurrizore mund të ndikojë në organet vitale si zemra dhe mushkëritë, duke reduktuar aftësinë e trupit për të marrë oksigjen dhe duke shkaktuar probleme të frymëmarrjes.

Për të trajtuar skoliozën, është e rëndësishme të bëhet një diagnozë e hershme dhe të zhvillohen strategji për të menaxhuar sëmundjen. Në raste të lehta, mjafton monitorimi dhe ushtrime për të përmirësuar forcimin e muskujve dhe mbajtjen e një posture të duhur. Kur skolioza është më e rëndë, mund të kërkohen pajisje mbështetëse si korset ose, në disa raste, ndërhyrje kirurgjikale për të korrigjuar deformimin e shtyllës kurrizore. Prandaj, është thelbësore që individët të jenë të vetëdijshëm për këtë çrregullim dhe të kërkojnë trajtim në kohën e duhur.

Një nga arsyet më të rëndësishme pse parandalimi i skoliozës është i domosdoshëm është fakti që ky deformim mund të ketë pasoja të mëdha për shëndetin e individëve. Në rastet e skoliozës së rëndë, mund të ketë dhimbje të vazhdueshme të kurrizit, vështirësi në frymëmarrje dhe mund të ndikojë në funksionimin e organeve të tjera të trupit, si zemra dhe mushkëritë. Ndërhyrjet kirurgjikale për trajtimin e skoliozës mund të jenë të shtrenjta dhe të rrezikshme, prandaj parandalimi është më i mundshëm dhe i sigurt.

Një tjetër arsye për rëndësinë e parandalimit të skoliozës është ndikimi që ajo ka në jetën e përditshme. Individët që vuajnë nga skolioza mund të përballen me vështirësi në aktivitetet fizike, si ecja, sportet dhe ushtrimet. Kjo mund të ndikojë në zhvillimin e fëmijëve dhe adoleshentëve, duke kufizuar mundësitë e tyre për të marrë pjesë në aktivitete sociale dhe shkollore.

Në aspektin psikologjik, skolioza mund të shkaktojë pasiguri dhe ulje të vetëvlerësimit, veçanërisht tek të rinjtë. Ata mund të ndihen të turpëruar nga pamja e trupit të tyre dhe mund të kenë vështirësi në të krijuarit e marrëdhënieve shoqërore. Parandalimi i skoliozës dhe ndërhyrja në fazat e hershme mund të ulë këto pasoja psikologjike, duke i dhënë individëve mundësinë të zhvillohen në mënyrë të shëndetshme dhe të sigurtë.

Mjetet për parandalimin e skoliozës përfshijnë monitorimin e rregullt të shëndetit të shtyllës kurrizore, sidomos tek fëmijët dhe adoleshentët. Vizitat e rregullta te mjeku dhe përdorimi i radiografive për të zbuluar ndonjë devijim të mundshëm janë të rëndësishme për zbulimin e hershëm të skoliozës. Gjithashtu, ushtrimet dhe teknikat e shtrirjes mund të ndihmojnë në forcimin e muskujve dhe mbajtjen e pozicionit të duhur të trupit, duke reduktuar mundësinë e zhvillimit të skoliozës.

Në përfundim, skolioza është një problem shëndetësor që ka një ndikim të madh në trupin dhe jetën e individëve që e prekin. Identifikimi dhe trajtimi i hershëm janë kyç për të parandaluar komplikimet më të rënda dhe për të siguruar një jetë më të shëndetshme dhe aktive. Në këtë mënyrë, edukimi dhe ndërgjegjësimi i individëve dhe shoqërisë për skoliozën është një hap i rëndësishëm për parandalimin dhe menaxhimin e këtij problemi. /Telegrafi/